تأثیر بهره‌گیری از راهبرد «بسط» در میزان کفایت و مقبولیت ترجمه‌های صفارزاده، مجتبوی و فولادوند از قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری دانشگاه بوعلی سینا

2 استاد دانشگاه بوعلی سینا

10.22081/jqr.2020.56254.2743

چکیده

راهبرد «بسط» یکی از تکنیک‌های ارزیابی کیفیت در دیدگاه گارسس مشتمل بر «توضیح، تعریف، بسط نحوی، بسط معنایی، بسط خلاقانه، بسط ساده» بوده که در سه سطح معنایی-واژگانی، نحوی و سبکی آن می‌گنجند و در نهایت میزان ویژگی‌های مثبت و منفی بیانگر کفایت و مقبولیت را نقد و بررسی می‌کند. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی از نوع مقابله‌ای، بسامد انواع تکنیک‌های بسط را در سه ترجمۀ فولادوند با محوریت ترجمۀ وفادار، مجتبوی با محوریت ترجمۀ ارتباطی و معنایی، و صفارزاده با محوریت ترجمۀ آزاد از سوره‌های نبأ، تکویر و مطففین بررسی کرده است. سپس با تکیه بر آمار و نمودار، مقادیر به‌دست آمده مقایسه شده و میزان افزوده‌های منفی و مثبت از لحاظ کفایت و مقبولیت مشخص گردیده است. برآیند پژوهش نشان داد افزوده‌ها در سطوح معنایی و نحوی باعث تغییرات فراوانی در سطح سبکی متن ترجمه شده، به‌طوری که درصد چشم‌گیری در کفایت منفی مشاهده می‌شود. بر اساس الگوی گارسس، ترجمه معنایی مجتبوی در کابرد راهبرد بسط، به نسبت کفایتِ مثبت بالایی که دارد، از مقبولیت منفی کمتری برخوردار بوده و کفایت و مقبولیت ترجمۀ وی بیشتر از دو ترجمۀ آزاد صفارزاده و وفادار فولادوند می‌باشد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Utilizing the Strategy of Extension in the Degree of the Competency and Acceptability of the Translation of the Holy Qur’an by Saffarzadeh, Mujtabavi, and Fouladvand

نویسندگان [English]

  • Marzieh Rahimi Azin 1
  • Mortaza Qaemi 2
  • Sayyid Mahdi Masbouq 2
1 Ph.D. Graduate of Bu-Ali Sina University
2 Professor, Bu-Ali Sina University
چکیده [English]

The strategy of extension (basṭ) is one of the techniques for quality assessment in Garces' viewpoint, which consists of "explanation, definition, syntactic extension, creative extension, simple extension", incorporated in three levels of semantic-lexical, syntactic, and stylistic and ultimately critically reviews the degree of the positive and negative features representing the competence and acceptability. With an analytical approach of a comparative type, the present research reviews the frequency of various extension techniques in three translations of Fouladvcand, with the centrality of faithfulness; Mujtabavi, with the centrality of communicative and semantic translation; and Saffarzadeh, with the centrality of free translation of Sūras of Al-Naba’, Al-Takwīr, and Al-Muṭaffifīn. Next, with reliance on statistics and charts, the obtained amounts are compared and the amount of the negative and positive addenda is specified in terms of quality and acceptability. The resultant findings indicates that the addenda in semantic and syntactic levels have caused many changes in the stylistic level of the translated text, so much as a considerable percentage is observed in negative competence. According to Garces' model, Mujtabavi's semantic translation enjoys less acceptability in application of the strategy of extension as compared to its highly positive competence; and the competence and acceptability of his translation is higher than the Saffarzadeh's free translation and Fouladvand's faithful translation.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Holy Qur’an
  • competence and acceptability
  • Garces' model

مراجع

1. قرآن کریم.
2. ابن منظور، محمدبن مکرم (1410ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
3. جواهری، محمد حسن (1378)، «ابهام‌شناسی در ترجمه قرآن»، فصلنامه پژوهش‌های قرآنی، سال 14، شماره 53، صص 187-201.
4. جوهری، محمد‌بن حماد (2009)، الصحاح (تاج اللغة و صحاح العربیة)، قاهره: دارالحدیث.
5. زمخشری، محمود‌بن عمر (2009)، الکشاف عن حقائق التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، بیروت: دارالمعرفة.
6. صفارزاده، طاهره (1380)، ترجمه قرآن کریم، تهران: مؤسسه فرهنگی جهان رایانه کوثر.
7. صیادانی، علی؛ اصغرپور، سیامک؛ خیراللهی، لیلا (1396)، «نقد و بررسی ترجمۀ فارسی رمان «قلب اللیل» با عنوان دل شب بر اساس الگوی گارسس»، دوفصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، سال 7، شماره 16، صص 88-118.
8. طباطبایی، سید محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
9. طبرسی، فضل‌بن حسن (1414ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالفکر.
10. طبری، مجمد‌بن طبری (بی‌تا)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.
11. طوسی، محمدبن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
12. فرزانه، شهین (1387)، ارزیابی و مقایسه ترجمه‌های فارسی رمان انگلیسی شاهزاده و گدا اثر مارک تواین بر اساس مدل گارسس (1994)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، شیراز: دانشگاه شیراز.
13. فولادوند، محمدمهدی (1395)، ترجمه قرآن کریم، تهران: پیام عدالت.
14. فیروزآبادی، محمد‌بن یعقوب (1998)، القاموس المحیط، دمشق: دارالرسالة.
15. مجتبوی، جلال الدین (1372)، ترجمه قرآن کریم، تهران: کیهان اندیشه.
16. مختاری اردکانی، محمدعلی (1376)، «چارچوبی نظری برای ارزیابی ترجمه»، فصلنامه مترجم، شماره 25، صص 50-58.
17. منافی اناری، سالار (1383)، «ترجمۀ زبانشناختی و تطبیق فرهنگی»، نشریات علمی دانشگاه علامه طبابایی، دوره 8، شماره 22، صص 43-66.
18. نیومارک، پیتر (1372)، دوره آموزش فنون ترجمه، ترجمه منصور فهیم و سعید سبزیان، تهران: رهنما.
19. Garcés, Carman Valero (1994), A methodological proposal for the assessment of translated literary works , Babel, 40: 277-120.
20. House, Juliane (1997), Translation: a moedel revisted, Tubingen: Gunter Narr.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار