Mystical Trendology of Oratorical Interpretations with a Comparative Approach in the Two Major Sects (Farīqayn)' Interpretations

Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant Professor, Department of the Qur'an and Orientalists, Jami’at al-Mustafa al-‘Alamiyya, Qum

2 PhD student at the University of Quranic Sciences and Encyclopedias

Abstract

One of the ancient and worthy-of-research types of interpretation is the one that has been named as "Oratorical Interpretation" among the scholars of interpretation in the last two decades and, of course, has still remained unknown. Since the addressees of oratorical interpretation are not only the elites, but also the general public, studying the dimensions of this type of interpretation is effective in restoring its previous prosperity in the middle centuries and reducing the distance between Islamic societies and the interpretation of the Qur'an. In the oratorical interpretation, three major trends of mysticism (Sufism), literature, and narration are influential, of which the contribution of the mystical trend seems to be more than the other two; but until now, the mystical trendology of the oratorical interpretations in the two major sects (farīqayn) has not been explored into. Therefore, the present research, while examining the historical development of the mystical trend, has analyzed its effect on the oratorical interpretations of farīqayn and compared the results between the two Sunni and Shi'a schools. The results achieved indicate that the oratory interpretations have had a direct relationship with the developments of the mystical trend and have been affected by the developments of that trend. Also, the decline of the trend of the farīqayn's Sufism in the later centuries has made the oratory interpretations of the Shi'a more annihilated than similar examples among Sunnis, and this has caused the restored manuscripts of the Shī'ī oratory interpretations in the contemporary era - which are known with such titles as educational and guidance interpretation - to be stronger than similar examples among the general public.

