روشی نو در توزیع میراث با تأکید بر نظم شبکه‌ای و فراعصری بودن متن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد ریاضی محض دانشگاه شیراز، ایران

2 دانش‌آموخته سطح 2 حوزه علمیه جامعة الزهرا قم، ایران

10.22081/jqr.2023.66200.3727

چکیده

در آیات توزیع ارث، در بسیاری از ترکیب‌های وارثان، مجموع اعداد کسری بیان‌شده برای سهم ارث آنان، از یک کمتر یا بیشتر می‌شود؛ یعنی اگر به هر یک از وارثان، همان مقدار بیان‌شده در قرآن اختصاص یابد، مقداری از ارث تقسیم نشده باقی می‌ماند و یا برای تقسیم میان آنها کافی نیست. در طول تاریخ، شیعه و اهل سنت، با کمک روایات مورد قبولشان، تکلیف مقدار باقیمانده یا اضافه از ارث را مشخص ‌نموده‌اند. ایراد کلی این شیوه‌ها آن است که هیچ‌یک به‌تنهایی از قرآن استخراج نشده‌اند؛ حال آنکه در بیان آیات ارث قطعیتی دیده می‌شود که توقع آن می‌رود که سهم همۀ وارثان از خود قرآن استخراج شود. این مقاله، با در نظر گرفتن قرآن به‌عنوان یک متن دقیق و منسجم، و با روش تفسیر موضوعی قرآن به قرآن، شیوه جدیدی برای تقسیم میراث ارائه می‌کند که از قرآن، بدون هیچ منبع دیگری استخراج شده است. مقاله در پی اثبات آن است که کسرهای بیان‌شده برای سهم ارث هر فرد در قرآن، مقدار سهم آن فرد از میراث نیست، بلکه نسبت سهم آن فرد نسبت به سهم دیگر وارثان است؛ به دیگر سخن، روش بیان‌شده برای تقسیم ارث در قرآن، تسهیم به نسبت است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A New Method in Distribution of Heritage with an Emphasis on the Network Order and the Text as being Trans-epochal

نویسندگان [English]

  • FatemeSadat Husayni 1
  • Bibi Zahra Husayni Jahanabad 2
1 M.A. Graduate of Pure Mathematics, Shiraz University, Iran
2 Level 2 graduate, Jami'at al-Zahra Seminary, Qum, Iran
چکیده [English]

In the verses of inheritance distribution, in many combinations of heirs, the sum of the fractional numbers expressed for their share of inheritance is less than or greater than one; that is, if the same amount stated in the Qur'an is allocated to each of the heirs, a portion of the inheritance remains undivided or is not enough to be divided among them. Throughout history, Shias and Sunnis, with the help of their approved traditions, have determined what to do with the remaining or additional amount of inheritance. The general drawback of these methods is that none of them are by themselves extracted from the Qur'an; whereas, in the statement of the verses of inheritance, there is a certainty that it is expected that the share of all heirs will be extracted from the Qur'an itself. This article, considering the Qur'an as a precise and coherent text, and with the method of thematic interpretation of the Qur'an through Qur'an, presents a new procedure for dividing the heritage, which is extracted from the Qur'an without using any other source. The article seeks to prove that the deductions stated for each person's inheritance share in the Qur'an are not the amount of that person's share of the inheritance, but the ratio of that person's share to the share of other heirs; in other words, the stated method for dividing the inheritance in the Qur'an is proportional sharing.

کلیدواژه‌ها [English]

