ضوابط علمی و کاربردی در روش تفسیر تطبیقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه حضرت معصومه

2 استاد دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

در چند سال اخیر تفسیر تطبیقی به‌مثابة یک گونة تفسیری خود را نمایان کرده است. این گونه تفسیری گرچه آثاری در طول تاریخ تفسیر قرآن دارد، اما هم از نظر فراورده‌های تفسیری و هم از نظر معرفت‌شناسی تفسیر، بر بن‌مایه‌ها و شاخه‌های نحیفی تکیه زده است. آنچه به‌نظر می‌رسد که در درجة نخست باید تقویت شود، ابعاد معرفت‌شناختی و مبانی علمی متصور و مقبول این گونة تفسیری است. این مقاله در راستای تحقق چنین هدفی، سعی دارد برای این گونة تفسیری، بایدهای ضروری را در دو حوزة نقل اقوال و نقد محتوا، توصیه و تجویز نماید. در مقام نقل، شاخصه‌هایی همچون لزوم تعیین محدودة تطبیق، نقل مستند، گزارش حداکثری وجوه تشابه و تمایز و تبیین مواضع خلاف و وفاق می‌تواند بستری استوار برای مقایسة آراء فراهم کند. در مقام نقد، نکتة مهم آن است که مشخص باشد داوری بر اساس مبانی مشترک طرفین صورت گرفته است یا بر اساس مبانی مختص یک طرف از طرفین تطبیق. همچنین باید از ابزارهای شناخته شده‌ای چون علوم لغت، نحو و بلاغت برای نقد استفاده شود و نیز به روش و ابزار در فرآیند نقد تصریح شود تا سبب شفافیت تطبیق گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Scholarly and Applied Regulations in Comparative Interpretation Method

نویسندگان [English]

  • Ensiyyah Asgari 1
  • Muhammad Kazem Shaker 2
1
2
چکیده [English]

In the past several years, a type of comparative interpretation has emerged. Although it has some works in the history of interpretation, this type of interpretation relies on weak sources both in terms of interpretation products and the epistemology of interpretation. What seems to be reinforced in the first place, is the epistemological dimensions and the perceived and accepted scientific principles of this type of interpretation. To this end, the present article tries to prescribe and recommend the essential requisites of this interpretation type in two fields of quoting traditions and critique of the content. In terms of traditions, such indexes as necessity of determining the limitation of comparison, evidential quotation, the maximal report of the similarities and differences, and explaining the positions of contradiction and conformity can be suitable grounds for comparison of opinions. In terms of critique, what is important is to specify whether the judgment has been done according to the common principles of both sides or according to the principles of one side of the comparison. Similarly, such renowned tools as philology, syntax, and rhetoric should be used for the critique and also the method and the tools used in the process of critique should be specified to make the comparison more transparent.