A Comparative Study of the Arguments of the Theory "The Semantic Expansion of the Qur’ān's Words" From the Viewpoints of Fayḍ Kāshānī and ‘Allāma Ṭabāṭabā’ī

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D. Student, Tehran University, Farabi Pardis

2 Associate Professor, Tehran University, Farabi Pardis

10.22081/jqr.2020.57803.2921

Abstract

The theory of "Semantic Expansion of the Qur'an" which has been known as the "gist of meaning", imparts such expansive meaning to the wording due to the abstractness of the material and sensible affairs that would consider many of its rational and non-sensible applications as truth. Negligence of studying the arguments of this theory has caused various misunderstandings by researchers. In this article, the arguments of two of the greatest providers of this theory, i.e., Fayḍ and Ṭabāṭabā’ī, are examined. None of these two thinkers has attributed this theory to the prohibition of permitted application in the Qur'an or conformity of realms. Despite their difference in expressing the theory and the arguments raised, both thinkers are common in attributing this theory to the rational reasons and the external aspects of some texts of the verses and narrations. It is revealed from the arguments expressed by them that this theory is common in only some words used in the verses and narrations and that the objections raised by some to the credit of applying this theory in all words, would not be justified.
 

Keywords


1. قرآن کریم.
2. نهج البلاغه.
3. ‫ابن بابویه، محمد‌بن علی (۱۳۸۵)، علل الشرائع، قم: داوری.
4. ابن بابویه، محمد‌بن علی (1378)، عیون أخبار الرضا، تحقیق مهدى‏ لاجوردى، تهران‏: نشر جهان‏.‏
5. افلاطون (1353)، جمهوری، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: چاپخانه خوشه.
6. آملى، سید حیدر (1422ق)، تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، تحقیق سید محسن موسوى تبریزى، چاپ سوم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى.
7. ‫توکلی‌پور، ‌محمد (1398)، «بررسی تطبیقی دیدگاه‌های غزالی و علامه طباطبائی در نظریه روح معنا»، معرفت، شماره ۲۵۸، 73-84.
8. جوادی آملی، عبدالله (1379)، تفسیر تسنیم ج1، تنظیم علی اسلامی، قم: اسراء.
9. جوادی آملی، عبدالله (1386)، تفسیر تسنیم ج12، تحقیق محمدحسین الهی زاده، قم: اسراء.
10. جوادی آملی، عبدالله (1388)، تفسیر تسنیم ج16، تحقیق عبدالکریم عابدینی، قم: اسراء.
11. جوادی آملی، عبدالله (1390)، تفسیر موضوعی قرآن کریم (قرآن در قرآن)، چاپ دهم، قم: اسراء.
12. حجتی، ‌محمدباقر؛ شیواپور، ‌حامد (1389)، «بررسی و تحلیل نظریة روح معنا از دیدگاه امام خمینی»، پژوهشنامه متین، سال 13، شماره 48، ص40-66.
13. حلفی، محمد صالح؛ سعیدی روشن، محمدباقر (1439ق)، «نظریة أرواح المعانی و أثرها فی التفسیر»، المصباح، سال 8، شماره 31، ص161-188.
14. خمینی، روح الله (1392)، آداب الصلاة، چاپ بیستم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
15. خمینی، روح الله (1427ق)، مصباح الهدایة الی الخلافة و الولایة، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
16. خویی، سید ابوالقاسم (1372)، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، قم: مرکز نشر الثقافة الاسلامیة فی العالم.
17. سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن (1421ق)، الاتقان فی علوم القرآن، تحقیق فؤاز احمد زمرلی، بیروت: دار الکتاب العربی.
18. شیوا، حامد؛ حجتی، محمدباقر و نهله غروی نائینی (1390)، «طباطبایی و نظریۀ «روح معنا» در تبیین الفاظ متشابه قرآن»، پژوهش‌های فلسفی کلامی، سال 13، شماره 52، ص113-133.
19. ‫شیواپور، ‌حامد؛ کاملان، ‌محمد‌صادق (1390)، «صدرالمتألهین و نظریه روح معنا در تفسیر مفردات متشابه قرآن»، خردنامه صدرا، سال 17، شماره 63، ص83-102.
