نقد حدیث‌محوری در دیدگاه‌های قرآنی ناصرالدین البانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه پیام نور

2 دانشیار دانشگاه پیام نور

چکیده

قرآن‌پژوهی یکی از دیرینه‌ترین حوزه‌های پژوهشی در اسلام است. اندیشمندان با گرایش‌های خاص خود به واکاوی قرآن پرداخته‌اند. تحلیل مبانی اندیشمندان جهت ارائه درک صحیح مواضع ایشان، ضروری و راهگشا خواهد بود. در این میان، رویکرد حدیث‌محوری به مفاهیم قرآنی نیز قدمت زیادی دارد. البانی از محدثان معاصر با همین رویکرد سراغ قرآن رفته و آثاری از خود بر جای گذاشته است. مبانی ایشان عبارت‌اند از: عدم جواز کمترین ترجیح آیات بر روایات، تبیین قرآن توسط سنت به‌معنای سیطره سنت، عدم جواز تفکیک عقاید از احکام و لزوم تبعیت از فهم سلف صالح. ایراداتی بر مبانی البانی وارد است، از جمله: وجود تفاوت و تمایز در بین آیات، ضعف استدلال، تعمیم جزء به کل و تناقض‌گویی. این مقاله در صدد واکاوی حدیث‌محوری در آثار البانی که بر فهم قرآن اثر سوء گذاشته، می‌باشد. روش پژوهشی در این تحقیق، کیفی از نوع توصیفی ـ تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A critical Approach to Hadith-centeredness in the Qur’anic Viewpoints of Nāsir al-Dīn al-Bānī

نویسندگان [English]

  • rahim khakpoor 1
  • mohammad hadi amin naji 2
1 Assistant Professor, Payam Noor University
2 دانشیار دانشگاه پیام نور
چکیده [English]

