دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
20
75
2015
08
23
پژوهشی در قرائت صحیح قرآن
4
27
FA
علی اکبر
بابایی
ababayi@rihu.ac.ir
قرائت صحیح قرآن یکی از مباحث مهم فقهی در حوزه قرآن و فقه است، زیرا افزون بر استحباب مؤکد قرائت قرآن بهطور کلی، قرائت حمد و سوره در نماز واجب است. بیشتر آیات قرآن از زمان نزول تا کنون، جز با قرائت مطابق با اعراب کنونی آیات قرائت نشدهاند و در قرائت صحیح آنها اختلافی نیست، اما در بخشی از آیات، قرائتهای دیگری غیر از قرائت مطابق با اعراب آنها گزارش شده و در قرائت صحیح این دسته از آیات، دیدگاههای مختلفی پدید آمده است؛ برخی بر اساس متواتر دانستن قرائتهای هفتگانه یا دهگانه، به صحت همة آن قرائتها قائل شدهاند، و برخی تواتر آنها را ثابت ندانسته و بر اساس حجت دانستن آن قرائتها، به صحت آنها فتوا دادهاند، و برخی قرائت صحیح را در قرائت مطابق با اعراب کنونی آیات متعین دانستهاند. در این مقاله دلایل این دیدگاهها بررسی و نقد، و بر تعیین صحت قرائت مطابق با اعراب ـ جز در برخی آیات ـ استدلال و تأکید میشود.
قرائت آیات,تواتر قرائات,حجیت قرائات,قرائت مطابق با اعراب آیات,آل ِیَاسِین
https://jqr.isca.ac.ir/article_10.html
https://jqr.isca.ac.ir/article_10_7379eba0932ef92e5796cad4d57525a4.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
20
75
2015
08
23
بررسی فقهی روایات تغنی در قرائت قرآن
28
51
FA
محمد صادق
یوسفی مقدم
یکی از مسائل مطرح در مورد قرائت قرآن، قرائت غنایی است. گرچه حکم قرائت غنایی فی الجمله روشن است، اما مفهوم آن وضوح لازم را ندارد، ازاینرو مورد بحث فقها قرار گرفته است. در این نوشتار با توجه به اینکه مفهوم و حکم قرائت غنایی متوقف بر شناخت مفهوم و حکم غناست، نخست به اختصار مفهوم و حکم غنا بررسی شده است. سپس با عنایت به نقش کلیدی روایات در تغنی به قرآن، تفکیک موضوعی آنها مورد توجه قرار گرفته و با تفکیک روایات جواز قرائت با صدای حزین، نیکو و دارای ترجیع، از روایات جواز تغنی به قرآن و بررسی دقیق سندی و دلالی آنها، محل تعارض اصلی روایات جواز تغنی به قرآن با روایات عدم جواز تغنی به قرآن و روایات عام نهی از غنا مشخص شده است. آنگاه دیدگاه جواز تغنی به قرآن و دلایل آن بررسی و مورد نقد قرار گرفته است.
غنا,تغنی,تطریب,تحسین صوت,ترجیع,تحزین
https://jqr.isca.ac.ir/article_11.html
https://jqr.isca.ac.ir/article_11_8bdb37d4e45deed9c5e9e9238f32f3be.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
20
75
2015
08
23
بررسی تطبیقی مفهوم ترتیل از منظر قرآن، سنت و علم تجوید
52
81
FA
سید جعفر
صادقی فدکی
یکی از روشهای تلاوت قرآن کریم و بلکه مهمترین و اصلیترین روش قرائت قرآن، تلاوت آن با روش ترتیل است که در آیات قرآن و روایات متعدد مورد تأکید قرار گرفته است. اما در مورد اینکه مفهوم ترتیل چیست، دیدگاههای مختلفی از سوی مفسران، محدثان و عالمان علم تجوید بیان شده است. در این پژوهش ضمن بیان اهمیت و جایگاه ترتیل از نگاه قرآن و روایات، مفهوم ترتیل در قرآن، سنت و علم تجوید بهگونه تطبیقی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و این نتیجه حاصل شده است که مفهوم ترتیل، تلاوت قرآن کریم با صوت نیکو و سبک خاصی از قرائت قاریان و یا قرائت قرآن با رعایت قواعد تجوید ـ آن گونه که در میان عموم مردم و عالمان علم تجوید شهرت یافته ـ نبوده، بلکه مفهوم ترتیل، تلاوت قرآن کریم با تأنّی و آرامش همراه با رعایت قواعد لفظی و ظاهری و تدبر در معانی آیات و عمل به مفاهیم قرآن است. ازاینرو در این پژوهش ضمن بررسی و نقد دیدگاههای دیگر، دیدگاه مورد نظر با ادله متعدد به اثبات رسیده است.
قرآن کریم,سنت,علم تجوید,ترتیل
https://jqr.isca.ac.ir/article_12.html
https://jqr.isca.ac.ir/article_12_f0532dcf90e59e6d9506b0bcde8d62ec.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
20
75
2015
08
23
قرائت جمعی از منظر روایات و فقیهان فریقین
82
97
FA
سید علی
سادات فخر
دستورها و توصیههای فراوانی در قرآن و روایات مبنی بر قرائت قرآن، بهویژه با صدای بلند و زیبا رسیده است و با استناد به همین پشتوانه، در سبک زندگی اسلامی، قرائت یا ترتیل فردی، پدیده رایج و شایع است . اما در برخی از کشورهای اسلامی، قرائتی با عنوان قرائت جمعی «قرائة الجماعه، قرائة الجماعیه» نیز انجام میگیرد. مسأله اصلی این است که آیا چنین سبکی از قرائت قرآن، بدعت است یا مباح و یا استحباب دارد؟ در این نوشتار نخست معانی گوناگون قرائت گروهی و محل اصلی نزاع توضیح داده شده است. سپس دو دیدگاه متقابل فقیهان مالکی که قائل به جوازند و فقیهان سلفی که آن را بدعت و حرام میدانند، مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. در این راستا ضمن نقد دلایل مدعیان بدعت بودن قرائت جمعی، از نظریه جواز دفاع شده است، گرچه برخی بهخاطر فواید مترتب بر قرائت جمعی، قائل به استحباب آن شدهاند.
