per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2015-08-23
20
75
4
27
10
Original Article
پژوهشی در قرائت صحیح قرآن
A Research on the Correct Reading of the Qur’ān
علی اکبر بابایی
ababayi@rihu.ac.ir
1
قرائت صحیح قرآن یکی از مباحث مهم فقهی در حوزه قرآن و فقه است، زیرا افزون بر استحباب مؤکد قرائت قرآن بهطور کلی، قرائت حمد و سوره در نماز واجب است. بیشتر آیات قرآن از زمان نزول تا کنون، جز با قرائت مطابق با اعراب کنونی آیات قرائت نشدهاند و در قرائت صحیح آنها اختلافی نیست، اما در بخشی از آیات، قرائتهای دیگری غیر از قرائت مطابق با اعراب آنها گزارش شده و در قرائت صحیح این دسته از آیات، دیدگاههای مختلفی پدید آمده است؛ برخی بر اساس متواتر دانستن قرائتهای هفتگانه یا دهگانه، به صحت همة آن قرائتها قائل شدهاند، و برخی تواتر آنها را ثابت ندانسته و بر اساس حجت دانستن آن قرائتها، به صحت آنها فتوا دادهاند، و برخی قرائت صحیح را در قرائت مطابق با اعراب کنونی آیات متعین دانستهاند. در این مقاله دلایل این دیدگاهها بررسی و نقد، و بر تعیین صحت قرائت مطابق با اعراب ـ جز در برخی آیات ـ استدلال و تأکید میشود.
https://jqr.isca.ac.ir/article_10_7379eba0932ef92e5796cad4d57525a4.pdf
قرائت آیات
تواتر قرائات
حجیت قرائات
قرائت مطابق با اعراب آیات
آل ِیَاسِین
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2015-08-23
20
75
28
51
11
Original Article
بررسی فقهی روایات تغنی در قرائت قرآن
A Jurisprudential Study of the Traditions on Melodious Chanting (Taghannī) in Reading the Qur’ān
محمد صادق یوسفی مقدم
1
یکی از مسائل مطرح در مورد قرائت قرآن، قرائت غنایی است. گرچه حکم قرائت غنایی فی الجمله روشن است، اما مفهوم آن وضوح لازم را ندارد، ازاینرو مورد بحث فقها قرار گرفته است. در این نوشتار با توجه به اینکه مفهوم و حکم قرائت غنایی متوقف بر شناخت مفهوم و حکم غناست، نخست به اختصار مفهوم و حکم غنا بررسی شده است. سپس با عنایت به نقش کلیدی روایات در تغنی به قرآن، تفکیک موضوعی آنها مورد توجه قرار گرفته و با تفکیک روایات جواز قرائت با صدای حزین، نیکو و دارای ترجیع، از روایات جواز تغنی به قرآن و بررسی دقیق سندی و دلالی آنها، محل تعارض اصلی روایات جواز تغنی به قرآن با روایات عدم جواز تغنی به قرآن و روایات عام نهی از غنا مشخص شده است. آنگاه دیدگاه جواز تغنی به قرآن و دلایل آن بررسی و مورد نقد قرار گرفته است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_11_8bdb37d4e45deed9c5e9e9238f32f3be.pdf
غنا
تغنی
تطریب
تحسین صوت
ترجیع
تحزین
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2015-08-23
20
75
52
81
12
Original Article
بررسی تطبیقی مفهوم ترتیل از منظر قرآن، سنت و علم تجوید
A Comparative Study of the Concept of Tartīl from the Perspective of the Qur’ān, Tradition, and Science of Tajwīd
سید جعفر صادقی فدکی
1
