نقد عملکرد مترجمان قرآن کریم در ترجمه تناوب و تضمین نحوی (موردکاوی ترجمه‌های خرمشاهی، مکارم شیرازی و فولادوند)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختة مقطع دکتری دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشیار دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

تناوب و تضمین نحوی دو اصطلاح هنجارگریز در نحو زبان معیار به‌شمار می‌‌روند. مقصود از تناوب یعنی خارج شدن حرفی از معنای اصلی خود به معنای حرف دیگر، اما تضمین نحوی یعنی یک فعل، دو معنا را در خود می‌آمیزد؛ یک معنا از طریق لفظ و معنای دیگر از طریق قراینی که در جمله وجود دارد، حاصل می‌گردد و فایده اصلی آن، ایجاز در لفظ و شمولیت در معناست. از میان روش‌های مختلف ترجمه، ترجمه معنایی مناسب‌ترین روش برای ترجمه چنین واژگانی است. این جستار، با شیوه توصیفی - تحلیلی، در صدد بررسی معنای دقیق تناوب و تضمین نحوی و مسائل مربوط به آنها و نیز بررسی آن در شاخص‌ترین ترجمه‌های معاصر و بایسته‌های ترجمه آن در قرآن کریم است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در بسیاری از موارد، معادلی دقیق با ذکر همه مؤلفه‌های معنایی برای واژه‌های «متناوب» در ترجمه‌های فارسی انتخاب نشده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Review of the Function of the Holy Qur’an’s Translators in Translation of Alternation (Tanāwub) and Syntactic Quotation (Taḍmīn) (A Case Study of Translations of Messrs Khorramshahi, Makarem Shirazi, and Fouladvand)

نویسندگان [English]

  • Javad Mohammadzadeh 1
  • Salah al-Din Abdi 2
1 Ph.D. Graduate, Bu-Ali Sina
2 Associate Professor, Bu-Ali Sina University of Hamadan
چکیده [English]

Tanāwub and syntactic taḍmīn are regarded as two norm-evading terms in the standard language syntactic. Tanāwub means a word leaving its main meaning for another meaning, but syntactic taḍmīn means a single verb intermixing two meanings in itself; one meaning is obtained through wording and the other through the evidences existing in the sentence and its main benefit is brevity in wording and inclusiveness in meaning. Among various translation methods, the semantic translation is the most suitable method for translating such terms. Using a descriptive-analytical method, this research is intended to examine the exact meaning of tanāwub and syntactic taḍmīnand the relevant problems as well as studying them in the most eminent contemporary translations and the requisites of their translation in the Holy Qur’an. Surveys show that in most cases no accurate equivalent mentioning all semantic components has been designated for the term mutināwib (alternative) in the Persian translations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Qur’an
  • tanāwub
  • syntactic taḍmīn
  • conventional meaning
  • semantic translation

مراجع

  1. 1. قرآن کریم.

    2. آلوسی، محمودبن عبدالله (بی­تا)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

    3. ابن جنی، أبوالفتح عثمان (بی­تا)، الخصائص، تحقیق: محمدعلی النجار، قاهرة: مطبعة دار الکتب المصریة.

    4. ابن عاشور، محمد طاهر (1984)، التحریر والتنویر، تونس: الدار التونسیة للنشر.

    5. ابن کثیر، اسماعیل‌بن عمر (2000)، تفسیر القرآن العظیم، قاهرة: مکتبة أولاد الشیخ للتراث.

    6. ابن مالک، محمد‌بن عبدالله (1990)، شرح التسهیل، تحقیق: عبدالرحمن السید، و محمد بدوی المختون، مصر: دار هجر للطباعة والنشر.

    7. ابن منظور، محمد‌بن مکرم (بی­تا)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.

    8. ابوالسعود، محمد‌بن محمد العامدی (بی­تا)، إرشاد العقل السلیم إلی مزایا القرآن الکریم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

    9. ابوحیّان اندلسی، محمد‌بن یوسف (1993)، تفسیر البحر المحیط، بیروت، بیروت: دار الکتب العلمیة.

    10. اشبیلی، ابن عصفور (1980)، ضرائر الشعر، تحقیق: السید إبراهیم محمد، بیروت: دار الأندلس.

    11. بغوی، حسین‌بن مسعود (1989)، تفسیر البغوی «معالم التنزیل»، تحقیق: محمد عبدالله النمر، عثمان جمعه، الریاض: دار طیبة.

    12. جلالی، سید لطف الله (1389)، «ترجمه معنایی از منظر میلدرد لارسون»، مجله عیار پژوهش در علوم انسانی، سال دوم، شماره اول، ص119- 136.

    13. حاجی خانی، علی؛ پاشایی، توحید (1393)، «روش شناسی ترجمه تضمین نحوی در برخی ترجمه‌های معاصر قرآن کریم»، مجله انجمن ایرانی زبان ادبیات عربی، شماره30 ، صص135-154.

    1. 14.  خرمشاهی، بهاءالدین (1386)، ترجمه قرآن کریم، تهران: نشر اطلاعات.

    15. درینی، محمود (2001)، التضمین والتناوب فی العربیة بین النظریة والتطبیق، قاهرة: دار الکتب.

    16. رازی، فخرالدین (1981)، التفسیر الکبیر، بیروت: دار الفکر.

    17. زمخشری، محمود‌بن عمر (1998)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل وعیون الأقاویل فی وجوه التأویل، الریاض: مکتبة العبیکان.

    18. سامرائی، فاضل صالح (2002)، علی طریق التفسیر البیانی، الشارقة: جامعة الشارقة.

    19. ـــــــــــــــــــ (2003)، معانی النحو، قاهرة: شرکة العاتک لصناعة الکتاب.

    20. سلیمان، فتح الله احمد (2008)، الأسلوبیة: مدخل نظری ودراسة تطبیقیة، قاهرة: دار الآفاق العربیة.

    21. طباطبایی، سید محمدحسین (1997)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

    22. طبری، محمد‌بن جریر (2001)، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، قاهرة: دار الهجر.

    23. عبدالحمید، محمد محی الدین (2005)، شرح ابن عقیل علی ألفیة ابن مالک، قاهرة: مکتبة دار التراث.

    24. عبدالکریم، حجاج أنور (2014)، «التناوب فی المعنی بین الحروف العطف، دراسة فی القرآن الکریم»، مجلّة جامعة أمّ القری، العدد11، ص201-249.

    25. فراهیدی، خلیل‌بن احمد (1995)، الجمل فی النحو، تحقیق: فخرالدین قباوة، بیروت: مؤسسة الرسالة.

    26. فولادوند، محمد­مهدی (1390)، ترجمه قرآن کریم، تهران: انتشارات وزارت ارشاد.

    27. مکارم شیرازی، ناصر (1380)، ترجمه قرآن کریم، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.

    28. ـــــــــــــــــــ (1387)، تفسیر نمونه، تهران: انتشارات امام علی‌بن ابی طالب.

    29. یعقوب، إمیل بدیع؛ میشال، عاصی (1987)، المعجم المفصل فی اللغة والأدب، بیروت: دار العلم للملایین.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار