تحلیل نظریه‌ها در کارکرد روایات تفسیری بر محور گونه‌شناسی روایات تفسیر نورالثقلین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 استاد واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

ارزیابی روایات تفسیری به جهت تعیین دلالت و حجیت، به‌طور معمول از طریق روش استنادی پیمایش می‌شود. اما روش پی گرفته شده در این مقاله، ارزیابی و تحلیل آرای مفسران در استفاده از این روایات و بررسی کارکرد آنها مبتنی بر گونه‌شناسی روایات تفسیری در محدوده نورالثقلین، به روش میدانی است. به‌نظر می‌رسد این روش توانایی بیشتری در کشف واقعیت موجود روایات و کیفیت مشکل‌گشایی آنان در فهم داشته باشد. در این راستا دیدگاه‌ها در حوزه کارکرد عرضه شده است. محل اختلاف آرای اندیشمندان تفسیر اثری، در روایاتی است که به‌طور مستقیم به بیان مراد آیه پرداخته‌اند. به جهت تحلیل دقیق موضع اختلاف، «ارشادی یا غیر ارشادی بودن روایات»، «تبیین موضوعِ محوری آیه و روایت» و «میزان پوشش روایت نسبت به آیه»، موضوع بررسی قرار گرفته‌اند. با بررسی آماری روایات پیش‌گفته و گونه‌شناسی آن و ارزیابی هر دیدگاه بر اساس نتایج گونه‌شناسی، دیدگاه علامه طباطبایی برگزیده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Theories in the Function of the Exegetical Traditions Basis on the Typology of Traditions of Tafsīr-i Nūr al-Thaqalayn

نویسندگان [English]

  • Mohsen Qamarzadeh 1
  • Mahdi Mehrizi Toroqi 2
  • Sayyid Muhammad Ali Ayazi 3
  • Sayyid Muhammad Baqer Hujjati 4
1 Ph.D. Student, Science and Research Branch of Islamic Azad University of Tehran
2 Associate Professor, Science and Research Branch of Islamic Azad University of Tehran
3 Assistant Professor, Science and Research Branch of Islamic Azad University of Tehran
4 Assistant Professor, Science and Research Branch of Islamic Azad University of Tehran
چکیده [English]

The evaluation of exegetical traditions for determining significance and authenticity are normally carried out through the invocational method. However, the method followed in this article is evaluation and analysis of the opinions of interpreters in using these traditions and examination of their function based on typology of exegetical traditions within Nūr al-Thaqalayn, by fieldwork method. It seems that this method has more power in uncovering the existing reality of traditions and the quality of their problem-solving in comprehension. Thereby, the viewpoints have been presented in the field of function. The difference in viewpoint of the scholars of narration (atharī) interpretation is in the traditions that have directly dealt with the meaning of the verse. The issue has been examined for an accurate analysis of the disagreed position, “the traditions as being advisory or obligatory”, explanation of the pivotal topics of the verse and tradition”, and “the degree of the coverage of the verse by the tradition.” With a statistical study of the above-mentioned traditions, its typology, and evaluation of each viewpoint based on the typology, the viewpoint of ‘Allāma Ṭabāṭabā’ī is selected.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nūr al-Thaqalayn
  • exegetical traditions
  • function of narrations
  • role of traditions
  • Qur’anists
  • traditionists

مراجع

1. قرآن کریم.
2. اخباری نیشابوری، میرزا محمد؛ مصادر الانوار فی تحقیق الاجتهاد و الاخبار، چاپ سنگی.
3. استرابادی، امین؛ الفوائد المدنیه و الشواهد المکیه، قم، دفتر نشر اسلامی، 1383ش.
4. انصاری، شیخ مرتضی؛ فرائد الاصول، قم، مجمع فکر الاسلامی، 1431ق.
5. ایازی، سید محمدعلی؛ «تحلیلی از جایگاه قرآن‌شناسی اهل بیت در روایات کلینی»، حدیث پژوهی، سال اول، شماره 2، پاییز و زمستان 1388، 151-145.
6. بابایی، علی‌اکبر؛ عزیزی کیا، غلامعلی؛ روحانی راد، مجتبی؛ روش‌شناسی تفسیر قرآن، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1388ش.
7. بابایی، علی‌اکبر؛ مکاتب تفسیری، تهران، سمت، 1381ش.
8. بخاری، محمد‌بن اسماعیل؛ صحیح البخاری، بی‌جا، شیخ الاسلام، 1387ش.
9. جوادی آملی، عبدالله؛ تفسیر تسنیم، قم، مرکز نشر اسراء، 1395ش.
10. حسینی، سید عبدالله؛ «قرآنیون یا منکران سنت»، معرفت کلامی، شماره 4، زمستان 1389، 84-59.
11. حیدری، محمدصادق؛ ربیع نتاج، سید علی‌اکبر؛ «بررسی کارکرد روایات تفسیری در «متشابه القرآن» ابن‌ شهرآشوب مازندرانی»، تحقیات علوم قرآن و حدیث، دوره 12، شماره 3، پاییز 1394، 25-1.
12. خاکپور، حسین؛ «گونه‌شناسی روایات تفسیری امام صادق7»، حسنا، شماره 12، بهار 1391، 103-95.
13. دیاری، محمدتقی؛ «نقش و کارکرد روایات تفسیری معصومان بر اساس دیدگاه علامه»، حدیث پژوهی، شماره 5، بهار و تابستان 1390، 47-32.
14. رستم‌نژاد، مهدی؛ «کارکردهای تطبیق در احادیث تفسیر»، علوم حدیث، شماره 64، تابستان 1391، 120-105.
15. طباطبایی، سید محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین، 1417ق.
16. طیبی، زینب؛ مهدوی‌راد، محمدعلی؛ «آسیب‌های مبنایی و روشی قرآنیون در فهم و تفسیر قرآن»، پژوهش‌های قرآنی، سال بیستم، پاییز 1394، شماره 76، 161-140.
17. عروسی حویزی، عبد علی‌بن جمعه؛ تفسیر نورالثقلین، قم، اسماعیلیان، 1415ق.
18. قمرزاده، محسن؛ «گونه‏شناسی روایات نورالثقلین، تحلیل کارکردها و پیامدها»، رساله دکتری، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده الهیات و فلسفه، گروه قرآن و حدیث، ۱۳۹۶.
19. محمدی‌فام، فریدون؛ «نقد و بررسی شاخصه‌های تفسیر، تأویل و تطبیق» جهت گونه‌شناسی و تفکیک روایات تفاسیر روایی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم و فنون قرآن، تهران، 1390.
20. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار، تهران، صدرا، 1384ش.
21. معرفت، محمدهادی؛ التفسیر الاثری الجامع، قم، التمهید، بی‌تا.
22. معرفت، محمدهادی؛ التفسیر والمفسرون فی ثوبه القشیب، قم، التمهید، بی‌تا.
23. مقتدایی، زینب؛ «کارکردگرایی در بستر جامعه شناسی»، علوم سیاسی دانشگاه کرج، دوره 8، تابستان 1391، شماره 8، 51-32.
24. مهریزی، مهدی؛ «روایات تفسیری شیعه؛ گونه‌شناسی و حجیت»، علوم حدیث، بهار  1389، شماره 55، 36-3.
25. واقدی، محمد‌بن عمر؛ المغازی، بیروت، اعلمی، بی‌تا.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار