بازشناسی کارکردهای تفسیری فاصله

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

فاصله در پایان آیه به دلیل هیمنه و سیطره‌ای که بر محتوای آیه دارد، از جایگاه مهم و حساسی برخوردار است. این جایگاه حتماً در تفسیر آیه تأثیرگذار است. اما سؤال اساسی این است که کارکرد و نقش فاصله در تفسیر محتوای آیه چیست؟ برای دریافت پاسخ، به تفاسیر التبیان، مجمع البیان، المیزان، نمونه و تسنیم مراجعه شده است. در این پژوهش یازده گونه از کارکردهای فاصله مورد شناسایی واقع شد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به تقویت و تأیید دیدگا‌های تفسیری و یا نقد و رد آنها، تبیین آیه با کمک فاصله، دفع توهم و ابهام از آیه، دریافت حکم و یا تأیید حکم آیه و یا بیانگر موقتی بودن حکم اشاره کرد. گرچه موضوع این نگارش ابتکاری بوده، اما ضرورت دارد با مطالعه دیگر تفاسیر، به این گونه‌ها افزوده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Recognition of the Exegetic Functions of the Rhyme of Qur’anic Text

نویسنده [English]

  • Ali Asghar Akhundi
Assistant Professor, Industrial University of Shahroud
چکیده [English]

Rhyme of Qur’anic text (fāṣila) in the end of a verse has an important and sensitive status due to its dominance over the verse. This status is definitely effective in the interpretation of the verse. However, the basic question is, “What is the role and the function of fāṣila in the interpretation of the content of the verse?” To find the answer, the interpretations Al-Tibyān, Majma‘ al-Bayān, Al-Mīzān, Nimūna, and Tasnīm are consulted. In this research, eleven types of the functions for fāṣila have been identified, the most important of which can be referred to as: strengthening and confirming the exegetic viewpoints or critiquing and rejecting them, explanation of the verse with the help of fāṣila, demystification of the verse, receiving or confirming the verdict of the verse, or its representing the temporariness of the verdict. Although the subject of this paper has been novel, it seems necessary to add to these types by studying other interpretations.

مراجع

1. آخوندی، علی اصغر؛ «بررسی تطبیقی تعاریف فاصله قرآنی»، مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت)، سال یازدهم، شماره 44، تابستان 1395، ص81ـ96.
2. ــــــــــــــــ ؛ فواصل و چگونگی ارتباط معنایی آنها با آیات، تهران، دانشگاه تهران، 1394ش.
3. ابن فارس، احمد؛ معجم مقاییس اللغة، بیروت، دار الفکر، 1979م.
4. ابن منظور، محمد‌بن مکرم؛ لسان العرب، بیروت، دار صادر، 1414ق.
5. ابوالسعود، محمد‌بن محمد؛ ارشاد العقل السلیم الی مزایا الکتاب الکریم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
6. باقلانی، محمد‌بن طیب؛ اعجاز القرآن، قاهره، دار المعارف، 1997م.
7. جوادی آملی، عبدالله؛ تسنیم؛ تفسیر قرآن کریم، قم، نشر اسراء، 1391ش.
8. حسناوی، محمد؛ الفاصلة فی القرآن، بیروت، المکتب الاسلامی، 1406ق.
9. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد؛ معجم مفردات الفاظ القرآن، بی‌جا، دار الکاتب العربی، بی‌تا.
10. رشید رضا، محمد؛ تفسیر القرآن الکریم (التفسیر المنار)، قاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1990م.
11. رمّانی، علی‌بن عیسی؛ جرجانی، عبدالقاهر؛ النکت فی اعجاز القرآن، فی ثلاث رسائل فی اعجاز القرآن، قاهره، دار المعارف، 1387ق.
12. زرکشی، محمد‌بن عبدالله؛ البرهان فی علوم القرآن، بیروت، دار المعرفة، 1415ق.
13. سیوطی، جلال‌الدین؛ الاتقان فی علوم القرآن، بیروت، دار الجیل، بی تا.
14. طباطبایی، سید محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
15. طبرسی، فضل‌بن حسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفة، 1408ق.
16. طوسی، محمد‌بن حسن؛ التبیان فی تفسیر القرآن، بی‌جا، مکتب الاعلام الاسلامی، 1409ق.
17. فراهیدی، خلیل‌بن احمد؛ کتاب العین، قم، انتشارات هجرت، 1410ق
18. معرفت، محمدهادی؛ التمهید فی علوم القرآن، قم، مؤسسه تمهید، 1386ش.
19. مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، 1374ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار