per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
3
14
22421
Original Article
قرآن پژوهى نیازمند کار جمعى و جامع نگر
1
سید عباس صالحی
salehi4842@gmail.com
1
نویسنده نخست از ژرفاى قرآن سخن گفته و ضرورت استمرار پژوهش در آن را مطرح مىکند آن گاه لزوم به کارگیرى روشهاى کارآمد و دقیق را بیان کرده آفتهاى تحقیقات دینى را محدودنگرى. نسخه نگارى و یکسویه اندیشى مىداند، سپس پژوهش جمعى را نشانه رشد فرهنگى و اجتماعى تلقى کرده نمونههایى از آن را بر مىشمارد و در پایان به دو پیش نیاز کار جمعى 1 - آمادگى محیط سیاسى و اجتماعى و 2 - رشد فرهنگى و احساس تفاهم علمى، اشاره مىکند.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22421_7169f8e03f09c9b4c6fb1751a7afccdb.pdf
قرآن پژوهى
روششناسى
آفات پژوهش
جامع نگرى
تفاهم علمى
توسعه فرهنگى
توسعه سیاسى
توسعه اجتماعى
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
15
34
22422
Original Article
تطابق تفسیرى اسباب نزول و آیه، روشى در جهت نقد اسباب نزول
2
محمد مهدی مسعودی
masoudimm@mums.ac.ir
1
بررسى نقش علم اسباب نزول در تفسیر آیات وحى و بهره ورى از تفسیر آیه در جهت ارزیابى و نقد سبب نزول است. شکل روایتى اسباب نزول، کثرت اسباب نزول رسیده از طریق اهل سنّت، تأثیر پذیرى از اسرائیلیّات، تسامح و تساهل در برابر اسرائیلیّات و مسأله دار بودن راویان، اهمیّت نقد اسباب نزول و شناخت ملاکهاى آن را دو چندان مىسازد. از سوى دیگر، افزون بر ضعفهاى سندى، روایات اسباب نزول به لحاظ دلالت و محتوا با ضعفهاى اساسى روبرویند. بسیارى از روایات، نقل به معنا است و تحت تأثیر شرایط سیاسى و فرهنگى قرن اول، راویان ناگزیر از نقل سینه به سینه روایات بودهاند و در این میان تغییراتى در سبب نزول رخ مىداده است به گونهاى که اکنون برخى از اسباب نزول متضاد مىنمایند و تعداد بسیارى استنباط شخصى راویان است. بنابراین باید در استفاده از اسباب نزول به معیارها و ضوابط اعتبار یک روایت توجه داشت و تنها اسباب نزولى را پذیرفت که با آیه، ضروریات دین و عقل ناسازگار ننماید. نویسنده، در ادامه ناهمخوانى سبب نزول با محتوا، سیاق و ظاهر آیه را در آیات مریم، 77، انعام/108، فاطر/22، انفال، 67 با استناد به آیات قرآن و روایات و دلایل عقلى و نقلى به اثبات رسانده است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22422_2df6f6843d42795a1028565bb55067fc.pdf
اسباب نزول
حجیّت
تاریخ
ناهمخوانى
آفات
نقد
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
35
64
22398
Original Article
آشنایى با دانش اسباب نزول (2)
3
سید ابراهیم سجادی
1
محمد بهرامی
m.bahrami.41@gmail.com
2
بحث و بررسى پیرامون دانش اسباب نزول به عنوان یکى از موضوعات مهمّ علوم قرآنى است. »سبب نزول«، عبارت است از: حادثه، یا سؤال و... که در عصر پیامبر (ص) اتفاق افتاده و باعث نزول آیه، آیهها و یا سورهاى از قرآن شده است که به شکلى اشاره به آن حادثه یا سؤال و... دارد. بنابراین شرط تقارن زمانى بین سبب و مسبب لازم است. فواید اسباب نزول خاص عبارتند از: شناخت فلسفه احکام، شناخت دایره شمول حکم، تخصیص حکم عام به وسیله سبب نزول، دفع توهّم حصر، شناخت رجال و شخصیّتهاى صدر اسلام، سهولت حفظ الفاظ و فراگیرى معارف قرآن، فهم معانى آیات، شناخت آیات مکى و مدنى، شناخت اعجاز قرآن، شناخت افکار، عقاید، آداب و ویژگىهاى مردم عصر نزول، شناخت زمینهها و سابقه