2024-03-29T19:24:00Z
https://jqr.isca.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=532
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2251-9815
1387
14
53
سرمقاله: ریشه در اعماق شاخه بر افلاک
احمد
آقایی زاده ترابی
2008
05
21
4
9
https://jqr.isca.ac.ir/article_4377_b5ad4959a2ffa8e26514846f995a38a4.pdf
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2251-9815
1387
14
53
روش شناسی تفسیر «تسنیم»
حمیدرضا
فهیمی تبار
تفسیر تسنیم تألیف آیت الله جوادی آملی از جمله تفاسیری است که به زبان فارسی و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نوشته شده است .تفسیر تسنیم جامع سه روش تفسیری «قرآن به قرآن»، « قرآن با سنّت » و «قرآن با عقل» است.
نگارنده این مقاله به معرفی مؤلف و تفسیر تسنیم و شیوه تفسیری در آن پرداخته و نمونههایی از روشهای مؤلف را در تفسیر مورد پژوهش نشان داده است .
تسنیم
روش و گرایش تفسیری
جوادی آملی
مبانی
2008
05
21
12
39
https://jqr.isca.ac.ir/article_4378_8b2d8240506cd61ece7af766f30ae9ac.pdf
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2251-9815
1387
14
53
ویژگیهای تفسیر «الکاشف»
گروه پژوهشهای قرآنی
گروه پژوهشهای قرآنی
این نوشتار در پی بیان ویژگیهای تفسیر الکاشف و روش تفسیری محمد جواد مغنیه است. نویسنده نخست از گرایش تفسیری مغنیه سخن می گوید. سپس ویژگیهای الکاشف را در عناوینی چون پیرایش تفسیری، رودرروی با آرای مفسران، نوآوریها، ساده نویسی و روان نگاری، فقه مقارن و کلام تطبیقی، راهنمائی موضوعی آثار، راهنمائی موضوعی تفسیر، تفسیر موضوعی و بهره گیری از ساختار پرسش و پاسخ، مطرح می کند. آنگاه روش تفسیری مفسر را توضیح می دهد و بر این باور است که روش مفسر ترکیبی از سه روش، تفسیر به مأثور (تفسیر قرآن با قرآن، تفسر قرآن با روایات) تفسیر عقلی و تفسیر علمی است . در پایان منابع تفسیری و فقهی مفسر را معرفی می کند.
این مقاله که قبلاً در مقدمه ترجمه فارسی تفسیر الکاشف چاپ شده بود، جهت تکمیل بررسی تفاسیر معاصر شیعه در این شماره فصلنامه مجدداً درج گردید
محمد جواد مغنیه
تفسیر الکاشف
روش تفسیری
پیرایش تفسیری
فقه مقارن
2008
05
21
40
73
https://jqr.isca.ac.ir/article_4379_8d168b461a947acfe7583af8e98b9429.pdf
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2251-9815
1387
14
53
«البیان» جلوهای از اجتهاد روشمند در تفسیر قرآن
محمد
خامه گر
البیان فی تفسیرالقرآن، اثر فقیه شیعی معاصر، آیت الله سید ابوالقاسم خویی (متوفی 1371 ش ) است. این کتاب از دو بخش تشکیل شده است : مقدمه ای در علوم قرآن و تفسیر سوره حمد . با وجود توجه گسترده به بخش علوم قرآنی این اثر، متأسفانه بخش تفسیری آن چندان مورد توجه و ژرفکاوی های پژوهشی واقع نشده است . این در حالی است که به نظر می رسد در این بخش، مباحث ارزشمندی از جهت محتوا و روش شناسی تفسیر قرآن ارائه شده است؛ از این رو جا دارد با مراجعه و کنکاش پی در پی در زوایای این اثر، ویژگی ها و اسلوب تفسیری آن تبیین گردد.
در این نوشتار، تلاش می شود با بررسی تفسیر سوره حمد از زوایای مختلف به ترسیم اصول و ویژگی های روش تفسیری آیت الله خویی که روشی اجتهادی و قرآن به قرآن است، بپردازیم .
