دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنیپژوهش های قرآنی2251-981583120021122abc defفصلی نوین برای تفاهم ادیان41321874FAاحمدآقایی زاده ترابیJournal Article20170102نویسنده پس از طرح پندار زوال و افول دین در جوامع بشرى و خطاى این دیدگاه به ظهور و بروز مجدّد دین در چالش با قدرتهاى مادى حاکم بر کره زمین پرداخته آن را فرصت مناسب براى بازشناسى رهآورد بنیادى ادیان و پیوند بخشهاى هم آهنگ ادیان با یکدیگر مىداند. آن گاه از چگونگى تعامل ادیان درگذشته سخن گفته آن را تعامل عالمان دینى و پیروان ادیان تعریف مىکند. در ادامه از عواملى که باعث پیدایش باورهاى خشن و ستیزهجویانه در میان پیروان ادیان گردیده است بحث مىکند و از سه عامل نام مىبرد 1- اعتقاد به حقانیت مطلق یک دین و بطلان سایر ادیان 2- باور به ضرورت تبلیغ و ترویج دین 3- بهرهگیرى از دین در جهت اهداف سیاسى و مادى. در پایان معتقد است که این عوامل به خودى خود منفى نیستند بلکه با توجه به کارکرد آنان مثبت و ضرورى نیز به شمار مىآیند و در آخر نیز به راهکارهاى قرآن در تعامل ادیان اشاره دارد.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنیپژوهش های قرآنی2251-981583120021122The Qur’an and the Other Doctrines and Cultures (part one)قرآن و دیگر آیین ها و فرهنگ ها (1)163121875FAمحمد هادیمعرفتحسنحکیم باشیمترجمJournal Article20170102This article is the translation of part of Ayatollah Ma’rifat’s writing in response to the misconceptions raised against the Qur’an. In this part, upon comparing and deliberating on the doctrines of both the Qur’an and the Old and New Testaments, the writer has refuted the claim that the Testaments had been the source of writing the Qur’an, and has demonstrated the Qur’an’s independence in expressing the knowledge and the doctrines and its direct reliance on Divine Revelation. He also proceeds to trace the roots of some of the misconceptions and criticisms against the Qur’an which are nowadays brought up by some orientalists or intellectuals, and identifies these doubts as originated from certain early sources. The next part of this article will be published in the next issue. نقد و بررسى نظرات مستشرقین درباره منابع قرآن است. نویسنده، نخست شبهات قرآنى را به چند دسته: 1- ماهیّت و حقیقت وحى، 2- تأثیر قرآن از محیط و فرهنگ جاهلى، 3- تناقضات قرآنى، 4- اشتباهات تاریخى، ادبى و علمى قرآن 5- تحریف قرآن تقسیم کرده است و سپس به پاسخ این شبهه که »آیا قرآن از منابعى بهره جسته است؟« پرداخته و پس از نقل نظرات دانشمندان مسیحى و یهودى و مستشرقان، منشأ آیینهاى ابراهیمى را از یک سرچشمه دانسته و دلیل همگرایى و همروشى این آیینها را خاستگاه مشترک آنان برشمرده است. در ادامه نظرات یوسف درّةالحداد را مورد نقد و بررسى قرار داده و با مقایسه قرآن و کتب تحریف شده در موضوعاتى چون: اوصاف جلال خداوند در قرآن، راز آفرینش انسان، منزلت پیامبران و داستانهاى پیامبران؛ این را نکته را به اثبات رسانده است که مضامین تُنُک مایه تورات و انجیل هرگز مستند قرآن نمىتواند باشد.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنیپژوهش های قرآنی2251-981583120021122The Essence of the Religions in View of the Qur’anگوهر ادیان در گزارش قرآن325321876FAسید موسیصدرJournal Article20170102In this article, the writer deals with the essence of monotheistic religions from the viewpoint of the Qur’an. In this regard, he first explains the term “essence” (gawhar) and its difference with “quintessence” (dhati), and then points out four ways to attain the essence of the religions: 1. Religious texts, 2.The structure of doctrines’ system, 3. The culture of the religionists, and 4. Their behavior.
