پیوند حقوق و سیاست در قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

 پیوند حقوق و سیاست از منظر قرآن کریم مورد مطالعه و بررسى قرار گرفته است. دانشهاى گوناگون اجتماعى ارتباط ساختارى با یکدیگر دارند. در این میان، حقوق و سیاست نسبت به سایر دانش‌هاى اجتماعى با یکدیگر پیوند پر دامنه‌ترى دارند. از سوى دیگر انگاره‌هایى چون: برون دینى بودن مفاهیم حقوقى و سیاسى در کاربرد امروزین آن، دوگانگى زبان دین و زبان حقوق و سیاست و تحوّل معناشناسى »حق«، از معناى اخلاقى - حق بودن - در دنیاى قدیم به مفهوم نوین - حق داشتن - در عصر جدید بر مطالعات میان رشته‌اى حقوق و سیاست از نگاه قرآن سایه افکنده است. از آنجا که موضوع محورى هر دو دانش یاد شده، انسان است، تمایز یا وحدت ذاتى انسانها در آفرینش، مسأله خیرخواهى یا شرارت پیشگى انسان و غایت نهایى زندگى او و در نتیجه حق رأى، حق تعیین سرنوشت، نوع نظام سیاسى به عنوان مبانى و مسائل مشترک حقوق و سیاست از دیدگاه فیلسوفان سیاسى و قرآن مورد مقایسه قرار گرفته است. در فلسفه سیاست و فلسفه حقوق، اراده برتر حاکم یا اراده مشترک دولتها، منبع اصلى است؛ حال آنکه در نظام حقوقى - سیاسى  الهى، اراده خداوند منبع اصلى است که در شرایع الهى، کتب آسمانى، سخنان پیامبران و امامان - قرآن و سنّت - تجلّى یافته و دو منبع دیگر عقل و عرف نیز پشتوانه آن به شمار است. در پایان به قلمرو مشترک حقوق و سیاست از نگاه قرآن نیز اشاره شده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Association between Rights and Politics in the Quran

نویسنده [English]

  • Sayyid Husayn Hashemi
چکیده [English]

This article deals with the association between rights and politics from the viewpoint of the Holy Qur’an. The introduction to this issue consists of pointing out the association between all social sciences and their organic relation to each other. The first section of the article includes responding to such misconceptions and suppositions as the out-religious viewpoint of legal and political concepts in their modern application; duality of the vocabulary of religion and rights and the development of the concept of right from its ethical meaning which it used to have in the ancient world, i.e., to be righteous, and its modern meaning – that is, to be rightful – which does not withstand the in-religious viewpoint.
In another section, the common foundation of rights and politics and their common sources are reviewed and compared. In the common foundation of rights and politics, the distinction or the natural unity of human beings in creation and the issue of their benevolence or evildoing is examined from the viewpoint of such political philosophers as Plato, Aristotle, Montesquieu, Thomas Hobbes, John Locke, Jean Jacque Rousseau, and Bertrand Russell.
In their common sources, the consistencies and the inconsistencies of the viewpoints of political philosophy with those of the Qur’an are studied; in the philosophy of politics and the philosophy of law the superior ruling will and the common will of the governments is the main source, whereas in a Divine-political legal system, the will of God is the main source that is manifested in revealed Laws (i.e., the Scripture) and the sayings of the leaders who are the recipient, the interpreters, and the executors of those laws, i.e., the Qur’an and the Sunna.
Sub-sources, like the intellect and the common sense, are also taken into consideration along with these two. In the end of this writing, the common domain of law and politics are touched upon.