تفسیر البیان
آیت الله خویی
روشهای تفسیری
تفسیر اجتهادی
تفسیر قرآن به قرآن
2008
05
21
74
101
https://jqr.isca.ac.ir/article_4380_72e04222f34d04d0f8bd6c56c77bb97e.pdf
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2251-9815
1387
14
53
«من وحی القرآن» تفسیری اجتماعی و واقع گرایانه
حامد
شیواپور
در این مقاله که به بررسی تفسیر «من وحی القرآن» اختصاص دارد، سعی شده است که به محتوای واقعگرایانه و اجتماعی این تفسیر توجه شود. پس از مباحث مقدماتی درباره زندگی مفسر، اهمیت تفسیر، ساختار و ویژگیهای کتابشناسانه آن، به مبانی تفسیری مفسر پرداخته میشود و رویکرد واقعگرایانه و اجتماعی مفسر در ضمن هشت قسمت بررسی میگردد. در پایان نیز به چهار نکته در نقد این تفسیر اشاره میشود.
سید محمد حسین فضل الله
تفسیر
من وحی القرآن
رویکرد اجتماعی
واقعگرایی در تفسیر
2008
05
21
102
129
https://jqr.isca.ac.ir/article_4381_fe0d1cd610649120c594615461bb6088.pdf
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2251-9815
1387
14
53
سیری در تفسیر «اطیب البیان»
حسن
رهبری
افزایش کتابهای تفسیر قرآن در قرن معاصر با سبک و سیاقی یکسان و با سخنانی همسان، گمان همطرازی را در نگاه نخستین در میان آنها تداعی مینماید. گشایش و صیقل آیینه نقد و بررسی، این هنر را دارد که برجستگیها و کاستیهای هر یک نسبت به دیگری را آشکار نموده، و اهل مطالعه و دانش و پژوهش را در انتخاب مسیر رهنمون باشد.
این قلم در همین راستا چشماندازی بر تفسیر اطیب البیان دارد که به دست فقیه و مفسر شیعی ـ مرحوم آیت الله سید عبدالحسین طیب اصفهانی ـ در 14 جلد به زبان فارسی نگارش یافته و در تهران توسط بنیاد فرهنگ اسلامی کوشانپور و انتشارات اسلام، به ترتیب در سالهای 1352 و 1366 و 1378 شمسی منتشر و تجدید چاپ شده است.
شخصیت علمی مفسر فقید، گرایش تفسیری، شیوه نگارشی و دیدگاههای تفسیری و اعتقادی ایشان، بخش ابتدایی این جستار را تشکیل میدهد؛ سپس کاستیهای سایهانداز بر این نوشتار، با شواهد موجود در آن مورد ارزیابی قرار میگیرد.
اطیب البیان
آیت الله سید عبد الحسین طیب
تفسیر قرآن
شیوه تفسیری
تفسیر مجلسی
2008
05
21
130
161
https://jqr.isca.ac.ir/article_4382_53d94cf0df58a8625603867abbf04265.pdf
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2251-9815
1387
14
53
اصول و مبانی تأویل قرآن از دیدگاه امام خمینی
مهدی
رضوانی پور
در این مقاله، پس از بیان تعریف لغوی و اصطلاحی تأویل و توضیح در باره جایگاه تأویل در آیات محکم و متشابه، به بررسی اصول و مبانی تأویل قرآن کریم از منظر امام خمینی(ره) پرداخته میشود که عبارتند از:
ضرورت تأویل قرآن، وضع الفاظ برای معانی عام، ذو مراتب بودن کتاب و کلام الهی، امکان حصول علم تأویل برای غیر معصومین(ع)
تأویل
تأویل قرآن
ظاهر قرآن
باطن قرآن
محکم و متشابه
کلام الهی
وضع الفاظ
2008
05
21
164
185
https://jqr.isca.ac.ir/article_4383_9ac72aac5bdb2db76daaa183871ceb9a.pdf
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2251-9815
1387
14
53
ابهام شناسی در ترجمه قرآن
محمد حسن
جواهری
ابهام شناسی از جمله مباحث مهم زبان شناسی ترجمه است که از گذشته تا کنون، ابعادی از آن به تناسب و با عناوین مختلف در علوم گوناگون مورد توجه قرار گرفته و دانشمندان کم و بیش بدان پرداخته اند. اما در این تحقیقات، بررسی تطبیقی و توجه همزمان به مبدأ و مقصد و به ویژه محور قرار دادن قرآن و تنظیم مباحث به فراخور آن که در ترجمه قرآن نقشی مهم و درخور توجه دارد، جایگاه مناسبی نیافته است. البته تحقیقات یاد شده در تکمیل مباحث و حرکت به سوی تکامل آن، نقشی باارزش دارد و در این مقاله مورد نیز مورد توجه بوده است.