قرائة الجماعه,قرائت جمعی,قرائت گروهی,فقه القرائه,مذاهب فقهی
https://jqr.isca.ac.ir/article_13.html
https://jqr.isca.ac.ir/article_13_212c3d879b02fa45e4c797b9b15b88d5.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
20
75
2015
08
23
تجوید؛ از وجوب تا حرمت (رعایت قواعد تجویدی از دیدگاه فقیهان شیعه و اهل سنت)
98
127
FA
محمد علی
محمدی
درباره لزوم یا عدم لزوم رعایت قواعد تجویدی، نظریات متفاوت و گاه متضادی وجود دارد. از سویی برخی دانشوران، رعایت قواعد تجوید را حرام میدانند. از دیگر سو، عدهای آن را همانند نماز، واجب عینی میدانند. برخی از دانشوران نیز بین یادگیری قواعد تجوید و عمل به آن تفکیک قائل شدهاند. چنانکه در این بین، تفصیلهای دیگری نیز به چشم میخورد. در این مقاله ضمن یادآوری مهمترین نظریات در این باره، از حدود و معیار وجوب مباحث تجوید سخن گفته شده است. نگارنده معتقد است تنها رعایت قواعدی از مباحث تجویدی واجب است که عمل نکردن به آن، مخل صحت قرائت باشد و برخلاف نظریه مشهور، تشخیص صحت و فساد باید به کارشناسان واگذارشود، نه عرف مردم.
تجوید,قرآن,حکم,وجوب,حرمت,تجوید علمی,تجوید عملی
https://jqr.isca.ac.ir/article_14.html
https://jqr.isca.ac.ir/article_14_4f7afb646880ee304da4e224a6dab172.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
20
75
2015
08
23
لحن (خطا) در قرائت قرآن و گونهشناسی علل و اسباب آن
128
159
FA
قاسم
بستانی
0000-0003-3277-4628
gbostanee@yahoo.com
قرائت قرآن که بر هر مسلمانی واجب است، از اصول و قواعد لازم الاجرایی برخوردار است تا حروف، کلمات و جملات قرآن، صحیح و درست خوانده شده و لفظ و معنای قرآن بهخوبی ادا و منتقل گردد. به صحیح و درست خوانده نشدن این عناصر، «لحن» گفته میشود و دارای علل و اسبابی است که شناخت آنها، کمک بسزایی به آسیبشناسی خطاهای قرائت قرآن توسط قاریان میکند. <br />در این مقاله ابتدا تلاش شده است که لحن از نظر لغت و اصطلاح به اختصار توضیح داده شده و سپس اقسام و انواع لحن از جهات مختلف ذکر شود و پس از نگاهی اجمالی به پیشینه بحث، به ذکر گونههای مختلف اسباب و علل وقوع لحن در قرائت قرآن پرداخته میشود. برخی از این اسباب، عدم آشنایی قاری به احکام قرائت، عدم آشنایی قاری به تفسیر، عدم آشنایی قاری به قواعد نحوی و صرفی، عدم آشنایی قاری با لحن بیان (تنغیم)، مشکلات رسمالخطی و ... است.
قرآن,قرائت,لحن,گونهشناسی,اسباب و علل
https://jqr.isca.ac.ir/article_15.html
https://jqr.isca.ac.ir/article_15_1c1e86e94075223eff7c380ef5a66aa3.pdf
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهش های قرآنی
2251-9815
20
75
2015
08
23
تبیین قرآنی تقدم و تأخر نفس و بدن با نگاهی فلسفی
160
189
FA
محمد مهدی
مسعودی
masoudimm@mums.ac.ir
هدف این نوشتار تبیین قرآنی یکی از مهمترین مباحث مطرح در حوزه انسانشناسی فلسفی، یعنی مسأله تقدم و تأخر نفس از بدن میباشد. این بحث تاکنون بیشتر مورد توجه فلاسفه و متکلمان بوده و کمتر به تبیین قرآنی ـ فلسفی آن پرداخته شده است. ازاینرو پژوهش حاضر به تحلیل قرآنی ـ فلسفی این موضوع پرداخته است. در این راستا نخست معانی نفس در قرآن را مطرح میکند، سپس مهمترین دیدگاههای فلسفی را در باب تقدم و تأخر نفس بررسی کرده، آنگاه به تبیین دیدگاه قرآن نسبت به مسأله میپردازد. جهت تبیین دیدگاه قرآن، ابتدا نظریات تفسیری واقعنگر، تمثیلواره، عالم ذر و نظریه ملکوت را تبیین میکند و در نهایت با استدلال بر نظریه عالم ملکوت که برگرفته از دیدگاه ملاصدراست، به تایید آن میپردازد. و در پایان به این نتیجه میرسد که دیدگاه قرآن با نظریه ملاصدرا که معتقد به تقدم بدن بر نفس است، سازگارتر مینماید.
تقدم,تأخر,نفس,بدن,تبیین,قرآن,فلسفه
https://jqr.isca.ac.ir/article_16.html
https://jqr.isca.ac.ir/article_16_96ca84a972b69749e6d67c56fc7dc04e.pdf