The second part of this writing deals with the existing viewpoints on the essence of religion which are divided in two groups: Man-centered, and Effect-centered. Criticizing the existing viewpoints, the writer examines the viewpoint of the Qur’an and states that all religions are monotheistic in essence. He also names several categories of the epistemological and historical verses of the Qur’an accordingly. In the end, he touches upon the role of the Oneness of religions’ essence, and emphasizes the positive impact of the unity of religions on peaceful coexistence of their followers. He believes, however, that the rightfulness of religions and their being redemptive due to their oneness of essence has been negated.گوهر ادیان توحید است و گوهر دیندارى عبودیت. نویسنده پس از تفکیک مفهومى دو واژه »گوهر« و »ذاتى« نخست به روشهاى کشف گوهر دین پرداخته و از سه احتمال نام مىبرد یکى عقل، دیگر شهود و سوم خود آموزههاى دین و سپس با نقد دو روش نخست، شیوه سوم را مىپذیرد، آن گاه معیارهایى را براى کشف گوهر دین از آموزهها مطرح مىکند مثل تحلیل متون دینى، بررسى زیر ساختهاى نظام آموزهها، فرهنگ دینداران و رفتار دینداران. در ادامه به فلسفه شناسایى گوهر ادیان از طریق قرآن اشاره مىکند و آن را تنها راه منحصر و معتبر مىداند. سپس دو دیدگاه کلى در رابطه با گوهر ادیان را مطرح مىکند: 1- انسان محور و 2- اثر محور. در گروه نخست، دیدگاههایى قرار دارد که دین را پدیده انسانى مىداند و نویسنده با نقد این دیدگاهها به گروه دوم پرداخته و از آن به چند نظریه اشاره مىکند و سپس دیدگاه قرآن را بررسى مىکند و بر این باور است که قرآن، توحید در عالم تکوین و تشریع را گوهر همه ادیان الهى مىداند و براى اثبات این ادعا زوایاى مختلف آیات را مورد بحث قرار مىدهد: 1- آیاتى که انسان را به جلوههاى قدرت، حکمت و ربوبیت الهى در عالم تکوین و تشریع دعوت مىکند، 2- آیات مربوط به پیامبران در تاریخ، 3- دعوت اهل کتاب به توحید به عنوان نقطه مشترک و 4- نگاه زبان شناسانه به آیات. در پایان به نقش وحدت گوهر ادیان پرداخته و به چند اثر قطعى و احتمالى آن از جمله نجاتبخشى ادیان اشاره مىکند و با نقد آن معتقد است که نجاتبخشى ناشى از گوهرِ تنها نیست بلکه گوهر و صدف هر دو در آن نقش دارد.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنیپژوهش های قرآنی2251-981583120021122The Qur’an and Religious Pluralism-its Foundations, Backgrounds, and Motivationsقرآن و کثرت گرایی دینی (پلورالیسم)؛ مبانی، زمینه ها و انگیزه ها547521877FAسید حسینهاشمیJournal Article20170102In this article, religious pluralism from the viewpoint of the Qur’an is discussed. First, the writer gives a definition of pluralism and then gives a brief account of its history. Next, he points out some epistemological and social backgrounds of its emergence such as: malfunction of the churches, epistemological insufficiency of Christianity, crises and tensions in relations among various religions, political liberalism, transformation of the world into a single village, prevalence of heretical ways of thinking, decline of spirituality in the West, and familiarization of the people of the Book with the rightfulness of Islamic doctrines.