در این مقاله تلاش شده ابعاد گوناگون ابهام در زبان مبدأ و مقصد به طور متناظر و بر پایه متن مقدس قرآن طرح شود.
ترجمه قرآن
ابهام شناسی
ابهام آوایی
ابهام واژگانی
ابهام ساختاری
ابهام محتوایی
زبان مبدأ
زبان مقصد
2008
05
21
186
201
https://jqr.isca.ac.ir/article_4384_46f3aa7ad3c25b950cfbb16c49a93f01.pdf
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2251-9815
1387
14
53
حقوق کیفری قرآن در ترازوی منتقدان (سنگسار)
محمد
بهرامی
سنگسار به عنوان یکی از حقوق کیفری اسلام شناخته میشود. به باور برخی، افزون بر روایات، بعضی از آیات وحی نیز حد زنا کار را سنگسار معرفی میکند.
شبهاتی چند بر سنگسار وارد شده است:
شبهه نخست در مورد دلالت آیات بر سنگسار . شبهه دوم . در ناسازگاری سنگسار با آیات قرآن. شبهه سوم . در ناسازگاری رجم با دیگر احکامی که برای رجم آمده است. شبهه چهارم. در ناساگاری رجم با آیاتی که حد زانی را شلاق معرفی میکند. شبهه پنجم. در ناسازگاری رجم با سنت پیامبر(ص) شبهه ششم. رجم به خشونت در جامعه دامن میزند و خشونت اجتماعی افزون میگردد. شبهه هفتم . ناممکن بودن اثبات زنا شبهه هشتم. شبهه در حد زانی
سنگسار
شبهه
زنا
2008
05
21
202
219
https://jqr.isca.ac.ir/article_4385_b78ec2719d5baf33b32726228b29923b.pdf
پژوهش های قرآنی
2251-9815
2251-9815
1387
14
53
تعامل اسلام با نمودهای اخلاقی در جاهلیت
عاطفه
زرسازان
با این که همیشه از فرهنگ عرب قبل از اسلام به عنوان فرهنگ جاهلی یاد می شود، اما طبیعی است که تمامی سنت ها و نظام های اخلاقی و اجتماعی عرب را سنت های بد و نکوهیده، یا اخلاق مکروه و مذموم تشکیل نمیداده است؛ که اگر چنین بود آنان هرگز نمیتوانستند به حیات خود ادامه دهند، ولی بدون تردید، در غالب شئون زندگی آنها، فرهنگ غلط و آداب و عادت های ناپسند جلوه بیشتری داشته است.
ما در قرآن مجید با بسیاری از آرمانهای اخلاقی برخورد میکنیم که به شکلی در میان عرب وجود داشت، فضیلتهایی چون سخاوت، شجاعت، صبر، وفا و ... با این ویژگی که اسلام این فضایل را به آن صورتی که در میان عرب بدوی یافت میشد، احیا نکرد و باز نیاورد؛ بلکه در اخذ و قبول این فضایل و جذب آنها در نظام تعالیم اخلاقی خود، آنها را تهذیب و نوسازی کرده، نیرو و انرژی را در مسیر جدیدی که آماده ساخته بوده به جریان انداخت.
توجه ما در این مقاله، بیشتر به شرح خصلت ها و فضایل برجسته عرب جاهلی معطوف خواهد بود که در اسلام پذیرفته و بهسازی شده است.
اسلام
جاهلیت
سخاوت
شجاعت
صبر
وفا
2008
05
21
220
233
https://jqr.isca.ac.ir/article_4386_140324b2c3562cf0b81176bbc090453b.pdf