تاریخى مسأله امامت و ولایت، شناسایى ادلّه برخى حقایق مطرح در مباحث کلامى و شناخت ناسخ و منسوخ. در ادامه نویسندگان به نقد و بررسى دو نظریه درباره پیدایش و نگارش علم اسباب نزول پرداختهاند و معتقدند اولین کسى که به نگارش این علم پرداخته حضرت على (ع) بوده است. سپس تکامل علم اسباب نزول در پنج مرحله - نقل سینه به سینه، تدوین در ضمن حدیث، تدوین در ضمن تفسیر، تدوین مستقل و نقد و بررسى و شکلگیرى به صورت علمى خاص - و انواع سبب نزول در چهار صورت - لفظ عام و سبب نزول عام، لفظ خاص و سبب خاص، لفظ خاص و سبب عام، لفظ عام و سبب خاص - و ملاکهاى شناخت اسباب نزول - واژهشناسى اسباب نزول، اعتبار سند، سازگارى با قرآن، عدم مخالفت با آیات قرآن، سازگارى با روایات، سازگارى با اعتقادات و باورها و تاریخ - به همراه مثالهاى گوناگون به تفصیل مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. در پایان نیز، در مورد تعدّد سبب نزول و وحدت آیه و تعدّد نازل و وحدت سبب توضیحاتى آمده است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22398_8fc09011fb7791858495a7bedf9cb14d.pdf
اسباب نزول
تاریخ
تألیفات
فواید
احکام
انواع
ملاکهاى شناخت
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
65
86
22401
Original Article
جعل و تحریف در روایات اسباب نزول (2)
4
سید موسی صدر
aliandelham@yahoo.com
1
حسن ربانی
2
روایات اسباب نزول زمینه جعل و تحریفهاى فراوان بوده است. نویسنده با تعریف دو اصطلاح »جعل« و »تحریف« در اسباب نزول، به معیارهاى تشخیص ایندو پدیده پرداخته و به امورى چون عقل، قرآن، اجماع، ضعف و قوّت سند، قراین معنوى و دو معیار ویژه اسباب نزول یکى واقعیتهاى تاریخى و دیگر مطابقت و عدم مطابقت با جریانهاى حاکم اشاره کرده است. سپس با بیان سرآغاز پیدایش جریان جعل و تحریف، اهداف و انگیزههاى آن را توضیح داده است. در این راستا انگیزهها را به چهار دسته سیاسى، مذهبى، دنیاطلبى و عاطفى تقسیم نموده است و قسم نخست را در جعل و تحریف در اسباب نزول پر رنگتر مىداند. در ادامه، به نمونههایى از جعل و تحریف در شأن نزول آیات یا سورهها پرداخته و به نقد آن نیز اشاره کرده است. و در پایان به این نتیجه رسیده است که جعل و تحریفها بیشتر در زمینه اشخاص و جریانهاى مؤثر در صحنه سیاسى و اجتماعى صورت گرفته و گرایشهاى عقیدتى و سیاسى پدید آورندگان، نقش عمده داشته است و چون بیشتر انگیزهها و موارد سیاسى بوده است لذا روایاتى که ابعاد سیاسى دارد از نظر حجّیت مورد تردید است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22401_70a8c0cb5c9bae6ece3ce03d51548040.pdf
جعل
تحریف
احکام
تاریخ
انواع جعل و تحریف
انگیزههاى جعل و تحریف
احادیث موضوعه
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
87
124
22423
Original Article
سبب نزول آیه ولایت
5
حسن حکیم باشی
hhakimbashi@yahoo.com
1
بررسى سبب نزول آیه ولایت - مائده، 55 - و اثبات نزول آن درباره على (ع) است. نویسنده، با استناد به روایات، نزول آیه ولایت را در شأن على (ع) بر مىشمارد و زمینههایى نزول آیه ولایت، داستان اعطاء خاتم، نظریات دیگر در خصوص سبب نزول این آیه، استشهاد به سیاق آیات، اشکالات و شبهات وارده بر نزول آیه ولایت درباره على (ع) را به تفصیل مورد نقد و بررسى قرار داده و اثبات کرده است که آیه ولایت بر اساس روایات معتبر و فراوان شیعه و سنّى و وجوه عقلى بسیار، در شأن على (ع) و در جریان بخشش انگشترى از سوى آن حضرت به مرد سائل نازل شده است نیز به کمک سبب نزول یاد شده محتواى آیه به خوبى روشن است و بنا بر مفاد آیه، ولایت بر مؤمنان تنها از آن خدا و رسول (ص) و امام على (ع) است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22423_a5adcfdc0f02efe77746a536fa231a04.pdf
