قرآن و نظریه تأثیر متقابل اعمال

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

بررسى صحّت و سقم نظریه تأثیر متقابل فردى و اجتماعى اعمال ناشایسته و شایسته از دیدگاه قرآن است. ذهن انسان در فراز و نشیب‌هاى زندگى با این سؤال مهم روبرو است که آیا اعمال خوب و بد انسان در زندگى آینده او نقش به سزا دارد یا خیر؟ نویسنده براى پاسخ به این سؤال به سراغ قرآن رفته و پس از آمارگیرى و تقسیم‌بندى آیات اعمال در قرآن به اعمال صالح - 78 مورد - و اعمال طالح - 122 مورد - ، به بررسى آیات پیامد اعمال در چهار دسته صالح، طالح، فردى و اجتماعى پرداخته است. در تأثیر متقابل فردى اعمال ناشایسته به »تکبّر = روگردانى از آیات و محرومیّت از تشخیص صحیح«، »حیله شرعى = بوزینه صفتى«، »خدعه زدن = نیرنگ خوردن و زیان شخصى«، »مکر = مواجهه با مکر برتر« و »شرک = افترا و رُعب« و در تأثیر متقابل اجتماعى کارهاى ناشایسته به »ایمان ناقص = دچار شدن به ذلّت و زبونى« و در تأثیر متقابل فردى کارهاى شایسته به »صدقه = دفع‌بلا« و در تأثیر متقابل اجتماعى کارهاى شایسته به »جهاد = محو فتنه« اشاره کرده است. در پایان نیز نتیجه حاصل از این تحقیق را به عنوان یک قانون قرآنى مطرح مى‌سازد که براساس آن، آشنایى انسان نسبت به روابط ثابت بین اعمال و پیامد آنها سبب بسط فعالیّت‌هاى بعدى او مى‌شود و او را آماده مى‌سازد تا با پیش‌بینى پیامد اعمال خود و دیگران و با گوشزد کردن نتایج خوب یا بد عمل، آنها را به سوى فعالیت درست راهنمایى کند و در تصحیح انگیزه‌ها سهمى بزرگ را ایفا کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Qur’an and the Theory of the Interaction of Deeds

نویسنده [English]

  • Muhammad Husayn Borumand
چکیده [English]

This article is intended to outline a general and comprehensive law in the Qur’an called “Action and Reaction”; a law which can be relied on to predict human actions and deeds and to proceed with correction of motivations and improvement of all actions. To this end, all the Qur’anic deeds are first researched on and then the constant relation between them as well as their consequences are mentioned. This Qur’anic study begins with the individual and social consequences of the unseemly acts in the verses which explicitly proves this relation, and after reviewing of such consequences the article ends with pointing out the second category of the verses that indirectly deal with unseemly acts.