ابومسلم اصفهانی و تفسیر او

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

 بررسى و نقد روش تفسیرى ابومسلم اصفهانى است.
 ابومسلم محمد بن بحر اصفهانى (254 - 322 ه .ق.( از مفسّران نامور معتزله است. نویسنده، پس از یاد کرد سخنان آقابزرگ تهرانى درباره ابومسلم اصفهانى، یادآور شده است از آنجا که تفسیر ایشان - تفسیر جامع التأویل لمحکم التنزیل - به دست ما نرسیده، جهت تبیین روش تفسیرى ابومسلم از تفاسیر معاصران وى بهره جسته است. سپس به بهره‌ورى مفسّران از تفسیر ابومسلم پرداخته و ملاک‌هاى او را در تفسیر نام برده که عبارتند از: 1. توجه به زوایاى پنهان استعمالات عرب در تفسیر لغات قرآن، 2. توجه به معانى مجازى و استعاره‌اى لغات 3. توجه به ترکیب‌هاى نحوى، 4. استفاده از روش تفسیر قرآن به قرآن، 5. تکیه و اعتماد به عقل و استدلال‌هاى عقلى، 6. اهمیّت دادن به تقدیم و تأخیر، 7. توجّه به مکان، زمان و سبب نزول و 8. دخالت دادن پیش داورى‌ها در تفسیر آیات. در ادامه نگاه مفسّران به سخنان ابومسلم، دیدگاه ابومسلم درباره "نسخ"، دقت‌هاى لغوى و انکار مجاز در قرآن و تفسیر به رأى در نگاه ابومسلم را با استناد به نظرات تفسیرى وى به تفصیل بحث کرده است و در پایان، نیز گزارشى از آثار تفسیرى و مفسّران معاصر ابومسلم آمده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Abu moslem esfahani and his tafsir

نویسنده [English]

  • muhammad hassan rabbani
چکیده [English]

abu moslem esfahani is a renowned jurist and theologian of the third century (a.h) and of the great men among the mu"tazilites, who has a high - ranking stautus in the exegesis of the quran. his exegetical work, though unavailable now, is well - k nown. this article delves into abu moslem’s scholarly personality and his tafsir, with reliance on the information and quotations from this tafsir remained in other sources. in other parts of this article, the degree to which other exegetes have taken ad vantage of abumoslem’s taffsir, his exegetical method, his criterion in exegesis, and exegetes" view on the words of abu moslem are toxched upon. furthermore, abu moslem’s famous outlook on abrogation, that is, unaccepting the abrogation in the quran, al ong with reasons and examples are brought up and; in some cases, are criticized. other parts of the article deal with abu moslem’s exactitude in language, and his view on quranic stories, denial of figurative expressions, and interpretation of t
he quran by personal opinion. in the end, contempraries of abu moslem among emegetes and quran researchers are briefly introduced in order to make the reader familiar with his era.