Keywords

References

  1. قرآن کریم.
  2. نهج البلاغة.
  3. ابن أبی‌جمهور، محمد‌بن علی (1405ق)، عوالی اللّئالی العزیزة فی الأحادیث الدّینیّة، تحقیق: مجتبی عراقی، قم: سیدالشهداء (ع).
  4. ابن منظور، محمد‌بن مکرم (1405ق)، لسان العرب، قم: نشر أدب الحوزة.
  5. ابن‌حوقل، محمد‌بن حوقل (1967)، صورة الارض، تحقیق: کرامرز، لیدن: بریل.
  6. ابن‌خلدون، عبدالرحمن‌بن خلدون (1369)، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمدپروین گنابادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  7. ابن‌عربی، محمد‌بن علی (1414ق)، الوصایا لابن عربی، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  8. ارول، محمود قلیچ (1382)، «تصوف در آسیای صغیر و بالکان»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، جلد 7، ص 419-431.
  9. اسعدی، علی (1394)، «مدل تفسیری تربیتی»، رساله دکتری، دانشگاه قم.
  10. پورجوادی، نصرالله (1382)، «تصوف از ابتدا تا پایان قرن ششم»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، جلد 7، ص 381-387.
  11. پورجوادی، نصرالله (1384)، آشنایان ره عشق، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  12. تنکابنی، محمد‌بن سلیمان (1386)، قصص العلماء، تحقیق: محمدرضا برزگر، عفت کرباسی، تهران: انشارات علمی فرهنگی.
  13. جامی، عبدالرحمن‌بن احمد (1336)، نفحات الانس من حضرات القدس، تصحیح: مهدی توحیدی‌پور، تهران: محمودی.
  14. جعفریان، رسول (1379)، صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
  15. حقّی بروسوی، اسماعیل‌بن مصطفی (1413ق)، روح البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالفکر.
  16. حلبی، علی‌اصغر (1376)، مبانی عرفان و احوال عارفان، تهران: اساطیر.
  17. خرکوشی، عبدالملک‌بن محمد (1999)، تهذیب الأسرار، تحقیق: بسّام محمّد بارود، ابوظبی: المجمّع الثّقافی.
  18. خسروپناه، عبدالحسین (1388)، جریان‌شناسی فکری ایران معاصر، قم: مؤسسه فرهنگی حکمت نوین اسلامی.
  19. خیاطان، قدرت الله؛ دلاور، سیدحمید (1390)، «تشکیکی در تقسیم‌بندی معروف مکاتب تصوف و عرفان بغداد و خراسان»، تاریخ فلسفه، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، شماره اول، ص 23-48.
  20. دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  21. رادا کریشنان، سروپالی و دیگران (1367)، تاریخ فلسفه شرق و غرب، ترجمه خسرو جهانداری، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
  22. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد (1416ق)، مفردات ألفاظ القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، دمشق: دارالقلم، بیروت: دارالشّامیة.
  23. زبیدی، سیدمحمدمرتضی الحسینی (1408ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، تحقیق: مصطفی حجازی، بیروت: دارالهدایة.
  24. زرین‌کوب، عبدالحسین (1376)، جست‌وجو در تصوف، تهران: امیرکبیر.
  25. سبزواری، ملاهادی (1376)، رسائل حکیم سبزواری، تعلیق و تصحیح: سید جلال‌الدین آشتیانی، تهران: اسوه.
  26. سرّاج، عبدالله‌بن علی (1380ق)، اللمع فی التصوف، تصحیح: عبدالحمید محمود، طه عبدالباقی سرور، قاهره: دارالکتب الحدیث.
  27. سعیدی روشن، محمدباقر و همکاران (1394)، آسیب‌شناسی جریانات تفسیری، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  28. سیوطی، عبدالرحمن‌بن ابی‌بکر (1416ق)، الإتقان فی علوم القرآن، تحقیق: سعید المندوب، بیروت: دارالفکر.
  29. شاهرودی، عبدالوهاب (1399)، سیر تحول فهم متن، تهران: نشر خاموش.
  30. شریفی، محمّد؛ حسین زاده، اکرم (1394)، «معرّفی و سیر تطوّر تفاسیر واعظانه شیعه»، شیعه پژوهی، شماره 5، ص 109-135.
  31. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1387)، قلندریه در تاریخ، تهران: سخن.
  32. شهرستانی، محمد‌بن عبدالکریم (1404ق)، الملل والنحل، بیروت: دارالمعرفة.
  33. شیردل، تقی؛ رازنهان، محمدحسن (1390)، «بررسی نقش و کارکرد طریقت‌های صوفی در امپراطوری عثمانی با تأکید بر طریقت بکتاشیه»، تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره 3، ص 129-159.
  34. شیروانی، زین‌العابدین‌بن اسکندر (1348)، حدائق السیاحة، مقدمه: حسین تابنده گنابادی، تهران: دانشگاه تهران.
  35. صفا، ذبیح‌الله (1378)، تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی، تهران: فردوس.
  36. صفی علی‌شاه، محمدحسن‌بن محمدباقر (1378)، تفسیر قرآن صفی علی‌شاه، تهران: منوچهری.
  37. فارابی، محمد‌بن محمد (1376)، سیاسة المدنیة، ترجمه حسن ملک‌شاهی، تهران: سروش.
  38. فارابی، محمد‌بن محمد (1408ق)، المنطقیات، محمدتقی دانش‌پژوه، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی.
  39. فارابی، محمد‌بن محمد (1996)، احصاء العلوم، تحقیق: علی بوملحم، بیروت: دار و مکتبة الهلال.
  40. فارسی، عبدالغافر‌بن اسماعیل (1362)، المنتخب من السیاق لتاریخ نیسابور، تصحیح: محمدکاظم المحمودی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  41. فخررازی، محمدبن عمر (1402ق)، اعتقاد المسلمین و المشرکین، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  42. فراهیدی، خلیل‌بن احمد (1410ق)، کتاب العین، قم: دار الهجرة.
  43. کاشانی، فتح‌الله‌بن شکرالله (1313)، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
  44. کاشفی سبزواری، ملاحسین‌بن علی (1379)، جواهر التفسیر، تحقیق: جواد عباسی، تهران: میراث مکتوب.
  45. لاهیجی، محمدجعفر‌بن محمدصادق (بی‌تا)، شرح رسالة المشاعر ملاصدرا، تعلیق، تصحیح و تقدیم: سید جلال‌الدین آشتیانی، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، مرکز النشر.
  46. متولی، کاظم (1384)، افکار عمومی و شیوه‌های اقناع، تهران: بهجت.
  47. محمدی شرف‌آباد، هومان؛ اعرابی هاشمی، شکوه السادات؛ ترابی فارسانی، سهیلا (1398)، «گفتمان فکری-سیاسی طریقت نقشبندیه در عصر تیموریان»، مطالعات تاریخ اسلام، شماره 41، ص 155-179.
  48. مطهری، مرتضی (1367)، آشنایی با علوم اسلامی (کلام-عرفان-حکمت عملی)، تهران: صدرا.
  49. معصوم‌ علی‌شاه، محمدمعوم‌بن زین‌العابدین (1345)، طرائق الحقائق، تصحیح: محمدجعفر محجوب، تهران: بارانی.
  50. مفیدی، صدیقه؛ قاسم‌پور، محسن؛ فهیمی‌تبار، حمیدرضا (1398)، «بررسی و تحلیل برخی عناصر فرهنگی در ترجمة تفسیر طبری»، مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، شماره 4، ص 69-90.
  51. مقدسی، محمد‌بن احمد (1361)، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، ترجمه علینقی منزوی، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.
  52. ملکم، جان (1362)، تاریخ ایران، ترجمه اسماعیل حیرت، چاپ افست، تهران: بی‌نا.
  53. میهنی، محمدبن منور (1367)، اسرار التوحید فی مقامات الشیخ أبی‌سعید، تصحیح: محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگاه.
  54. نجم رازی، عبدالله‌بن محمد (1392)، مرصاد العباد، تصحیح: محمدامین ریاحی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  55. نوربخش، جواد (1380)، جنید، تهران: یلداقلم.
  56. هجویری، علی‌بن عثمان (1358)، کشف المحجوب، تصحیح: والنتین ژوکوفسکی، تهران: طهوری.

Files

Share

How to cite

Statistics