20. شیواپور، ‌حامد (1391)، «از میان رساله‌ها: بررسی و تحلیل نظریه روح معنا در تفسیر متشابهات قرآن»، کتاب ماه دین، سال 16، شماره ۱۷۸، ص105-109.
21. شیواپور، ‌حامد (1390 «الف»)، «زبان شناسی عارفانه ی فیض کاشانی در تفسیر متشابهات قرآن»، پژوهشنامه عرفان، سال 3، شماره 5، ص57-84.
22. شیواپور، ‌حامد (1390 «ب»)، «بررسی و تحلیل نظریه روح معنا در تفسیر متشابهات قرآن»، پایان نامه دکتری، رشته الهیات، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
23. صابری ورزنه، حسین (1392)، «نظریه مثل افلاطونی و سیر آن در فلسفه اسلامی»، حکمت اسرا، سال 5، شماره 18، ص97-123.
24. صدرالمتالهین، محمد‌بن ابراهیم (1410ق)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، چاپ چهارم، بی‌جا: دار احیاء التراث العربی.
25. صدرالمتالهین، محمد‌بن ابراهیم (1366)، تفسیر القرآن الکریم، تحقیق محمد خواجوى، چاپ دوم، قم: بیدار.
26. صفار، محمد‌بن حسن (1404ق)‏، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد، تحقیق محسن‏ کوچه باغی‏، چاپ دوم، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی‏.
27. طباطبایی، سید محمدحسین (1999)، الرسائل التوحیدیة، بیروت‏: موسسة النعمان.‏
28. طباطبایی، سید محمدحسین (۱۴۱۷ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
29. طباطبایی، سید محمدحسین (1414ق)، بدایة الحکمة، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
30. طباطبایی، سید محمدحسین (1427ق)، تفسیر البیان فى الموافقة بین الحدیث و القرآن‏، بیروت‏: دار التعارف للمطبوعات.
31. طباطبایی، سید محمدحسین (1388)، قرآن در اسلام‏، چاپ سوم، قم‏: بوستان کتاب‏.
32. طباطبایی، سید محمدحسین (1416ق)، نهایة الحکمة، چاپ شانزدهم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
33. غزالی، محمد‌بن محمد (بی‌تا)، إحیاء العلوم‏، تحقیق حافظ عراقی، بیروت‏: دار الکتاب العربی.
34. غزالی، محمد‌بن محمد (1409ق)، جواهر القرآن و درره، بیروت: دار الکتب العلمیة.
35. غزالی، محمد‌بن محمد (1416ق)، مجموعة رسائل الامام الغزالی، بیروت: دارالفکر.
36. فرزانه، ‌حسین؛ حیدری، ‌داوود (1397)، «نظریه «روح معنا»، تقریرها و نقدها»، آموزه‌های فلسفه اسلامی، سال 13، شماره 23، ص113-137.
37. ‫فیض کاشانی، ملا محسن‏ (۱۳۷۵)، اصول المعارف، تحقیق سید جلال‌الدین آشتیانی، چاپ سوم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
38. فیض کاشانی، ملا محسن ‏ (۱۳۸۷‌ «الف»)، (مجموعه) رسائل فیض کاشانی، تحقیق بهراد جعفری، تهران: مدرسه عالى شهید مطهرى (کنگره فیض کاشانى).
39. فیض کاشانی، ملا محسن ‏ (۱۳۸۷‌ «ب»)، الکلمات المکنونة، تحقیق علیرضا اصغرى‏، تهران: مدرسه عالى شهید مطهرى (کنگره فیض کاشانى).
40. فیض کاشانی، ملا محسن (۱۳۸۷‌ «ج»)، المعارف، تهران: مدرسه عالى شهید مطهرى (کنگره فیض کاشانى).
41. فیض کاشانی، ملا محسن ‏ (۱۴۱۵ق)، تفسیر الصافى، تهران: صدر.
42. فیض کاشانی، ملا محسن ‏ (۱۴۱۸ق «الف»)، علم الیقین فی اصول الدین، تحقیق محسن بیدارفر، قم: بیدار.
43. فیض کاشانی، ملا محسن ‏ (۱۴۱۸ق «ب»‌)، الأصفى فى تفسیر القرآن، تحقیق محمد حسین درایتی و محمدرضا نعمتی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
44. فیض کاشانی، ملا محسن ‏ (۱۴۲۳ق)، قرة العیون (الحقائق فی محاسن الاخلاق)، تحقیق محسن عقیل، قم: دار الکتاب الاسلامی.
45. فیض کاشانی، ملا محسن (۱۴۲۸ق)، عین الیقین الملقب بالانوار و الاسرار، تحقیق فالح عبدالرزاق العبیدی، بیروت: دار الحوراء.
46. کلینى‏، محمد‌بن یعقوب (۱۴۰۷ق)، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفارى و محمد آخوندى، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
47. مسعودی، سید علی‌اصغر؛ غفوری‌نژاد، محمد (1395)، «مبانی و کاربستهای نظریه «روح معنا» در آثار جوادی آملی»، پژوهشنامه امامیه، سال 2، شماره 3، ص9-25.
48. مصطفوى، حسن (1360)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
49. مظفر، محمدرضا (1382)، المنطق، تصحیح علی شیروانی، چاپ دوم، قم: دارالعلم.
50. مهدوی نژاد، محمد حسین؛ اخوت، مهدی (1394)، «روح معنا، ره‌آورد بدیع قرآن، موثر در فهم گزاره های دین»، تفسیر و زبان قرآن، سال 3، شماره 6، ص91-105.