یکی از روشهای تلاوت قرآن کریم و بلکه مهمترین و اصلیترین روش قرائت قرآن، تلاوت آن با روش ترتیل است که در آیات قرآن و روایات متعدد مورد تأکید قرار گرفته است. اما در مورد اینکه مفهوم ترتیل چیست، دیدگاههای مختلفی از سوی مفسران، محدثان و عالمان علم تجوید بیان شده است. در این پژوهش ضمن بیان اهمیت و جایگاه ترتیل از نگاه قرآن و روایات، مفهوم ترتیل در قرآن، سنت و علم تجوید بهگونه تطبیقی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و این نتیجه حاصل شده است که مفهوم ترتیل، تلاوت قرآن کریم با صوت نیکو و سبک خاصی از قرائت قاریان و یا قرائت قرآن با رعایت قواعد تجوید ـ آن گونه که در میان عموم مردم و عالمان علم تجوید شهرت یافته ـ نبوده، بلکه مفهوم ترتیل، تلاوت قرآن کریم با تأنّی و آرامش همراه با رعایت قواعد لفظی و ظاهری و تدبر در معانی آیات و عمل به مفاهیم قرآن است. ازاینرو در این پژوهش ضمن بررسی و نقد دیدگاههای دیگر، دیدگاه مورد نظر با ادله متعدد به اثبات رسیده است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_12_f0532dcf90e59e6d9506b0bcde8d62ec.pdf
قرآن کریم
سنت
علم تجوید
ترتیل
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2015-08-23
20
75
82
97
13
Original Article
قرائت جمعی از منظر روایات و فقیهان فریقین
Choral Reading from the Viewpoint of the Traditions and Jurisprudents of the two Major Sects
سید علی سادات فخر
1
دستورها و توصیههای فراوانی در قرآن و روایات مبنی بر قرائت قرآن، بهویژه با صدای بلند و زیبا رسیده است و با استناد به همین پشتوانه، در سبک زندگی اسلامی، قرائت یا ترتیل فردی، پدیده رایج و شایع است . اما در برخی از کشورهای اسلامی، قرائتی با عنوان قرائت جمعی «قرائة الجماعه، قرائة الجماعیه» نیز انجام میگیرد. مسأله اصلی این است که آیا چنین سبکی از قرائت قرآن، بدعت است یا مباح و یا استحباب دارد؟ در این نوشتار نخست معانی گوناگون قرائت گروهی و محل اصلی نزاع توضیح داده شده است. سپس دو دیدگاه متقابل فقیهان مالکی که قائل به جوازند و فقیهان سلفی که آن را بدعت و حرام میدانند، مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. در این راستا ضمن نقد دلایل مدعیان بدعت بودن قرائت جمعی، از نظریه جواز دفاع شده است، گرچه برخی بهخاطر فواید مترتب بر قرائت جمعی، قائل به استحباب آن شدهاند.
https://jqr.isca.ac.ir/article_13_212c3d879b02fa45e4c797b9b15b88d5.pdf
قرائة الجماعه
قرائت جمعی
قرائت گروهی
فقه القرائه
مذاهب فقهی
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2015-08-23
20
75
98
127
14
Original Article
تجوید؛ از وجوب تا حرمت (رعایت قواعد تجویدی از دیدگاه فقیهان شیعه و اهل سنت)
Tajwīd; from Obligation to Prohibition (Observing the Rules of Tajwīd from the Viewpoint of the Shī‘a and Sunnī Jurisprudents)
محمد علی محمدی
1
درباره لزوم یا عدم لزوم رعایت قواعد تجویدی، نظریات متفاوت و گاه متضادی وجود دارد. از سویی برخی دانشوران، رعایت قواعد تجوید را حرام میدانند. از دیگر سو، عدهای آن را همانند نماز، واجب عینی میدانند. برخی از دانشوران نیز بین یادگیری قواعد تجوید و عمل به آن تفکیک قائل شدهاند. چنانکه در این بین، تفصیلهای دیگری نیز به چشم میخورد. در این مقاله ضمن یادآوری مهمترین نظریات در این باره، از حدود و معیار وجوب مباحث تجوید سخن گفته شده است. نگارنده معتقد است تنها رعایت قواعدی از مباحث تجویدی واجب است که عمل نکردن به آن، مخل صحت قرائت باشد و برخلاف نظریه مشهور، تشخیص صحت و فساد باید به کارشناسان واگذارشود، نه عرف مردم.
