شناخت مکی و مدنی بر پایه شکل موج سوره‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه مازندران، گروه مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات

2 گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران

3 University of Mazandaran

10.22081/jqr.2020.57503.2883

چکیده

مفاهیم آیات الهی هدف اصلی نزول قرآن کریم است و به همین دلیل، مفسران سعی در کشف هرچه بیشتر مفاهیم آیات الهی کرده‌اند. برای این منظور یکی از مسائلی که همواره مورد نظر مفسران بوده، شناخت آیات و سوره‌های مکی و مدنی است. در این میان ابزارهایی همچون احادیث باقیمانده از معصومان، مفاهیم و روابط منطقی بین کلمات و آیات، و دستور زبان عربی همواره در اختیار مفسران بوده، اما با پیشرفت علم رایانه، قرآن‌کاوی رایانشی ابزار نوینی است که در دهه‌های اخیر به کمک قرآن‌پژوهان آمده است. در همین راستا این مقاله روشی جدید برای تعیین سوره‌های مکی و مدنی مبتنی بر قرآن‌کاوی رایانشی پیشنهاد کرده است. در روش پیشنهادی ابتدا ابزاری نرم‌افزاری برای تبدیل متن سوره‌های قرآن کریم به ماتریس عددی با استفاده از حساب ابجدی ارائه ‌شده، سپس با استفاده از ماتریس به‌دست‌آمده، شکل موج سوره‌ها ترسیم، و در نهایت الگویی برای تشخیص مکی یا مدنی بودن هر یک از سوره‌ها ارائه گردیده است. نتایج تشخیصی به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که روش پیشنهادی حداکثر 16% و حداقل 4% اختلاف نسبت به‌صورت مکتوب دارد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Meccan and Medinan Cognition Based on the Form of the Sūras' Wave

نویسندگان [English]

  • Payam Mahmoudi Nasr 1
  • Somayye Mirzaee 2
  • Mohsen Mousavi 3
1 Assistant Professor, Mazandaran University
2 Ph.D. Student, Mazandaran University
3 Assistant Professor, Mazandaran University
1. قرآن کریم.
2. آلچالانلو خدیجه؛ فروزان کیا، مریم (1395)، «دامنه طول‌موج فرکانس و دوره تناوب موج»، مرکز یادگیری سایت تبیان، http://article.tebyan.net/307001.
3. اقبال، ابراهیم؛ صادقی، عماد (1393)، «کاوشی در مکی یا مدنی بودن سوره رعد»، پژوهش‌های قرآن و حدیث، سال 47، شماره 2، 203-219.
4. اقبال، ابراهیم؛ فقهی زاده، عبدالهادی (1394)، «تاریخ‌گذاری در سوره حج؛ درنگی در مکی یا مدنی بودن سوره و نقش آن در تفسیر»، پژوهش‌های قرآنی، دوره 20، شماره 76، 112-139.
5. بازرگان، مهدی (1377)، سیر تحول قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار.
6. بنت الشاطی، عایشه (1376)، اعجاز بیانی قرآن، ترجمه: حسین صابری، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی .
7. بهارزاده، پروین (1381)، «کاوشی در مکی یا مدنی بودن سوره دهر»، علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، شماره 41، 39-60.
8. بهایی، محمدبن حسین (1390)، کشکول، ترجمه علی غضنفری، قم: انتشارات نیلوفرانه.
9. حاجی میرزایی، فرزاد (1377)، مدخل مکی و مدنی، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، جلد 2، تهران: انتشارات دوستان، صص 2145.
10. حسن‌زاده آملی، حسن؛ صمدی آملی، داوود (1387)، شرح دفتر دل علامه حسن زاده آملی، قم: مؤسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان.
11. حسینی تهرانی، سید محمدحسین (1425ق)، مهر تابان، مشهد: انتشارات نور ملکوت قرآن.
12. زرکشی، بدرالدین (1421ق)، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: المکتبة العصریه.
13. صدوق، محمد بن علی بن بابویه (1403ق)، الخصال، قم: دفتر انتشارات اسلامی .
14. طباطبایی، سید محمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسة الاعلمی للمطبوعات.
15. عمید، حسن (1363)، فرهنگ فارسی عمید، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
16. فائز، قاسم (1378)، «معیارهای شناخت آیات و سور مکی و مدنی»، مقالات و بررسی‌ها، دفتر 66، 47-68.
17. مجلسی، محمد باقر (1403ق)، بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار ائمة الأطهار (ع)،بیروت: دار احیاء التراث العربی.
18. معافی، علی (1392)، فیزیک صوت، کنسرواتوار تهران، مرکز آموزش علمی کاربردی فرهنگ و هنر واحد 19 تهران.
19. معرفت، محمدهادی (1381)، علوم قرآنی، قم: مؤسسه فرهنگی تمهید.
20. مؤذن جامی، محمدهادی (1384)، «مکی و مدنی و آرای بدیع علامه طباطبائی»، بینات، سال 12، شماره 45، 58-72.
21. ناصحیان، علی‌اصغر(1386)، «شناخت مکی و مدنی در پرتو احادیث»، سفیر نور، شماره 1، 5-32.
22. نولدکه، تئودور (2000)، تاریخ القرآن، عدلّها تعدیلاً تاماً فریدریش شوالی، نیویورک: دار نشر جورج آلمز.