In another part of the article, motivations of bringing up the theory of religious pluralism is pointed out and in the end the following seven foundations of religious pluralism are reviewed: 1. The unity of essence in religions, 2. Equality of proofs, 3. Inaccessibility of reality by intellect, 4. Temporality of religious doctrines, 5. Cultural relativity, 6. Inclusiveness of Divine Grace and Guidance, 7. Plurality of religious understanding ارزیابى مبانى پلورالیسم دینى از منظر درون دینى و قرآنى و انگیزهها و زمینههاى اجتماعى و سیاسى آن است. نگارنده، پس از تعریف پلورالیسم به تعدّد و تکثر ادیان حق به تاریخچه آن پرداخته و خاستگاه پلورالیسم را غرب و دنیاى مسیحیت دانسته که به تدریج به شبه قاره هند و دنیاى عرب و سپس به ایران وارد شده است. در ادامه زمینههاى معرفتى و اجتماعى پلورالیسم دینى را فرو کاستن اعتبار دین مسیحى، عملکرد و رفتار سوء ارباب کلیسا، نارسایىهاى معرفتى مسیحیّت، گسترش فرقههاى مذهبى به ویژه پروتستانیسم و نیز بازتاب لیبرالیسم در پلورالیسم، ارتباط پیروان ادیان، رواج اندیشههاى الحادى، افول معنویت در غرب و آشنایى پارهاى از عالمان غرب مسیحى با حقانیّت آموزههاى اسلامى برشمرده و انگیزههاى طرح نظریه پلورالیسم را مورد بررسى قرار داده است. در پایان، به بازکاوى مبانى پلورالیسم دینى از جمله: گوهر یگانه ادیان، تکافؤ دلایل حقانیت ادیان، دورى حقیقت از دسترس عقل، زمانمندى آموزههاى ادیان، نسبیّت فرهنگى، فراگیرى لطف و هدایت الهى و تکثر فهم دینى پرداخته است.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنیپژوهش های قرآنی2251-981583120021122Revealed Religions and Interfaith Dialogادیان آسمانی و گفتوگو769521878FAاعظمپرچمJournal Article20170102A question is raised in this article as to whether there are enough commonalties between the Qur’an and the Testaments on the basis of which a dialog can be carried out between the followers of the two faiths. Also, on the basis of a scientific-comparative Method commonalties of the Qur’ an, the Torah, and the Gospel are explored. It is then tried to prove that in the issues such as Prophethood, Miracles, Infallibility, Moses as being the Interlocutor” of Allah, his appointed time (miqaat) and receiving of the Tablets, Jesus as the Word of Allah, Revelation and its being redemptive, commonalties are greater in number than discrepancies, and that dialogs among different religions must be initiated on the basis of such commonalties in order to attain a better understanding of each other’s opinions, and thus a fundamental recognition of doctrines of religions as well as a deeper understanding among their followers would be achieved, paving the way for a peaceful coexistence among them. در این مقاله، مبانى مشترک و ویژه در مورد وحى و نبوت با استناد به عهدین و قرآن و تفاسیر آنان مورد بررسى قرار گرفته است. مفاهیم و آموزههاى موجود در ادیان حکایت از آن دارد که نقاط مشترک بیش از نقاط افتراق است و باید براى بهتر فهمیدن عقاید یکدیگر، گفتوگوى میان ادیان را بر پایه مشترکات آغاز کرد. نویسنده، پس از یاد کرد تلاشهاى متألهان ادیان در جهت تقویت گفتوگو میان پیروان ادیان و ضرورت تداوم تلاشها و گفتوگوها، از مفهوم نبوت، عناوین نبى در تورات، مرزهاى نبوت - انتخاب نبى، تعداد پیامبران، درجات پیامبران و اطاعت از انبیا -، پیامبران زن، پیامبران خیالى و آموزههاى انبیا به صورت مقایسهاى بحث کرده است. سپس معناى معجزه، استناد معجزه به خداوند و معجزات انبیاء در عهدین و قرآن آمده، در ادامه، عصمت پیامبران - عصمت در دریافت و ابلاغ وحى، عصمت عملى انبیا، عصمت در اعتقادات -، نحوه انتخاب موسى به رسالت، اعطاى معجزات به او، میقات و دریافت الواح دهگانه موسوم به ده فرمان، و ولادت و رسالت حضرت مسیح، کالبدشکافى معناى وحى، نجاتبخش بودن وحى، گناه ذاتى، فدیه و رستاخیر مسیح با استناد به عهدین و قرآن به تفصیل مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده در آخر، فهرستى از مشترکات و اختلافات قرآن و عهدین را برشمرده است.