اهل بیت
آیه مباهله
آیه ولایت
امیرالمؤمنین على (ع)
تفسیر روایى
آیات اهل بیت
ولایت
اسباب نزول و اهل بیت
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
125
156
22424
Original Article
نقد و بررسی کتابهای اسباب نزول
6
محمد بهرامی
m.bahrami.41@gmail.com
1
سید ابراهیم سجادی
2
بررسى و نقد چهار کتاب »اسباب النزول« واحدى، »لباب النقول« سیوطى، »اسباب النزول القرآنى« غازى عنایة و »اسباب النزول«، سیدّ محمد باقر حجّتى است.
تتبع کامل، نگارش اسباب نزول به صورت مستقل و دورى از تعصبات مذهبى از امتیازات و بى توجهى به شمارى از اسباب نزول، بیان برخى نظریات شخصى به عنوان سبب نزول، نداشتن سند و عدم ذکر منبع، آوردن روایات متناقض براى یک آیه، بى توجهى به نقد روایات اسباب نزول و ذکر پارهاى از نقلهاى ضعیف و غیر قابل قبول از مهمترین کاستىهاى اسباب النزول واحدى است. پرهیز از در آمیختن وقایع تاریخى با اسباب النزول اجتناب از نقل روایات تفسیرى و نقد و بررسى روایات از امتیازات و حذف تعدادى از اسباب نزول، در آمیختن روایات اسباب نزول با دیدگاههاى تفسیرى، غفلت از جمع میان روایات، بى توجهى به ملاکهاى شناخت اسباب نزول و تعصّب مذهبى از نقاط ضعف »لباب النقول« سیوطى است. عدم تعریف »اسباب نزول«، اغراق گویىها و حجیّت سخن صحابه و تابعین درباره سبب نزول آیات از جمله کاستىهاى »اسباب النزول القرآنى« غازى عنایة است. فراهم کردن مطالب متنوع، شرح گویاى اسباب نزول، پاورقىها و فهرست منابع، بهرهگیرى از منابع اولیه و نقد و بررسى اسباب نزول از مزایا و فقدان تحلیل و بررسى برخى نظریات نادرست، بى توجهى به برخى مباحث اصلى، طرح نظریات اهل سنت به صورت گسترده و زیاده گویى از نقایص کتاب »اسباب النزول« دکتر حجّتى است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22424_d761e344b999c9b74059a926ff6a8400.pdf
اسباب نزول
منابع
لباب النقول
اسباب النزول
اسباب النزول القرآنى
کتابشناسى اسباب النزول
واحدى
سیوطى
غازى عنایة
حجّتى
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
157
182
22425
Original Article
تفسیر المیزان و اسباب نزول
7
علی فصیحی
1
بررسى و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »المیزان« اثر علامه طباطبایى است. وى براى اسباب نزول اهمیّت چندانى قایل نیست و براى آن، جایگاه ویژهاى در نظر نگرفته و آن را در »بحث روایى« بیان مىکند و همان گونه که روایات تفسیرى را گاه بحث مىکند، روایات شأن نزول را نیز مورد نقد و تحلیل قرار مىدهد. استنباط و اجتهاد شخصى راویان، وجود روایات متناقض، وجود نقل به معنى و نفوذ اسرائیلیات از مهمترین علل بى توجّهى علامه به روایات اسباب نزول است. به نظر ایشان، تنها روایاتى مدار اعتبارند که متواتر و یا قطعى الصدور باشند. نیز مجرّد قول صحابه و تابعین حجّیت ندارد. از سوى دیگر ایشان معتقد است که اسباب نزول، موجب انحصار آیات قرآن کریم در همان مورد خاص نگشته، بلکه آیات قرآن، عام و شامل تمام انسانها در هر عصر و زمان خواهد بود. نیز بر این باور است که هیچ مانعى ندارد چند سبب نزول، باعث نزول یک آیه شود.
