A Comparative Study of the Rational Approach in the Tafsīrs of al-Manār and al-Mīzān

Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant Professor, Department of Qur'an and Hadith Sciences, University of Sciences and Knowledge of the Holy Qur’an

2 Associate Professor, Department of Qur'an and Hadith Sciences, University of Sciences and Knowledge of the Holy Qur’an

3 Ph.D. Student of Comparative Interpretation, University of Sciences and Knowledge of the Holy Qur’an

Abstract

The validity of intellect and trusting it in understanding the Divine Word and unveiling the Divine Intention has been common among the interpreters in different eras; however, in the 14th century, the application of reason and relying on it has been the distinguished feature of interpretations. Al-Manār and Al-Mīzān, as the most important interpretations of the last century, have pursued rationalism in the interpretation of the Qur'an, while inclining toward social issues. Nevertheless, the difference is that al-Manār has chosen intellect as its source in interpretation; whereas al-Mīzān has considered the religious exteriors and understanding of religion, based on literal manifestation, to be relied on the dictates of intellect; but in the interpretation, it believes in the Qur'an as a source for its interpretation and considers intellect as a tool for understanding the Qur'an. In this research, we will focus on the comparative study of rationalism in the opinions of these two commentators by examining the two interpretations of al-Mīzān and al-Manār, using a descriptive and analytical method, and we will compare the features of intellect from this point of view. As a result, intellect in al-Manār is used as a tool to coordinate religious rulings and knowledge with the requirements of the time and has its roots in empiricism, while Allama Tabataba'i, with the denigration of experimental rationalism, introduced the movement of instrumental intellect on the path of healthy nature as a requirement for differentiating and distinguishing right from wrong.

Keywords

References

  1. ابن­منظور، محمد بن مکرم (1414)، لسان العرب، بیروت: دار صادر، چاپ سوم.
  2. ارسطو (1369)، درباره نفس، ترجمه علی­مراد داودی، تهران: حکمت، چاپ سوم.
  3. اﺳﻌﺪی، محمد (1392)، جریان تفسیر اجتماعی عقلی؛ در آسیب­شناسی جریان های تفسیری، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  4. اکبریان، رضا و رادفر، نجمه سادات (1388)، معانی عقل در فلسفه فارابی، مجله شناخت، بهار و تابستان، شماره 60.
  5. آلوسی، سیدمحمود (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  6. بهارنژاد، زکریا (1390)، عقل و دین از دیدگاه فارابی، فصلنامه دانشگاه قم، سال دوازدهم، شماره 48.
  7. ﺗﺎج آﺑﺎدی، مسعود (1392)، المنار در آینه المیزان (تحلیل و بررسی نقدهای علامه طباطبایی بر تفسیر المنار)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  8. خرمشاهى، بهاءالدین (1364)، تفسیر و تفاسیر جدید، تهران: انتشارات کیهان.
  9. ذهبی، محمدحسین (بی­تا)، التفسیر و المفسرون، بیروت: داراحیاء تراث العربی.
  10. راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412)، المفردات فی غریب القرآن، دارالعلم، دمشق-بیروت: الدار الشامیة.
  11. رشید رضا، سیدمحمد (1327)، مجله المنار، مصر (المنصوره): دار الوفا، ش30.
  12. رﺷـﯿﺪ رﺿـﺎ، سیدمحمد (1414ق)، التفسیر القرآن الحکیم الشهیر بالمنار، لبنان: دارالمعرفه.
  13. رشید رضا، سیدمحمد (1427ق)، تاریخ الاستاذ الامام الشیخ محمدعبده، بی­جا: دارالفضیله.
  14. روﻣـﯽ، فهد بن عبدالرحمن (1407)، منهج المدرسه العقلیه الحدیثیه فی التفسیر، بیروت: مؤسسه الرساله.
  15. شاذلی، سیدقطب بن ابراهیم (1425)، فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق.
  16. صدرالدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1981)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث، چاپ سوم.
  17. طباطبایی، سید محمدحسین (1378)، شیعه در اسلام، قم: بوستان کتاب، چاپ سیزدهم.
  18. ـــــــــــــــ (1388)، بررسى­هاى اسلامى، قم: بوستان کتاب، چاپ دوم.
  19. ـــــــــــــــ (1417)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: مکتبة النشر الاسلامی، چاپ پنجم.
  20. طریحی، فخرالدین بن محمدعلی (1375)، مجمع البحرین، تحقیق حسینی اشکوری، تهران: مکتبه المرتضویه.
  21. طوسى، محمد بن حسن (بی­تا)، التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
  22. عبده، محمد (2005)، رسالة التوحید، قاهره: مکتبة الأسرة.
  23. فارابی، ابونصر (1405)، فصول منتزعه، تحقیق فوزی نجار، تهران: المکتبة الزهرا، چاپ دوم.
  24. ــــــــــــــ (1938)، رساله عقل، تصحیح موریس بویچ، لبنان: بیروت.
  25. کرمانی، سعید (1391)، معنی شناسی عقل در قرآن کریم با تأکید بر حوزه­های معنایی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  26. کمالی زاده، طاهره (1393)، معانی و کاربردهای عقل در رساله فی العقل فارابی، قبسات، سال نوزدهم.
  27. ﮔﻠﺪزﻳﻬﺮ، ایگناس (1383)، گرایش­های تفسیری در میان مسلمانان، ترجمه سیدناصر طباطبایی، تهران: ققنوس.
  28. ﻣﺤﺘﺴـﺐ، عبدالمجید عبدالسلام (1982م)، اتجاهات التفسیر فی العصر الراهن، عمان: مکتبه الاسلامیه.
  29. معرفت،‌ محمدهادی (1376)، گفت و گو با استاد معرفت، فصلنامه پژوهش­های قرآنی:، سال سوم، شماره 11و 12: ص‌ 266-283.
  30. ﻧﻔﻴﺴـﻲ، شادی (1379) عقل گرایی در تفاسیر قرن چهاردهم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  31. واﻋﻈـﻲ، احمد (1381)، مرزبان خرد و وحی، قم: بوستان کتاب.
  32. وبر، ماکس (1384)، دین، قدرت، جامعه، ترجمه احمد تدین، تهران: هرمس.
  33. Habermas, Jurgen. (1984), the Theory of Communicative Action, Vol. 1, by: Thomas Mccarthy, Boston: Beacon Press.
  34. Plantinga, Alvin. (1993). Warrant: The Current Debate. Oxford University Press.
  35. Popper, K. R. (1972). Objective Knowledge, 2nd (edn.), Oxford: Clarendon Press.
  36. Popper, K. R. (1994). The Myth of the Framework. 1st (edn.), London: Routledge.
  37. Stenmark, Mikael. (1995). Rationality in Science, Religion and Everyday Life, University of Notre Dame Press.

Files

Share

How to cite

Statistics