مفهوم‏ شناسی احباط از منظر قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

 مقایسه نظرات متکلمان فرقه‌هاى اسلامى در باب احباط با دیدگاه قرآن است. احباط در لغت به معناى باطل کردن، تباه ساختن و در اصطلاح، باطل شدن اعمال نیک با گناهان بزرگ و محو شدن پاداش اعمال پیشین با نتایج شوم گناهان پسین است. برخى از متکلمان معتزلى بر خلاف امامیه و گروهى از متکلمان اهل سنت، احباط را به صورت قاعده‌اى کلى مى‌پذیرند. نویسنده پس از گزارشى از پیشینه تاریخى احباط به دیدگاه متکلمان شیعه و اهل سنّت اشاره کرده و دلایل موافقان احباط را گزارش کرده است. سپس زمینه‌هاى احباط عمل، پیامدهاى احباط در دیدگاه معتزله، حقیقت ایمان و کفر و ملاک و معیار سنجش اعمال را به تفصیل مورد بحث قرار داده و در پایان از آیات قرآن نتیجه گرفته است که اگر انسان حسنه‌اى انجام دهد و یا سیئه‌اى مرتکب شود، نتیجه آن را خواهد دید. و اگر کبیره انجام دهد از ایمان خارج نمى‌شود. در منطق قرآن احباط مربوط به کسانى است که در برابر احکام الهى ایستاده‌اند و جحود و سرپیچى دارند، امّا احباط براى مؤمنان هرگز مطرح نیست. بنابراین احباط به آن معنى که معتزله اعتقاد دارند باطل است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Conceptology of Cancellation from the View point of the Qur’an

نویسنده [English]

  • Hadi Rastgar Mugqaddam
چکیده [English]

This article deals with the issue of cancellation in theological and Qur’anic discussions. Some of the topics reviewed here are as follows: The historical background of the issue; the Shi’ite theologians’ outlooks about cancellation; transmitted and rational reasons for cancellation; backgrounds for the cancellation of actions from the viewpoint of the Qur’an; analysis of the cancellation theory; the reality of faith and infidelity; and the criteria for evaluating actions. In the end, the writer has concluded that cancellation as a general rule is not the case, rather it holds only in cases of infidelity.