سبک علامه در نقل روایات اسباب نزول، اغلب به شیوه تفصیلى و مستند و با ذکر منبع و گاه اجمالى و به صورت غیر مستند است.
ترجیح روایت موافق با ظاهر قرآن، ترجیح سبب نزول با تاریخ و ترجیح بر اساس اتفّاق نظر فریقین ملاکهاى ترجیح سبب نزول در المیزان است وى در نقد و تحلیل اسباب نزول از مفهوم آیه، سیاق آیات، ضرورت کلامى و فقهى و سند روایات منصفانه و به دور از تعصّبهاى مذهبى استفاده مىکند.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22425_cd4d1adfcd657563801247a568396e01.pdf
اسباب نزول
احکام
علامه طباطبایى
المیزان
تفاسیر روایى
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
183
204
22426
Original Article
اسباب نزول در تفسیر کشاف
8
سید حسین هاشمی
1
بررسى و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »کشاف« اثر جار اللَّه زمخشرى (538 ه.ق( است. زمخشرى، اعتبار چندانى براى اسباب نزول قائل نیست و واژهها و کلماتى را براى اسباب نزول به کار برده است که نشانگر تضعیف و بى اعتبارى آن روایات از دیدگاه وى است. علت این بى توجهى ریشه در عقلگرایى و اعتبار عموم نص در عین خصوصیّت سبب در باور وى دارد. حدود استفاده زمخشرى از اسباب نزول به دو مورد تفسیر آیه و تأیید تفسیر منتخب خود محدود مىشود. وى در درستى و سستى سند روایات اسباب نزول، توجّه جدى از خود نشان نداده است. از این رو، در موارد بسیارى، به روایات ضعیف و حتّى متعارض استناد کرده است. تنها ملاک نقد اسباب نزول در نگاه زمخشرى، تمسک به ظاهر قرآن است. چگونگى نقل اسباب نزول به ویژه موقعیت اسباب نزول در مسیر مباحث، بى توجهى به ذکر سلسله سند روایات، تعابیر و منابع کشاف در نقل اسباب نزول و اجمال گرایى در نقل اسباب نزول از جمله موضوعاتى است که در این مقاله آمده است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22426_98d0fbc4029467f102d951f5895eabb4.pdf
اسباب نزول
احکام
جار اللَّه زمخشرى
کشّاف
تفاسیر بلاغى
تفاسیر عقلى
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
205
226
22427
Original Article
نقل و تحلیل اسباب نزول در تفسیر آلوسی
9
علی غزنوی
1
بررسى و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »روح المعانى« اثر آلوسى (1270 ه . ق( است.
اسباب نزول در تفسیر آلوسى جایگاه والایى دارد. به همین دلیل، در جاى جاى تفسیر خود از اسباب نزول در تفسیر و فهم آیات بهره جسته است. به باور آلوسى، خاستگاه شمارى از تنشهاى تفسیرى اختلاف در سبب نزول است. وى در جمع آورى اسباب نزول سعى وافر داشته و در مواردى که یک آیه چند سبب نزول داشته به نقد و بررسى روایات مىپردازد و یک روایت را انتخاب مىکند. در تفسیر آلوسى روایات ضعیف قابل اعتماد نیست و اسباب نزولى معتبر است که افزون بر برخوردارى از شهرت، سند روایت کامل و قابل اعتماد باشد، هر چند در مواردى از این قاعده عدول کرده است. آلوسى معتقد است که اسباب نزول مانع از عمومیّت آیه نمىشود. سبک وى در نقل اسباب نزول به شکل تفصیلى است.