Quranic studies is one of the oldest fields of research in Islam. Different scholars have explored the Holy Qur’an from their particular approaches. Examining the scholars’ basic principles is a necessary and facilitating factor to correctly understand their stance. Meanwhile, hadith-centered approach to the Holy Qur’an has a long history. Al-Bānī, a contemporary hadith scholar, has adopted this approach to deal with the Holy Qur’an and has provided some writings. Some of his principles are as follows: impermissibility of the least preference of verses over hadiths; interpreting the Holy Qur’an by Sunna resulting in the supremacy of Sunna; inseparability of beliefs and rulings, and the necessity of following the understanding of the early pious Muslims. Al-Bānī’s principles have faced some objections like: existence of differentiation and discrimination among verses; weak arguments; generalizing part to the whole; and self-defeating statements. The paper is to explore hadith-centeredness in al-Bānī’s works, which has resulted in misunderstanding the Holy Qur’an. The research is conducted in the descriptive-analytical method.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • al-Bānī
  • the relationship between the Qur’an and hadith
  • hadith-centeredness
  • exegesis of the Qur’an
  • contemporary hadith scholars
1. قرآن کریم.
2. ابن بَطَّة، عبیدالله بن محمد؛ الإبانة الکبری، ریاض، دار الرایة، بی‌تا.
3. ابن حزم، علی‌بن أحمد؛ الإحکام فی اصول الأحکام، تحقیق احمد محمد شاکر، بیروت، دار آفاق الجدیدة، بی‌تا.
4. ابن حنبل، أحمد‌بن محمد؛ مسند الامام احمد‌بن حنبل، تحقیق شعیب ارنؤوط، عادل مرشد و دیگران، بی‌جا، مؤسسة الرسالة، 2001م.
5. ابن منظور، محمد‌بن مکرم؛ لسان العرب، بیروت، دار صادر، 1414ق.
6. ابوالحسنات، محمد‌بن محمد؛ التعلیق الممجد علی موطأ محمد، دمشق، دار القلم، 2005م.
7. ابوشهبة، محمد‌بن محمد؛ المدخل لدراسة القرآن الکریم، قاهره، مکتبة السنة، 2003م.
8. ابویعلی، احمد‌بن علی؛ مسند أبی‌یعلی، دمشق، دار المأمون للتراث، 1984م.
9. امین، احمد؛ فجر الاسلام، قاهره، مکتبة النهضة المصریة، 1964م.
10. البانی، محمد‌بن نوح؛ «لقاء مع فضیلة الشیخ محمد ناصر الدین الآلبانی» (مصاحبه با البانی)، مجلة البیان، شماره 33، نوامبر 1990، 8 ـ13.
11. ــــــــــــــــ ؛ الحدیث حجة بنفسه فی العقائد و الاحکام، بی‌جا، مکتبة المعارف، 2005م.
12. ــــــــــــــــ ؛ کیف یجب علینا أن نفسر القرآن الکریم، بی‌جا،المکتبة الاسلامیة، 1421ق.
13. ــــــــــــــــ ؛ منزلة السنة فی الاسلام، کویت، الدار السلفیة، 1984م.
14. بخاری، محمد‌بن اسماعیل؛ صحیح البخاری، بی‌جا، دار طوق النجاة، 1422ق.
15. بیهقی، احمد‌بن حسین؛ السنن الکبری، بیروت، دار الکتب العلمیة، 2003م.
16. ترمذی، محمد‌بن عیسى؛ سنن الترمذی، قاهره، مکتبة و مطبعة مصطفی بابی حلبی، 1975م.
17. تمیمی، محمد‌بن خلیفه؛ معتقد اهل السنة و الجماعة فی توحید الاسماء و الصفات، ریاض، أضواء السلف، 1999م.
18. جزائری، طاهر‌بن صالح؛ توجیه النظر إلی أصول الأثر، حلب، مکتبة المطبوعات الإسلامیة، 1995م.
19. حازمی، محمد‌بن موسی؛ الإعتبار فی الناسخ و المنسوخ من الآثار، حیدرآباد، دائرة المعارف العثمانیة، 1359ق.
20. حر عاملی، محمد‌بن حسن؛ تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعة، تهران، کتابخانه اسلامی، 1403ق.
21. حکیم، محمدتقی؛ الاصول العامة للفقه المقارن، بیروت، مؤسسة آل البیت:، 1979م.
22. خاکپور، رحیم؛ معارف، مجید؛ «واژه شناسی تبیین در قرآن و نقد نظریه ناممکن بودن تفسیر بدون روایات»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، شماره 16، 1390، 85 ـ114.
23. خطیب بغدادی، احمد‌بن علی؛ الکفایة فی علم الروایة، مدینة، المکتبة العلمیة، بی‌تا.
24. دارمی، عبدالله‌بن عبدالرحمن؛ مسند دارمی، بی‌جا، دار المغنی، 2000م.
25. دینوری، ابن قتیبه؛ تأویل مختلف الحدیث، بی‌جا، المکتب الإسلامی، 1999م.
26. ذهبی، محمد‌بن احمد؛ میزان الإعتدال فی نقد الرجال، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1995م.
27. زبیدی، محمد‌بن محمد؛ تاج العروس من جواهر القاموس، بی‌جا، دار الهدایة، بی‌تا.
28. زرقانی، محمد عظیم؛ مناهل العرفان فی علوم قرآن، بیروت، دار المعرفة، 1957م.
29. زرکلی، خیرالدین‌بن محمود؛ الاعلام قاموس تراجم لاشهر الرجال و نساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بی‌جا، دار العلم للملایین 1980م.
30. سباعی، مصطفى‌بن حسن؛ السنة و مکانتها فی التشریع الاسلامی، بیروت ـ دمشق، المکتب الاسلامی، 1982م.
31. سجستانی، ابوداوود سلیمان‌بن اشعث؛ سنن أبی‌داوود، بی‌جا، دار الرسالة العالمیة، 2009م.
32. سخاوی، محمد‌بن عبدالرحمن؛ فتح المغیث بشرح الفیة الحدیث للعراقی، قاهره، مکتبة السنة، 2003م.
33. سیوطی، عبدالرحمن؛ مفتاح الجنة فی الاحتجاج بالسنة، مدینة، الجامعة الاسلامیة، 1989م.
34. شاطبی، ابراهیم‌بن موسی؛ الموافقات، بی‌جا، دار ابن عفان، 1997م.
35. شوکانی، محمد‌بن علی؛ إرشاد الفحول إلی تحقیق الحق من علم الاصول، بی‌جا، دار الکتاب العربی، 1999م.
36. شیبانی، محمد‌بن ابراهیم؛ حیاة الالبانی و آثاره و ثناؤ العلماء علیه، کویت، الدار السلفیه، 1407ق.
37. صبحی صالح، ابراهیم؛ علوم الحدیث و مصطلحه، بیروت، دار العلم للملایین، 1948م.
38. صنعانی، محمد‌بن إسماعیل؛ توضیح الافکار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1366ق.
39. طباطبایی، سید محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات حوزه علمیه قم، بی‌تا.
40. عبدالجواد، خلف محمد؛ مدخل الی التفسیر و علوم القرآن، قاهره، دار البیان العربی، بی‌تا.
41. عبدالخالق، عبدالغنی‌بن محمد؛ حجیة السنة، بی‌جا، دار الوفاء، 1997م.
42. عراقی، عبدالرحیم‌بن حسین؛ التقیید و الایضاح شرح مقدمة ابن الصلاح، مدینة، المکتبة السلفیة، 1969م.
43. عظیم‌آبادی، محمدأشرف‌بن أمیر؛ عون المعبود فی شرح سنن ابی‌داوود، بی‌جا، دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
44. علی، ابراهیم؛ محمد ناصرالدین الالبانی محدث العصر و ناصر السنه، دمشق، دار القلم، 1422ق.
45. قاسمی، جمال‌الدین‌بن محمد؛ محاسن التأویل، بیروت، دار الکتب العلمیة، 1418ق.
46. قرضاوی، یوسف؛ کیف نتعامل مع السنة النبویة، قاهره، دار الشروق، 2000م.
47. قرطبی، محمد‌بن أحمد؛ الجامع لأحکام القرآن، قاهرة، دار الکتب المصریة، 1964م.
48. قرطبی، یوسف‌بن عبدالله؛ جامع بیان العلم و فضله، بی‌جا، موسسة الریان، 2003م.
49. قطان، مناع‌بن خلیل؛ مباحث فی علوم القرآن، بی‌جا، مکتبة المعارف للنشر و التوزیع، 2000م.
50. کلینی، محمد‌بن یعقوب؛ الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، 1363ش.
51. مروزی، محمد‌بن نصر؛ السنة، بیروت، موسسة الکتب الثقافیة، 1408ق.
52. مغراوی، محمد‌بن عبدالرحمن؛ موسوعة مواقف السلف فی العقیدة و المنهج و التربیة، قاهره ـ مراکش، المکتبة الاسلامیة ـ النبلاء للکتاب، بی‌تا.
53. مفید، محمد‌بن محمد؛ اوائل المقالات، بیروت، دار المفید، 1993م.
54. نسائی، احمد‌بن شعیب؛ السنن الکبری، بیروت، مؤسسة الرسالة، 2001م.
55. نیشابوری، مسلم‌بن حجاج؛ صحیح مسلم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بی‌تا.
56. هروی، عبدالله‌بن محمد؛ ذم الکلام و اهله، مدینه، مکتبة العلوم و الحکم، 1998م.