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنیپژوهش های قرآنی2251-981583120021122Religions as being Redemptive in View of the Qur’anنجات بخشی ادیان در پرتو قرآن9612521879FAمحمدبهرامی0000-0002-1748-4051Journal Article20170102In this article, redemption in Judaism and Christianity are being reviewed, and all religions have been introduced by the Qur’an as being redemptive within their time span. Redemption in Christianity and Judaism after the advent of Islam, which is subject to basic controversy, however, is approached with two responses. The first response is the theory of exclusivism, which is viewed as incorrect by the writer, and the second is that all religions are redemptive, which is accepted as true. For the latter, some evidences from the Qur’an are given through the verses as follows: 1. Verses indicating the unity of all religions, 2. The verses that introduce faith and good deeds as redemptive, 3. The verses that regard the Gospel and Torah as showing the right way and the Qur’an as confirming them, 4. The verses that views God as Just, 5. The verses that enjoin the Prophet to call the people of the Book toward common principals of religions, and 6. The verses that condemn “mutual boasting” (tafakhur) of Muslims and the people of the Book to each other. دیدگاههاى گوناگون نجات بخشى ادیان از نگاه آیات قرآن مورد بررسى قرار گرفته است. تکثرگرایى دینى از دو منظر برون دینى و درون دینى قابل بحث و بررسى است. این نوشتار، نجات بخشى ادیان به عنوان یکى از استوانههاى پلورالیسم را با نگاه درون دینى مورد بحث قرار داده است. یهودیان تنها آیین یهود را نجات بخش مىخوانند. در جهان مسیحیت گروهى مسیحیت را تنها دین نجاتبخش مىدانند. و شمارى هم تمامى ادیان را نجاتبخش مىخوانند. در نگاه قرآن تمامى ادیان در ظرف زمانى خود نجاتبخش هستند. اما آیا در زمانهاى بعد نیز نجاتبخشى خود را دارند؟ شمارى تنها اسلام را نجاتبخش مىدانند و هیچ یک از ادیان را پس از ظهور اسلام نجاتبخش نمىدانند. این گروه، به سه گروه از آیات استدلال مىکنند: 1. آیاتى که اسلام را دین واقعى و نجاتبخش معرفى مىکند. 2. آیاتى که ترادف ایمان و اسلام را نتیجه مىدهد و کفر را نقطه مقابل اسلام و ایمان نشان مىدهد و کافران را سزاوار دوزخ مىخواند 3. آیاتى که پیامبر اسلام را خاتم انبیا و اسلام را ناسخ ادیان گذشته مىدانند. این مستندات انحصارگرایى را نتیجه نمىدهد؛ چه اینکه: 1. در آیات قرآن، اسلام همان حقیقت ادیان الهى است. 2. در عرف قرآن اسلام، ایمان و کفر از جهت مفهومى گستردهتر از اسلام، ایمان و کفرى است که فقها و متکلمان مطرح مىکنند. اسلام، در اصطلاح قرآن روح و حقیقت ادیان الهى و کفر، نقطه مقابل آن است، پس هر دینى که از روح و حقیقت برخوردار است نجاتبخش است. 3. در قرآن اسلام محمدى ناسخ دیگر ادیان نیست و افزون بر این بر فرض نسخ، نمىتوان نتیجه گرفت اسلام تنها دین نجاتبخش است. در برابر گروه اول، برخى به رستگارى آفرینى تمام ادیان معتقدند و در جهت اثبات نظریه خود به آیاتى اشاره کردهاند: الف. آیاتى که از وحدت و سازگارى ادیان حکایت دارد. ب. آیاتى که رستگارى را به ایمان و عمل صالح پیوند مىزند. ج. آیاتى که تورات، انجیل و قرآن را هدایتگر و راهنما خوانده است. د. عادل بودن خداوند. ه. فراخواندن اهل کتاب به اصول مشترک.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنیپژوهش های قرآنی2251-981583120021122The Syncretism of Religions’ Doctrinesهمسویی آموزه های متون مقدس12614121880FAسید ابراهیمسجادیJournal Article20170102In spite of its evident historical background in creating unity and calling to syncretism, religion has been viewed as an element of mutual hostility by the pluralistic movement. However, deliverance from hostility is regarded as feasible in the light of interfaith dialog and holding on to the social doctrines of religion.
Concerning the reality of religion’s call and pluralists’ claim, the question remains to be answered: Does the nature of religion demands hostility or unity?
The answer given by the Qur’an is that hostility is attributable to the behavior of religionists rather than to the nature of religion; for teachings of revealed religions are in harmony with man’s natural disposition and responsive to the demands of social life. This, in turn, demands identity in principles, which would pave the ground for concordance of the pious.
