بازخوانی آیه «أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه قرآن و مطالعات اجتماعی، پژوهشکده اسلام تمدنی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

چکیده

در تفسیر خلق و امر از آیه «أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ» نظریه‌های بسیاری وجود دارد. برخی خلق و امر را ایجاد و فرمان، شماری عالم خلق و عالم امر، تعدادی دنیا و آخرت، گروهی ابداع و فرمان، عده‌ای اختراع و تدبیر و تصرف و ... معرفی می‌کنند. تفاسیر یادشده از جهاتی چند، محل تأمل و تردید است که برخی از مهم‌ترین آنها خلط مفاهیم، ناسازگاری با سیاق، بی‌توجهی به کاربرد قرآنی، خلط مفهوم قرآنی، کلامی، فلسفی و ... است. دیدگاه مختار این اثر، تفسیر خلق به ایجاد تدریجی در زمان و مکان و تفسیر امر به ایجاد دفعی بی‌زمان و بی‌مکان است. این دیدگاه کاستی‌های دیگر نظریات را ندارد و افزون بر این، با موضوع آیه و اصل پیوستگی آیات همخوان می‌باشد. این پژوهش با مطالعه کتابخانه‌ای و همراه با بررسی و سنجش نظریات مختلف در تفسیر آیه شکل گرفته و هدف آن، نقد و سنجش نظریه‌های مختلف در تفسیر واژه خلق و امر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reappraisal of the Verse, "Look! All Creation and Command Belong to Him"

نویسنده [English]

  • Muhammad Bahrami
Assistant Professor, Department of Qur'an and Social Studies, Civilizational Islam Research Center, Islamic Sciences and Culture Academy, Qum, Iran
چکیده [English]

There are many theories in the interpretation of creation and command on the verse “Look! All creation and command belong to Him” [7:54]. Some introduce khalq and amr as creation and command, some as the world of creation and the world of command, some as this world and the Hereafter, some as innovation and order, and some view them as invention, prudence and domination, etc. The aforementioned interpretations are a source of reflection and doubt in several respects, some of the most important of which are confusion of concepts, incompatibility with the context, disregard for Qur'anic usage, confusion of Qur'anic, theological, philosophical concepts, etc. The adopted view of the author of this work is interpreting khalq as a gradual creation in time and space, and interpreting amr as a timeless and placeless instantaneous creation. This viewpoint does not have the shortcomings of other theories, and in addition, it is consistent with the subject of the verse and the principle of continuity of verses. This research was formed with a library study and along with the examination and evaluation of different theories in the interpretation of the verse, and it is intended to criticize and evaluate different theories in the interpretation of the words khalq and amr.

کلیدواژه‌ها [English]

  • verse 54 of Sūrat al-A‘rāf
  • terminology
  • creation
  • command
  • interpretation
  • continuity of verses
  1. اخوان الصفا (1376ق)، رسائل اخوان الصفا و خلان الوفا، بیروت: دارصادر للطباعة و النشر.
  2. اندلسی، ابن عطیه (1413ق)، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  3. اندلسی، ابوحیان (1422ق)، تفسیر البحر المحیط، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  4. باقلانی، ابوبکر محمدبن طیب (1414ق)، تمهید الاوائل و تلخیص الدلائل، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیه.
  5. بیضاوی، عبدالله‌بن عمر (بی‌تا)، تفسیر البیضاوی، بیروت: دارالفکر.
  6. ثعالبی، عبدالرحمن‌بن محمد (1418ق)، جواهر الحسان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  7. خمینی، سیدمصطفی (1418ق)، تفسیر القرآن الکریم، قم: مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی.
  8. رازی، ابوالفتوح (1371)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
  9. رازی، ابوحاتم (بی‌تا)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالفکر.
  10. رازی، فخرالدین محمدبن عمر (بی‌تا)، التفسیر الکبیر، بی‌جا: بی‌نا.
  11. زحیلی، وهبه (1427ق)، التفسیر الوسیط، بیروت: دارالفکر.
  12. سبحانی، جعفر (1409ق)، الهیات، بیروت: دارالاسلامیه.
  13. سمرقندی، ابواللیث (بی‌تا)، تفسیر السمرقندی، بیروت: دارالفکر.
  14. شوکانی، محمدبن علی (بی‌تا)، فتح القدیر، بی‌جا: عالم الکتب.
  15. شیرازی، محمد (1402)، اسرار الآیات، تهران: انتشارات انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
  16. طباطبایی، سیدمحمدحسین (بی‌تا)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر نشر اسلامی.
  17. طبرسی، فضل‌بن حسن (1415ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: اعلمی.
  18. طنطاوی، محمد (1427ق)، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، بیروت: دارالفکر.
  19. طوسی، محمدبن حسن (1409ق)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: مکتب الاعلام الاسلامی.
  20. غرناطی، محمدبن احمدبن جزی (بی‌تا)، التسهیل لعلوم التنزیل، بیروت: شرکه دار الارقم.
  21. فیض کاشانی، ملا محسن (1418ق)، التفسیر الاصفی، قم: نشر اسلامی.
  22. قبادیانی، ناصر خسرو (1363)، جامع الحکمتین، تهران: طهوری.
  23. قرطبی، محمدبن احمد (بی‌تا)، الجامع لاحکام القرآن، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  24. کاشانی، فتح‌الله (1333)، تفسیر کبیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، بی‌جا: محمدحسن علمی.
  25. کاشانی، فتح‌الله (1423ق)، زبدة التفاسیر، قم: مؤسسه معارف اسلامی.
  26. مغنیه، محمدجواد (1981)، الکاشف، بیروت: دارالعلم للملایین.
  27. مفید، محمدبن محمدبن نعمان (1414ق)، اوائل المقالات، بیروت: دارالمفید.
  28. مکارم شیرازی، ناصر (بی‌تا)، الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، بی‌جا: بی‌نا.
  29. نحاس، ابوجعفر (1409ق)، معانی القرآن، ریاض: جامعه ام القری.