آلوسى در نقد و بررسى روایات اسباب نزول از تاریخ، مفهوم و سیاق آیات بسیار استفاده کرده است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22427_4acf8c766e142001c3bc62d6dd919c68.pdf
اسباب نزول
احکام
روح المعانى
آلوسى
تفاسیر جامع
تفاسیر حنفیّه
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
227
252
22428
Original Article
روش تفسیری الفرقان در اسباب نزول
10
سید حسین هاشمی
1
بررسى و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »الفرقان فى تفسیر القرآن« اثر دکتر محمّد صادقى است تفسیر الفرقان در شمار تفسیرهاى معاصر قرار دارد و به شیوه تفسیر قرآن به قرآن نگارش یافته و روایات تفسیرى را به عنوان ابزارهاى فرعى تفسیر قرآن شناخته است. به همین دلیل روایات اسباب نزول در این تفسیر بر خلاف روش مرسوم مفسّران در پاورقى آمده است که نشانگر دید منفى و محتاطانه مفسّر است. وجود روایات اسرائیلى در میان روایات اسباب نزول، وجود روایات جعلى اسباب نزول منبعث از تعصبهاى مذهبى، و آمیختگى مصادیق با اسباب نزول آیات از جمله دلایل بى مهرى مفسّر نسبت به اسباب نزول است.
از این رو، مؤلّف تفسیر الفرقان نسبت به سند روایات تفسیرى به ویژه روایات سبب نزول اهتمام خاصّى دارد و عموم نص را بر خصوص سبب مقدم مىشمارد و بر لزوم موافقت معناى روایات با مدلول آیات قرآن تأکید مىکند.
با وجود اظهار نظرهاى منفى از سوى نویسنده الفرقان، وى در برخى موارد از جمله در تفسیر آیه، تأیید نظر تفسیرى، تثبیت باورهاى مذهبى و بیان ارتباط جملههاى آیه از اسباب نزول بهره برده است.
ملاکهاى نقد اسباب نزول در الفرقان عبارتند از: منطوق قرآن، ضرورتهاى کلامى و حقایق تاریخى.
در این تفسیر، سازگارى یک سبب نزول با مفهوم آیه، باعث برترى آن بر دیگر روایات شده است. نیز پرهیز مؤلّف از دخالت دادن تعصبهاى مذهبى در نگارش تفسیر و نقل اسباب نزول شایان توجه است. کیفیت نقل اسباب نزول از منظر اجمال و تفصیل و میزان توجه به سلسله افراد سند و منابع اسباب نزول از جمله موضوعاتى است که در این مقاله آمده است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22428_c0ce4372b20765e5a93db2cdad9868af.pdf
اسباب نزول
احکام
الفرقان فى تفسیر القرآن
دکتر محمد صادقى
تفسیر قرآن به قرآن
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
253
274
22429
Original Article
زمینه های تأثیر قرآن بر زبان و ادب فارسی
11
سید حیدر علوی نژاد
1
گزارش تأثیر قرآن به عنوان یک فرهنگ، بر زبان و ادب پارسى است. زبان تأثیر زیادى بر ادبیات دارد و با دگرگونى زبان و فرهنگ، ادبیات نیز دگرگون مىگردد. جامعه و فرهنگ در ساخت یک متن ادبى تأثیر گذارند به گونهاى که یک متن ادبى بدون شناخت جامعه و فرهنگى که متن در آن شکل گرفته امکانپذیر نیست چنان آشناست که شناخت یک فرهنگ نیز از طریق ادبیات امکانپذیر مىگردد. زبان نیز بر فرهنگ تأثیر ژرفى مىنهد. هنگامى که اسلام بالیدن گرفت و در حوزه زبان فارسى نفوذ کرد، ساختار جامعه و فرهنگ مردم تحول یافت و زبان و ادبیات