There are, of course, differences among religious laws that result from social and temporal differences and fluctuations in social conditions, which can not be regarded as permanent values. For this reason, each Prophet is viewed as a follower of his previous Prophet. مطالعه روابط ادیان بر مبناى سه خاستگاه مشترک ادیان با تأکید بر آیات قرآن است. دین، وحدت آفرینى تردیدناپذیر دارد. پلورالیستها مىگویند: وقتى ادیان متعدد در کار باشند وحدت آفرینى به تخاصم مىانجامد. این انتقاد در مسیحیت دست کشیدن از مطلقنگرى را در پى آورد و زمینه طرح گفتوگوى متدینان و باور به کثرتگرایى یا وجود گوهر دین را فراهم ساخت. تدوام تنشها بین پیروان ادیان پس از به کارگیرى راهکارهاى یاد شده، بیانگر این است که عوامل بیرون دینى درگیرىها را مىآفریند. قرآن با نگاه به متون اصل ادیان دینگریزى را منشأ خصومتها مىداند. قرآن خدا، سرشت انسان و نیاز جامعه را سه خاستگاه مشترک ادیان مىداند. باور به خدا همه را در موقعیت برابر قرار مىدهد. هدایتهاى ادیان با سرشت بشر همخوانى دارد. اقتضاى زندگى اجتماعى عدالت است که همه ادیان بدان توصیه کردهاند. قرآن در عین حال تعدد ادیان را مىپذیرد و ریشه تعدد را در فروع و مناسک مىداند که به تبعیت از شرایط، تغییرپذیر است و سیر تکاملى دارد عمل به مشترکات هر دین ابراهیمى به دور از پیرایهها مىتواند میسر رستگارى را هموار سازد.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنیپژوهش های قرآنی2251-981583120021122Revealed Religions from the Viewpoint of the Qur’anادیان الهی از منظر قرآن14215721881FAمحمدایوبمجیدمرادیمترجمJournal Article20170102This article incorporates the Persian translation of a lecture by Dr. Muhammad Ayyub, the researcher and professor of Temple University of Lebanon, delivered in the Center for Studies in Islam and Christianity, Belmond University of Tripoli (Lebanon). Pointing out the intellectual interactions between Islam and Christianity, Dr. Ayyub states that Islam appeared in a spiritual and Christian climate, and regards the message of Islam as advocating monotheism, unity of mankind, and multiplicity of civilizations and languages comparing the message of Christianity, which was a message of dogmatism and opposition to Judaism. He cites the verses of the Qur’an bearing witness to this viewpoint. He then reviews the general outlook of Islam and the Qur’an on other religions. Furthermore, he considers the distinctive relation between Muslims and the followers of other religions, particularly people of the Scripture, as a relation of peaceful coexistence based on certain foundations. Other topics reviewed in this lecture include Islam and faith from the viewpoint of the Qur’an, distortion of religions, and the philosophy of tribute (jazyeh).هدف این نوشتار تبیین رابطه اسلام با مسیحیت، یهودیت، زرتشت و صابئین است. اسلام با تمامى ادیان حتى ادیان بدون کتاب راه تعامل سالم را باز مىداند و از میان همه ادیان با مسیحیت روابط معنوى و مشترکات افزونتر دارد. نگارنده بر آن است که اسلام در محیطى مسیحى روحانى زاده شد و این ایده را که حیات هستى و انسانى نفس خداست از مسیحیت وام گرفته است. او همچنین از تعامل اسلام و یهودیت، مسیحیت و سایر ادیان چون زرتشتى و صابَئِىگرى سخن مىگوید و کثرتپذیرى دینى را با روح آیات قرآن سازگار مىیابد، چه حقیقت »اسلام« - که آیات قرآن آن را تنها دین پذیرفته در نزد خدا مىشناسد - اطاعت و انقیاد از خداوند است و اینکه اراده انسان مطابق اراده خداوند شود هر چند، زبانى که اراده خداوند را براى انسان باز مىگوید متفاوت باشد. پژوهنده، مشکل میان ادیان و اسلام به ویژه مسیحیّت و اسلام را مشکل استکبار و برترىجویى مىبیند، نه مشکل معرفتى؛ چه اینکه میان اسلام و مسیحیت در مبدأ و فرجام هستى یگانگى نظر وجود دارد. تحریف کتابهاى تورات و انجیل، قومیّت دینى و تعصّب نژادى یهودیان و همچنین تفاوت میان اسلام، ایمان، حقیقت جن و فرشتگان از دیگر موضوعاتى است که در این مقاله بدانها به صورت گذرا پرداخته شده است.