ایمان و اسلام از منظر طبرسى

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

بررسى معنى‌شناسى و اصطلاح‌شناسى مرحوم طبرسى از اصطلاح دین، ایمان و اسلام است. عده‌اى میان معناى لغوى ایمان و معناى اصطلاحى آن ارتباط مى‌بینند و ایمان را تصدیق قلبى، تصدیق لسانى و قلبى و... معرفى مى‌کنند. گروهى دیگر ایمان اصطلاحى را معرفت و لغت ایمان را تصدیق مى‌خوانند. مرحوم طبرسى از سویى همانندى معناى لغوى و اصطلاحى ایمان را باور دارد و از سویى دیگر ایمان را معرفت مى‌خواند و نقل ایمان از معناى لغوى به معرفت را ادعا مى‌کند و تصدیق را لازمه معرفت مى‌شناسد. از منظر مجمع‌البیان ایمان تنها تصدیق قلبى است و عمل به جوارح از حقیقت ایمان بیرون است، چنان که ایمان اقرار زبانى نیز خوانده نمى‌شود. اسلام اصطلاحى و لغوى با یکدیگر در ارتباطند و تسلیم، عمل و اقرار از اجزاء اساسى اسلام هستند و در نظرگاه طبرسى ایمان همان اسلام است و آیاتى بر ترادف ایمان و اسلام دلالت دارد هر چند نشانه‌هایى که در تعریف ایمان و اسلام مى‌آورد ترادف آن دو را نتیجه نمى‌دهد مگر آنکه مراد مرحوم طبرسى و دیگران، ترادف مصداقى در عرف متشرعه باشد نه ترادف اصطلاحى. دین در مجمع البیان معانى گوناگونى یافته است و به باور طبرسى دین اسلام تنها دین الهى است. بنابراین در نظرگاه وى، ایمان، اسلام و دین مترادفند؛ اما ترادف مصداقى نه مفهومى.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Faith and Islam from the Viewpoint of Tabrisi

نویسنده [English]

  • Muhammad Farjad
چکیده [English]

The writer intends, in this article, to review the concepts of faith, Islam, and religion as viewed by Tabrisi, and to show his similarities to or differences with other theologians. The author tries to respond to the apparent duality and inconsistency of Tabrisi’s words in synonymity of faith and Islam, which are sometimes regarded as non-synonymous by him, and also to review the word “religion” as related to faith and Islam.