نیز دگرگون شد. دو عامل تماس و برخورد زبانها و فرهنگها با یکدیگر و محتواى تازه فکر و تغییر زبان، روشن کننده این نکتهاند که ارتباط زبان فارسى با زبان قرآن - زبان عربى - و نیز محتواى تازه فکر و اندیشهاى که قرآن به حوزه زبان فارسى انتقال داد، تماماً در مورد تأثیر قرآن بر ادبیات فارسى و نوع نگرش و تحقیق، نقش دارند. بر خورد زبان عربى با فارسى گستردگى واژگان زبان فارسى را نتیجه داد و فرهنگ و تفکر قرآنى دریچههاى نو بر روى فارسى زبانان گشود. عده بسیارى آموختن زبان عربى را پیشه کردند و میان زبان فارسى و عربى داد و ستدى وسیع صورت گرفت. ماهیت زبان عربى در مقایسه با زبان فارسى قویتر نبود بلکه این فرهنگ قرآنى بود که زبان عربى را حیات بخشید و آن را پیشرو ساخت تا آنجا که در زبان لاتین و فرانسه نیز تأثیر گذار شد. زبان و ادبیات فارسى از قرآن بسیار بهره گرفت به طوریکه برخى از واژهها، معانى جدیدى یافتند. افزون بر این واژگان و اصطلاحات جدیدى از قرآن و تفاسیر به زبان فارسى راه یافت و خط پهلوى به خط عربى تغییر یافت.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22429_77f1c3aefe63e98a4c4eaaa1a1a90c5c.pdf
زبان فارسى
ادبیات فارسى
زبانشناسى
زبان عربى
ادبیات عربى
فرهنگ قرآن
خط پهلوى
خط عربى
جامعهشناسى زبان
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
275
314
22430
Original Article
قرآن در مثنوی
12
مسعود مهدوی
1
گزارشى از بهرهبردارىهاى مولوى از قرآن در دیوان مثنوى معنوى است. مثنوى معنوى، سروده عارف نامى و شاعر متفکر، مولانا جلال الدین رومى است. از نمودهاى آشکار و جلوههاى برجسته این اثر ادبى شگرف، حضور گسترده و کم نظیر قرآن در جاى جاى آن است.
دامنه تأثیر قرآن بر مثنوى، تنها محدود به الفاظ و تعبیرات آنکه بسیار بر گرفته از قرآن کریم است، خلاصه نمىشود، بلکه اوج بهره ورى مولوى از قرآن در پیام و محتواى مثنوى که در قالبهاى مختلفى چون داستان، حکایت، تمثیل و پند و... نمودار مىشود، به خوبى مىتوان دید. نویسنده، کاربرد صناعاتى چون اقتباس، تلمیح، حلّ یا تحلیل و ترجمه را به همراه شرح و توضیح مختصر و ذکر نمونههایى در مثنوى معنوى بیان کرده است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22430_b20cfbbeb66124adc00a9b32346ee6e8.pdf
مثنوى معنوى
مولانا جلال الدین رومى
صناعات ادبى
اقتباس
تلمیح
تحلیل
ترجمه
و ادبیّات فارسى
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
315
330
22431
Original Article
بررسی تفسیرهای تک نگاری موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی (1)
13
سید محمد حسین موسوی مبلغ
1
معرّفى تفسیرهاى تک نگارى موجود در کتابخانه مرکزى آستان قدس رضوى است. نویسنده پس از ذکر مذهبهاى تفسیرى با اشاره به شیوه تفسیر تک نگارى، تفسیرهاى تک نگارى خطى و چاپى را در سه قسمت تفسیرهاى آیات، تفسیرهاى سورهها و تفسیرهاى جزءها - با تأکید بر سبک نگارش، موضوع بحث، محتوا و جهتگیرى کلّى برخى تفسیرها و اطلاعات کتابشناسى هر اثر به ترتیب حروف الفبا معرّفى کرده است. در بخش اوّل، یازده تفسیر چاپى آیات، در بخش دوّم و سوّم، 43 تفسیر چاپى سورهها و یک تفسیر چاپى جزء و در پایان، سیزده تفسیر خطى سورهها و شش تفسیر خطى آیهها آمده است. مجموعه آثار معرفى شده، 74 اثر به زبان عربى و فارسى است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22431_33ed282f1440888a4e7ae3d914c4b665.pdf