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنیپژوهش های قرآنی2251-981583120021122Words with Opposite meanings in the Qur’anواژگان اضداد در قرآن16017521882FAمحمد حسنربانیJournal Article20170102In this writing, single words with opposite meanings, which are part of homonyms in Arabic philology used in the Qur’an are reviewed. 12 examples of such words are given and their literal meanings and their application in the Qur’an are analyzed and the viewpoints of philologists and interpreters in this respect are touched upon. مطالعه لغات اضداد در قلمرو آیات قرآن و بررسى کاربرد آنها در معانى ناهمساز است. نویسنده، پس از بحث مختصرى در مورد وجود مشترک لفظى در قرآن، لغات اضداد را از این دست دانسته و »ضدّ« را در اصطلاح به معناى لغتى تعریف کرده که دو معنى دارد و هر یک مخالف دیگرى است. سپس به معرفى آثارى پرداخته که با موضوع »الأضداد« در طول تاریخ توسط لغویان به رشته تحریر درآمده و از »الاضداد« محمد بن قاسم انبارى، ابن سکّیت، أصمعى و قطرب یاد کرده است. در ادامه واژههاى اضداد در قرآن را از نگاه مفسّران و لغویان و با استناد به آیات قرآن به تفصیل مورد بررسى قرار داده است. این واژهها عبارتند از: بین، حَسِب، أخفى، أسرّ، شراء، صریخ، ظنّ، قُرء، مُقْوین، تعزیر، تهجّد و وراء.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنیپژوهش های قرآنی2251-981583120021122Instantaneous Revelation of the Qur’an and the Foundation of Recitationنزول یکباره قرآن و بنیان گذاری قرائت17618921883FAمحسنرجبیJournal Article20170102In this article, the science of Revelation, which is among critical topics of the Qur’anic sciences, is reviewed with reference to the Qur’an and the traditions of Ahl al-Bayt (A.S.). In this line, seven outlooks on the Revelation of the Qur’an as being descended in the Night of Qadr are pointed out. Then, the status of the Qur’an before and after revelation as well as descriptions given in the verses of the Qur’an on these two periods are analyzed. بررسى بحث نزول قرآن با رویکردى قرآنى و با توجّه به تعالیم مکتب اهل بیت)ع( است. نویسنده، پس از اشاره به واژههایى که در قرآن در ارتباط با انتقال و رساندن قرآن از عرش الهى به پیامبر اکرم)ص( آمده؛ واژه پرکاربرد »نزول« و مشتقات آن را در بازکاوى چگونگى نزول قرآن با اهمّیت دانسته و به بررسى آن در قرآن پرداخته است. سپس زمان نزول در قرآن و نزول قرآن در شب قدر از دیدگاه عالمان و مراحل سهگانه پیش از نزول، مرحله نزول، و مرحله بعد از نزول قرآن را با استفاده از آیات قرآن مورد بررسى قرار داده و نتیجه گرفته که قرآن با همه اوصاف پیش از نزول و همه اوصاف پس از نزول، بر قلب مبارک پیامبراکرم)ص( نازل شده است. در پایان، نیز، چگونگى تفصیل »کتاب مبین« به »قرآن عربى مبین« در شب قدر براساس آیات قرآن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنیپژوهش های قرآنی2251-981583120021122The Isma’ilism and Qur’anic Sciencesاسماعیلیه و علوم قرآنی (1)19020721884FAمحمدبهرامی0000-0002-1748-4051Journal Article20170102The writer of this article has presented the Qur’anic ideas of the Isma’ilian sect by the use of their principal references. He starts with examining the reasons for antagonism of some Ash’arites towards Esoterics (batinis) and then surveys the Qur’anic viewpoints of Isma’ilians. It seems they believe in the forty-day cessation of revelation and that their analysis of the revelation is rationalistic. They also consider the terms of the Qur’an as coined by the Prophet and view the stories of the unseen, and the rhetoric and the meanings of the verses as miraculous. They do not accept the literal distortion, but do accept the semantic distortion and believe the abrogation of religions by the Qur’an. In