روشی نو در پژوهش های جامعه شناختی در قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد جامعه شناسی

چکیده

پروژه «پژوهشى* جامعه ‏شناسانه در قرآن» در سه مرحله اجرایى، استخراج گزاره‏ه اى جامعه‏ شناسى و طبقه‏ بندى موضوعى و تبیین تفسیر نظرى موضوعات سامان یافته است که مرحله نخست آن در مدت هفت سال در دفتر تبلیغات اسلامى خراسان اجرا گردیده است.
روش تحقیق این پژوهش در مراحل زیر ساماندهى گردیده است:
1- تشخیص آیات شریفه‏ اى که به مباحث اجتماعى مى‏ پردازد.
2- تجزیه و تفکیک مباحث تفسرى ذیل هر آیه شریفه (در چهار تفسیر راهنما، المیزان، نمونه و مجمع البیان) به عناصر و مفاهیم اصلى و فرعى و نیز عرصه‏ ها، موقعیت‏ ها، شرایط و نوع و چگونگى روابط بین مفاهیم.
3- تطبیق و معادل سازى عناصر و مفاهیم و روابط مشخص شده به زبان جامعه‏ شناسى.
4- تنظیم و ارائه مطالب به دست آمده (در نتیجه تطبیق و ترجمه) در قالب گزاره ‏هاى منطقى (آگزیوماتیزه کرده مطالب به دست آمده).
5- مباحثه گروهى و نظارت و تأیید نهایى.
پس از طى مراحل یاد شده گزاره‏ هاى به دست آمده در قالب طرحى دیگر، طبقه بندى موضوعى و سپس هر طبقه به صورت نظرى تبیین و تفسیر خواهد شد.
*. طرح مورد نظر تحت عنوان «مفاهیم اجتماعى در تفسیر راهنما» تعریف و اجرا گردیده است

عنوان مقاله [English]

A New Method in Sociological Researches on the Qur'an

نویسنده [English]

  • Muḥammad Bāqir Ākhundī
چکیده [English]

The Project, "A Sociological Research on the Qur'an" is organized in three executive phases: extraction of sociological propositions, thematic classification, and theoretical explication of the themes, of which the first phase has been carried out in the Khurāsān Islamic Propagation Office over the past seven years. The research method of this project has been organized in the following stages:

Identifying the noble verses that deal with sociological verses.
Analyzing and separating the exegetical discourses underlying any of the noble verses (in the four tafsīrs of Rāhnamā, Al-Mīzān, Nimūna, and Majma‘ al-Bayān) into main and peripheral principles and concepts as well as areas, situations, circumstances, and the type and quality of the relation among the concepts.
Adapting and finding equivalents for the principles and concepts and the specified relations in sociological language.
Reordering and presenting the material obtained (as a result of adaptation and translation) in the form of logical propositions (axiomatizing the materials obtained).

Following the above-mentioned stages, the propositions obtained will be thematically classified in the form of a separate project and then each class will be theoretically explicated and interpreted.