تفسیرهاى تک نگارى
نسخههاى خطى
نسخهشناسى
کتابشناسى
کتابخانه مرکزى آستان قدس رضوى
تک نگارى آیه
تک نگارى سوره
تک نگارى جزء
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
331
336
22434
Original Article
کلید مفاهیم قرآن
14
محمد مرادی
1
معرّفى کتاب »کلید مفاهیم قرآن«، یا »معجم موضوعى قرآن کریم« اثر آقاى على اکبرهاشمى رفسنجانى است. این اثر که با عنوان »تفسیر راهنما« چاپ و منتشر شده، نخستین معجم مفصّل موضوعى مفاهیم قرآن کریم است که به شکلى ابتکارى و منحصر به فرد، اطلاعات موضوعى گستردهاى را در خود جاى داده است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22434_f3f0857f371a8576145d3927ee176a6e.pdf
تفسیر راهنما
معجم موضوعى قرآن کریم
هاشمى رفسنجانى
مرکز فرهنگ و معارف قرآن
تبیان3
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
337
340
22435
Original Article
هدفها و انگیزه های انتشار «علوم القرآن عند المفسّرین»
15
علیرضا ایمانی
1
معرّفى کتاب »علوم القرآن عند المفسّرین« است. نویسنده پس از ذکر اهمیّت و ضرورت کتاب، هدف از تألیف آن را تهیه وتدوین مجموعهاى دانسته که در بر دارنده تمامى بحثهاى علوم قرآنى مىباشد که در مقدمه 56 دوره تفسیر عربى به قلم نویسندگان شیعه و سنّى آمده است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22435_24fde4e41b47d1dd909b985ba0e0fc84.pdf
علوم القرآن عند المفسّرین
کتابشناسى
علوم قرآنى
مرکز فرهنگ و معارف قرآن
مقدمات تفسیرى
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
1995-08-23
1
2
341
358
22436
Original Article
سیر پژوهش در فرهنگ واژگان قرآنی
16
گروه پژوهشی پژوهشهای قرآنی
1
نویسنده در آغاز دو ویژگى طرح را بر مىشمارد 1 - کشف وجود معنایى واژهها بر اساس آسان سازى ترجمه 2 - تدوین به دو زبان فارسى و انگلیسى. سپس مراحل کار پژوهش را در گروه عربى توضیح مىدهد. نخست منابع مورد استفاده را نام مىبرد و روش دسته بندى واژه را شرح مىدهد. در ادامه چگونگى تحقیق در منابع و مشکلاتى که فرا روى پژوهش وجود دارد، از جمله اختلاف منابع و چگونگى تحلیل آنها را با ذکر نمونههایى روشن مىکند. آن گاه مرحله معادل یابى و چگونگى کار در این مرحله را توضیح مىدهد. سپس کیفیت شناسایى مترادفها و متضادّها و نیز چگونگى همایش واژهها را بیان مىکند و در پایان نمونههایى در مورد چند واژه ذکر مىکند.
https://jqr.isca.ac.ir/article_22436_85ec5a2431e0552346a013d1ddc73848.pdf
فرهنگواژگانقرآنى
معنىشناسى
واژهشناسى
پژوهشهاىقرآنى
دفتر تبلیغات اسلامى
معادلیابى
فرهنگواژههاىقرآنى - انگلیسى
فرهنگواژههاىقرآنى - فارسى