نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار- دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
The present research is to identify the extent of validity of the criteria for determining revelation order of the Qur’ān and to analyze and criticize different views in this regards. Mentioning the Makki and Medanis traditions, the traditions of reasons of revelation, historical evidences and the infallibles' conducts, content analysis of the Qur'ānic verses, Imam Ali's Book, the traditions of revelation order, the originality and validity of thematic interpretation and Qur’ān revelation, reference to the verses of "the verses revealed first" and "the verses revealed in the end", and some other related concepts to them, the researcher has attempted to depict the extent of validity and comprehensiveness of each of these factors in historiography of the Qur’ān and determining the revelation order. The researcher believes that the determination revelation order and its seizure is more related to Imam Ali's Book and the traditions of revelation order compared to other factors assuming that other mentioned references and criteria are not worth referring to solely. Implementing a kind of critical evaluation of other indices, the researcher maintains that their efficiency would be in effect provided with the fact that they are merged and be compatible with traditions of revelation order. Moreover, this writing is of the view that by determining revelation order, approaching revelation order interpretation using thematic method could be one of the most fruitful and essential approaches that could be one of the results to be noted, thus the researcher has attempted to show the harmony of these two factors.
کلیدواژه‌ها [English]
1. ابن حنبل، احمد (1391ق)، المسند، شرح احمد محمد شاکر، قاهره: دارالمعارف.
2. ابن سعد، محمد (1417ق)، الطبقات الکبری، تحقیق ریاض عبدالهادی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
3. ابن شهر آشوب، محمدبن علی (بی‌تا)، مناقب آل ابی طالب، تحقیق هاشم رسولی محلاتی، قم: نشر علامه.
4. ابن قرناس (2010)، احسن القصص، تاریخ الاسلام کماورد من المصدر مع ترتیب السور حسب النزول، بیروت: الجمل.
5. ابن ندیم، محمدبن اسحاق (1346)، الفهرست، ترجمه رضا تجدّد، تهران: نشر چاپخانه بانگ بازرگانی.
6. آل غازی، عبدالقادر ملاحویش (1382ق)، بیان المعانی علی حسب ترتیب النزول، دمشق: مطبقه الترقی.
7. ایازی، سید محمدعلی (1378)، کاوشی در تاریخ جمع قرآن، رشت: کتاب مبین.
8. ــــــــــــــــــ (1389)، «نقدی بر فواید تفسیر ترتیب نزولی»، پژوهشهای قرآنی، سال شانزدهم، شماره 63-62، ص 124-149.
9. بازرگان، مهدی (1374)، پا به پای وحی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
10. بلاغی، محمدجواد (1420ق)، آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، قم: بنیاد بعثت.
11. بهجت‌پور، عبدالکریم (1390)، همگام با وحی، تفسیر تنزیلی، قم: مؤسسه تمهید.
12. جابری، محمدعابد (2008)، فهم القرآن الکریم، التفسیر الواضح حسب ترتیب النزول، بیروت: دراسات الواحده العربیه.
13. جلالی نایینی، محمدرضا (1365)، تاریخ جمع قرآن کریم، بی‌جا: نشر نقره.
14. حبنکه المیدانی، عبدالرحمن حسن (2000)، معارج التفکر و دقائق التدبر، الطبعة الاولی، دمشق: دارالقلم.
15. حجتی، محمدباقر (1384)، اسباب النزول، چاپ یازدهم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
16. حسکانی، عبیدالله (1411ق)، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران: نشر وزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی.
17. خویی، سید ابوالقاسم (1408ق)، البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالزهراء.
18. دروزه، محمدعزه (1384ق)، سیرة الرسول صور مقتبسه من القرآن الکریم، بی‌جا: مطبعة عیسی البایی الحلبی و شرکاء.
19. ــــــــــــــ (1381ق)، التفسیر الحدیث، بی‌جا: دار احیاء الکتب العربیه.
20. رامیار، محمود (1362)، تاریخ قرآن، تهران: انتشارات امیرکبیر.
21. رشید، رضا، محمد (بی تا)، تفسیر القرآن الکریم (المنار)، چاپ دوم، بیروت: دارالفکر.
22. رهبری، حسن (1389)، «جایگاه تفسیر به ترتیب نزول در روش‌‌‌‌‌‌های تفسیری»، پژوهشهای قرآنی، سال شانزدهم، شماره 63-62، ص 166-189.
23. زرقانی، محمد عبدالعظیم (بی‌تا)، مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
24. زرکشی، بدرالدین (2001)، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دارالفکر.
25. فواد سزگین (1412ق)، تاریخ التراث العربی، تحقیق و ترجمه محمود فهمی حجازی، قم: کتابخانه آیةالله مرعشی.
26. سیوطی، جلال‌الدین (1363)، الاتقان فی علوم القرآن، تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، ترجمه مهدی حائری قزوینی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
27. شاکر، محمدکاظم (1396)، «نقد و بررسی رویکردهای مختلف تفسیر بر اساس ترتیب نزول»، nekoonam.parsiblog.com.
28. ــــــــــــــ (1389)، «تفسیر بر اساس ترتیب نزول با سه قرائت»، پژوهشهای قرآنی، سال شانزدهم، شماره 63-62، ص 90-123.
29. شریف، رضی محمد (1412ق)، نهج البلاغه، تحقیق صبحی صالح، قم: منشورات دارالهجره.
30. شهرستانی، محمدبن عبدالکریم (1368)، مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار، تهران: مرکز نشر نسخ خطی.
31. صبحی، صالح (1972)، مباحث فی علوم القرآن، الطبعة السابعه، بیروت: دار العلم للملایین.
32. صدر، حسن (1354)، شیعه و پایه‌گذاری علوم اسلامی، ترجمه محمد مختاری، تهران: نشر کتابخانه بزرگ اسلامی.
33. صدر، محمدباقر (1400ق)، المدرسة القرآنیه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
34. طباطبایی، سید محمدحسین (1394ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: منشورات موسسة الاعلمی للمطبوعات.
35. ـــــــــــــــــــــــ (1385)، قرآن در اسلام، چاپ یازدهم، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
36. طبرسی، فضل‌بن حسن (1379ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
37. عاملی، جعفر مرتضی (1410ق)، حقائق هامه حول القرآن الکریم، قم: مؤسسة النشر الاسلامی لجامعة المدرسین.
38. عسکری، مرتضی (1408ق)، معالم المدرستین، تهران: مؤسسة البعثه.
39. عیاشی، محمدبن مسعود (1380ق)، تفسیر عیاشی، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیه.
40. فارسی، جلال الدین (1362)، پیامبری و انقلاب، تهران: مؤسسه انجام کتاب.
42. معرفت، محمدهادی (1425ق)، التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب، مشهد: الجامعه الرضویه للعلوم الاسلامیه.
44. مفید، محمدبن محمدبن نعمان (1413ق)، مصنفات «اوائل المقالات»، قم: کنگره بزرگداشت شیخ مفید.
45. مهدوی راد، محمدعلی (1382)، آفاق تفسیر، مقالات و مقولاتی در تفسیر پژوهی، تهران: نشر هستی نما.
46. نکونام، جعفر (1382)، پژوهشی در مصحف امام علی7، رشت: کتاب مبین.
47. یعقوبی، احمد‌بن ابی یعقوب (1374)، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، چاپ هفتم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
)