exegesis, they regard the narrative method the only acceptable exegetical method, and consider the tension among interpreters as originated from the terminology of the verses and variety of talents in different interpreters. طرح دیدگاههاى قرآنى و دانشهاى قرآنى اسماعیلیه با استفاده از متون اصلى این فرقه و بررسى آراى ایشان در باب تأویل، مَثَل و ممثول است. نویسنده، پس از اشاره گذرا به عوامل دشمنى با اسماعیلیه، نتایج پژوهش در افکار و باورهاى قرآنى باطنیان را برشمرده و سپس به دلیل نامگذارى قرآن، نزول قرآن، اعجاز قرآن، تحریف قرآن و نسخ از نگاه اسماعیلیان پرداخته است. اسماعیلیه، با تحلیل عقلى، ماهیّت وحى را تبیین مىکنند و الفاظ و واژگان قرآن را ساخته پیامبر و معنى و محتواى آیات را از سوى خداوند مىدانند. فصاحت و بلاغتِ معانى آیات و خبرهاى غیبى را از وجوه اعجاز قرآن برمىشمارند و معتقدند که تحریف لفظى در قرآن صورت نگرفته است امّا آیات قرآن تحریف معنوى شده است. نسخ قرآن به قرآن نزد آنان پذیرفتد است امّا نسخ قرآن به سنّت را نمىپذیرند. ایشان معتقدند که آیات قرآن نیاز به تفسیر دارد و از امامان خویش در تفسیر سود بردهاند و تفاسیرى که ریشه در سخنان پیامبر و ائمه نداشته باشد را نادرست مىشناسند. نیز برخى از آنان به حدوث قرآن قائلند. باطنیان تصور خاصى از ظاهر و باطن و تأویل و مثل و ممثول دارند و این مباحث در یکدیگر کاملا تنیده است. مثل و ممثول پایه بحث تأویل و تا حدودى ظاهر و باطن است. مثل و ممثول تنها در آیات قرآن نیست بلکه کل جهان آفرینش از قبیل مثل و ممثول است. آیات قرآن مثل هستند و باید از آنها به ممثول رسید. امثال ناسازگارى مىنمایند نه ممثولات. بحث مثل و ممثول پىریزى بحث ظاهر و باطن را ممکن مىسازد و ناسازگارى آیات را از میان مىبرد. امثال در سازواره فکرى اسماعیلیه ظاهر و ممثولات، بطون نامیده مىشوند. تمام موجودات از جمله آیات قرآن، ظاهر و باطن دارند. در ادامه، نویسنده از تأویل، تعریف تأویل، آگاهان از تأویل، دلایل تأویل سخن گفته و معتقد است شکل خاص تأویل اسماعیلیه، بسیارى را به ایشان بدبین ساخته است. باطنیان تأویل را ویژه اهلبیت)ع( مىدانند هر چند برخى در باور ایشان از خواص نیز، تأویل را مىدانند. در نگاه ایشان تأویل، در آیات و روایات معصومین ریشه دارد. در پایان نیز به علل رویکرد اسماعیلیه به تأویل اشاره کرده است.دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی
پژوهشکده اسلام تمدنیپژوهش های قرآنی2251-981583120021122Ta’wil, and the Equivocal and Unequivocal Verses; a Critique on “Ahsan al-Hadith” and “Qamus-e-Qur’an”تأویل و آیات محکم و متشابه، نقدی بر «تفسیر احسن الحدیث» و «قاموس قرآن»20822721885FAماشاءاللَّهبیات مختاریJournal Article20170102According to the Qur’an (3:7), the Qur’anic verses are divided into “unequivocal” and “equivocal”. In this article, viewpoints of the authors of the two books, “Tafsir-e-Ahsan al-Hadith” and “Qamus-e-Qur’an” concerning Ta’wil, and unequivocal and equivocal verses are critically reviewed. These viewpoints consist of: definition of unequivocal and equivocal; their relatedness to each other; the way to recognize the unequivocal from the equivocal verses; the right way of treating the equivocal; knowing how to interpret the equivocal verses; what is meant by verses as being “Umm al-Kitab” (the basics of the Book); and the secret of existence of equivocal verses in the Qur’an. نقد و بررسى نظرات آقاى سیدعلى اکبر قرشى درباره تعریف محکم و متشابه در دو اثر ایشان، تفسیر احسن الحدیث و کتاب قاموس قرآن است. نویسنده، پس از تعریف محکم و متشابه، به نقد تعریف و تفسیر محکم و متشابه از دیدگاه استاد قرشى پرداخته و هشت نکته را در این زمینه یادآور مىگردد. سپس نظرات وى را درباره مفهوم امّ الکتاب بودن محکمات، دلیل مفرد بودن امّ الکتاب و راز وجود متشابهات نقل و با استناد به آیات و روایات نقد کرده است. در پایان نیز پس از اشاره به سه نکته درباره راز متشابه بودن برخى آیات، به تبیین دیدگاه برگزیده پرداخته است.