https://jqr.isca.ac.ir/article_14_4f7afb646880ee304da4e224a6dab172.pdf
تجوید
قرآن
حکم
وجوب
حرمت
تجوید علمی
تجوید عملی
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2015-08-23
20
75
128
159
15
Original Article
لحن (خطا) در قرائت قرآن و گونهشناسی علل و اسباب آن
Solecism (Laḥn =Khaṭā’) in the Reading of the Qur’ān and the Typology of its Causes
قاسم بستانی
gbostanee@yahoo.com
1
قرائت قرآن که بر هر مسلمانی واجب است، از اصول و قواعد لازم الاجرایی برخوردار است تا حروف، کلمات و جملات قرآن، صحیح و درست خوانده شده و لفظ و معنای قرآن بهخوبی ادا و منتقل گردد. به صحیح و درست خوانده نشدن این عناصر، «لحن» گفته میشود و دارای علل و اسبابی است که شناخت آنها، کمک بسزایی به آسیبشناسی خطاهای قرائت قرآن توسط قاریان میکند. در این مقاله ابتدا تلاش شده است که لحن از نظر لغت و اصطلاح به اختصار توضیح داده شده و سپس اقسام و انواع لحن از جهات مختلف ذکر شود و پس از نگاهی اجمالی به پیشینه بحث، به ذکر گونههای مختلف اسباب و علل وقوع لحن در قرائت قرآن پرداخته میشود. برخی از این اسباب، عدم آشنایی قاری به احکام قرائت، عدم آشنایی قاری به تفسیر، عدم آشنایی قاری به قواعد نحوی و صرفی، عدم آشنایی قاری با لحن بیان (تنغیم)، مشکلات رسمالخطی و ... است.
https://jqr.isca.ac.ir/article_15_1c1e86e94075223eff7c380ef5a66aa3.pdf
قرآن
قرائت
لحن
گونهشناسی
اسباب و علل
per
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2015-08-23
20
75
160
189
16
Original Article
تبیین قرآنی تقدم و تأخر نفس و بدن با نگاهی فلسفی
The Qur’ānic Explanation of the Priority and Posteriority of the Soul and Body from a Philosophical Perspective
محمد مهدی مسعودی
masoudimm@mums.ac.ir
1
هدف این نوشتار تبیین قرآنی یکی از مهمترین مباحث مطرح در حوزه انسانشناسی فلسفی، یعنی مسأله تقدم و تأخر نفس از بدن میباشد. این بحث تاکنون بیشتر مورد توجه فلاسفه و متکلمان بوده و کمتر به تبیین قرآنی ـ فلسفی آن پرداخته شده است. ازاینرو پژوهش حاضر به تحلیل قرآنی ـ فلسفی این موضوع پرداخته است. در این راستا نخست معانی نفس در قرآن را مطرح میکند، سپس مهمترین دیدگاههای فلسفی را در باب تقدم و تأخر نفس بررسی کرده، آنگاه به تبیین دیدگاه قرآن نسبت به مسأله میپردازد. جهت تبیین دیدگاه قرآن، ابتدا نظریات تفسیری واقعنگر، تمثیلواره، عالم ذر و نظریه ملکوت را تبیین میکند و در نهایت با استدلال بر نظریه عالم ملکوت که برگرفته از دیدگاه ملاصدراست، به تایید آن میپردازد. و در پایان به این نتیجه میرسد که دیدگاه قرآن با نظریه ملاصدرا که معتقد به تقدم بدن بر نفس است، سازگارتر مینماید.
https://jqr.isca.ac.ir/article_16_96ca84a972b69749e6d67c56fc7dc04e.pdf
تقدم
تأخر
نفس
بدن
تبیین
قرآن
فلسفه