ناخودآگاه روحى و خلأ وجودى از دیدگاه قرآن و روان شناسى جدید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

 تأثیر روان‌شناسى جدید بر تفسیر آیات قرآن و تفسیر فطرت خداپرستى مورد بحث قرار گرفته است. تفسیر قرآن با نگاه و بهره‌گیرى از داده‌هاى روان‌شناسى بسیار نقش‌آفرین است. این نوشتار ناخودآگاه روحى در نظریه ویکتور فرانکل را به بحث و بررسى مى‌گیرد. فرانکل دو ناخودآگاه روحى و روانى براى انسان برمى‌شمارد. ناخودآگاه با نبود سرکوب به سطح آگاه ارتقا مى‌یابد و سرکوب آن چه در سطح آگاه قرار دارد به ناخودآگاه رانده مى‌شود. بنابراین ناخودآگاه دو نوع سرکوب دارد. فرانکل ناخودآگاه روحى را دربرگیرنده موضوعات مذهبى مى‌داند. این نظریه فرانکل با نظریه قرآنى فطرى بودن اعتقاد به خدا و دین بسیار همخوانى دارد. آنانى که حس دیندارى خویش یا دیگران را سرکوب نمى‌کنند این حس ایشان از خودآگاه به ناخودآگاه رانده نمى‌شود اما آنانى که حس دیندارى را سرکوب مى‌کنند به روان رنجورى مبتلا مى‌شوند و حس دیندارى ایشان به ناخوآگاه مى‌رود.
 در آیات قرآن نیز خدافراموشى، خودفراموشى مى‌آورد و خودفراموشى یکى از بیمارى‌هاى روانى است؛ چنان که براساس آیات، فراموشى آیات الهى، زندگى را سخت و دشوار مى‌سازد. فرانکل معتقد است درمان این روان رنجورى به برداشتن ابزار سرکوب است. باید سرکوب را برداشت تا دوباره دیندارى از ناخودآگاه به خودآگاه برگردد. خدا نیز براى کشاندن خداباورى از ناخودآگاه به خودآگاه از مشرکان به گونه‌اى پرسش مى‌کرد که ناگزیر از اعتراف به وجود خدا و خالقیت او گردند؛ چنان که پیامبران نیز با هدف کشاندن خداباورى از ناخودآگاه به خودآگاه مبعوث شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Spiritual Unconsciousness and Existential Void from the Viewpoints of the Qur'an and the Modern Psychology

نویسنده [English]

  • Ali Heydari
چکیده [English]

Freud believed that the suppression of an instinct in man, does not wipe out that instinct, and does not make him give it up, but actually causes mental disorder, namely, the instinct retreats to the unconscious and is manifested in other forms representing the above disorder. Besides mental unconsciousness, Frankl believed in spiritual unconsciousness too, which means that the suppression of innate belief in God and religion makes such belief retreat into spiritual unconssious and then emerge as superstition.
This disorder will bother and trouble the person in the form of an existential void or a feeling of emptyness. In this article, the two viewpoints are compared with the viewpoint obtained from the Qur'an in this regard.