نقد دیدگاه عمید زنجانی در کتاب «مبانی و روش‌های تفسیر قرآن»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه یزد

2 دانشجوی دکتری دانشگاه یزد

چکیده

کتاب «مبانی و روش‌های تفسیر قرآن» عمید زنجانی با تکیه بر دو محور: شکل کلی موضوعات در ارتباط با یکدیگر، و یکایک موضوعات به‌طور مستقل از شکل کلی، ارزیابی شده است. موضوعات مبانی تفسیر به‌طور خلاصه به ترتیب شامل: 1- تعریف، 2- سازماندهی، 3- نحوه استفاده، 4- رفع تعارض و 5- سیر تغییرات است. عملکرد عمید زنجانی در شکل کلی بدین گونه است که تمام موضوعات را به‌طور ‌‌‌‌کامل ذکر کرده، اما از نظمی منطقی پیروی ننموده است. در محور محتوایی از نقاط قوت عملکرد مؤلف می‌توان توجه به نحوه استفاده درست و غلط، رد دیدگاه موافقان، استفاده انحصاری و ارائه راهکار مناسب رفع تعارض در دو حالت اشاره کرد. گنجاندن انواع تفسیر در سازماندهی، تأثیر نحوه استفاده بر چیدمان، خلط استفاده انحصاری و غلبه‌ای یا بیشتر در یکدیگر، و انحصار فهم ناشی از تعارض میان داده‌های مبانی تفسیربه یک حالت، از جمله نقاط ضعف عملکرد وی به‌شمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating and Criticizing Amid Zanjani's Viewpoint in the Book Entitled as "The Foundations and Methods of Qur'an Interpretation"

نویسندگان [English]

  • Muhammad Hossein Boroumand 1
  • Hossein Abouyi 1
  • Amir Joodavi 1
  • Batool Alavi 2
1 Associate Professor of Yazd University
2 PhD Candidate at Yazd University
چکیده [English]

The book entitled as The Foundations and Methods of Qur'an Interpretation written by Amid Zanjani has been evaluated into two modes as either based on the general form of the topics in relation to each other or based on individual topics independent from the general form. The topics of interpretation foundations include: 1.definitions; 2. organization; 3. application; 4. resolving the conflicts; 5. the changes trend. Amid Zanjani's procedure is generally in this way that he has mentioned all of the topics completely, but he has not followed a specific logical order. With respect to the content, the strength of such a work is his attention and presentation of the right and wrong methods of discussion and rejecting the pros opinions, and using the proper means of resolving the conflicts in either of the two modes. The weaknesses of such a work included using different interpretations in organization, the influence of the method of arrangement, mingling the inclusive usage of each topic, limiting the understanding emanating from the conflict of one interpretation data to one mode.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ijtihadi interpretation foundations
  • formal criticism
  • content criticism
  • Amid Zanjani
  • foundations and methods of Qur'an interpretation
1. برنجکار، رضا (1391)، روش­شناسی علم کلام، قم: مؤسسه فرهنگی دارالحدیث.
2. برنجکار، رضا (1374)، «ماهیت عقل و تعارض عقل و وحی»، فصلنامه نقد و نظر، شماره 3 و 4، صص 184-204.
3. برومند، محمدحسین (1384)، نقد و بررسی روش‌های تبیین حقانیت قرآن، قم: عرش اندیشه.
4. برومند، محمدحسین؛ جودوی، امیر (1385)، نقدی بر کتاب التفسیر و المفسرون، قم: عرش اندیشه.
5. جودوی، امیر؛ برومند، محمدحسین (1390)، بررسی مقاطع زمانی تاریخ تحلیلی تفسیر شیعه، یزد: انتشارات دانشگاه یزد.
6. دهخدا، علی­اکبر (1373)، لغتنامه دهخدا، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
7. رضایی اصفهانی، محمدعلی (1392)، منطق تفسیر قرآن (2): روشها و گرایشهای تفسیری قرآن، قم: مرکز ترجمه و نشر بین‌المللی المصطفی.
8. ساروخانی، باقر (1370)، دایرة المعارف علوم اجتماعی، تهران: دانشگاه تهران.
9. طوسی، محمدبن حسن (بی ­تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار­ احیاء التراث العربی.
10. عمید، حسن (1389)، فرهنگ فارسی عمید، تهران: راه رشد.
11. عمید زنجانی، عباسعلی (1387)، مبانی و روش‌های تفسیر قرآن، چاپ ششم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
12. مطهری، مرتضی (1381)، کلیات علوم اسلامی، تهران: انتشارات صدرا.