  • coherence of the text
  • proportional sharing
  • thematic interpretation of the Qur'an through Qur'an
  • distribution of inheritance
  • network order
  1. قرآن کریم.
  2. آجیلیان مافوق، محمد مهدی؛ رستمی، محمد حسن؛ احمدزاده، سید مصطفی (1397ش)، «نظریۀ سیستم‌ها و کارکردهای قرآنی آن»، اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، سال هفتم، شماره 2، 83-101.
  3. احمدی، محمد نبی؛ پورآذر، مهدی (1400ش)، «بررسی زبان‌شناختی آیات ارث از نگاه محمد شحرور»، ادب عربی، سال سیزدهم، شماره 1، 161-178.
  4. ایزدی، مهدی؛ اخوان ‌مقدم، زهره (1392ش)، «ضرورت، ماهیت و روش استنطاق از منظر روایات اهل بیت (ع)»، مطالعات قرآن و حدیث، سال ششم، شماره 2، 103-126.
  5. جدی، حسین؛ نقی‌زاده، حسن؛ اسماعیلی‌زاده، عباس (1401ش)، «تبیین ادله و مستندات نظام‌وارۀ معنایی قرآن کریم»، آموزه‌های قرآنی، دورۀ نوزدهم، شماره 35، 159-192.
  6. حسینی، فاطمه سادات؛ حسینی‌ جهان‌آباد، بی‌بی زهرا (1400)، «بازخوانی و تأویل آیات شهادت (گواهی)؛ با تمرکز بر آیه 282 سوره بقره»، تأویلات قرآنی، سال سوم، شماره 6.
  7. حسینی طهرانی، سید محمد حسین (1370ش)، امام‌شناسی، تهران: حکمت.
  8. حسینی‌نژاد، سید علی (1397)، «محاسبۀ ارث در دو صورت عول و تعصیب»، دوفصلنامۀ علمی- اطلاع‌رسانی نگاه، سال ششم، شماره 11، 79-95.
  9. رضایی اصفهانی، محمد علی (1388ش)، «شیوه‌های تفسیر موضوعی قرآن کریم»، پژوهش‌نامه قرآن و حدیث، شماره 6، 29-48.
  10. شریفی، صالحه؛ قائمی‌نیا، علیرضا؛ شریعتی، غلام محمد (1399ش)، «بررسی قواعد مشترک تفسیر قرآن به قرآن و نظریه میدان معنایی بر اساس روش علامه طباطبایی و ایزوتسو»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، سال هفدهم، شماره 1، 127-158.
  11. شریفی، محمد؛ شاهرودی، محمد رضا (1395ش)، «پیامدهای اندیشه‌های اخباریان در حوزه پژوهش‌های قرآنی»، آموزه‌های قرآنی، شماره 23.
  12. صفره، حسین؛ معارف، مجید؛ پهلوان، منصور (1389ش)، «استنطاق قرآن»، پژوهش‌های قرآن و حدیث، سال چهل و سوم، شماره 1، 139-163.
  13. صفوی، سید محمد رضا (1385ش)، «خطاهایی در ترجمه‌های قرآن»، بینات، سال سیزدهم، شماره 49 و50، 230-253.
  14. صفوی، محمد رضا (1386ش)، «مترجمان و آیات ارث»، ترجمان وحی، سال یازدهم، شماره 2، 45-61.
  15. طباطبایی، سید محمد حسین (1380ش)، تفسیر المیزان، ترجمۀ سید محمد باقر موسوی ‌همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  16. طباطبایی، سید هادی (1397ش)، حدیث نواندیشان دینی (یک نسل پس از عبدالکریم سروش)، تهران: کویر.
  17. کاظمی، محمد (1397ش)، «سهام ستّه و صاحبان آن در قرآن کریم»، نگاه؛ دوفصلنامۀ علمی- اطلاع‌رسانی مدرسۀ شهیدین، سال ششم، شمارۀ 11، 127-140.
  18. کریمی، مصطفی (1398ش)، «فرآیند نظریه‌پردازی قرآنی در حوزه تفسیر موضوعی»، مطالعات قرآن و حدیث، سال سیزدهم، شماره 1، 189- 217.
  19. کشیک‌نویس رضوی، سید کمال؛ احمدوند، عباس؛ بیرقی، محمد رحیم (1396ش)، «تحولات سیاسی- اجتماعی جهان اسلام در سده‌های سیزدهم و چهاردهم هجری و تأثیر آن بر شکل‌گیری رویکردهای نوین به تفسیر قرآن»، پژوهش‌نامه قرآن و حدیث، دوره دهم، شماره 20، 111-126.
  20. گرایلی، محمد باقر؛ مبارز، نجمه (1401ش)، «زیبایی‌های تعابیر قرآنی در آیات ارث»، آرایه‌های ادبی قرآن، دورۀ اول، شمارۀ 1، 107-128.
  21. محمد حسینی، محمد جواد (1401ش)، «حساب الفرائض در آثار فقهی شیعه تا زمان شیخ بهائی»، تاریخ علم، دورۀ بیستم، شمارۀ 1، 167-196.
  22. مهریزی، مهدی (1390ش)، شخصیت و حقوق زن در اسلام، چاپ سوم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  23. میرجلیلی، علی ‌محمد؛ کلانتری خلیل‌آباد، عباس؛ شریفی، محمد (1391ش)، «تحلیلی بر دیدگاه تفسیری قرآن به قرآن علامه طباطبایی(ره)»، کتاب قیم، سال دوم، شماره 7، 53-82.
  24. نجفی، روح‌الله (انتشار آنلاین چکیده: 30 خرداد 1401)، «تحلیل نحوۀ تشریع ارث در قرآن با تکیه بر عرف مخاطبان»، مقالات آمادۀ انتشار فصلنامۀ فقه و اصول.
  25. هاشمی، محمد عیسی (1400ش)، «بررسی طبقات ارث از دیدگاه فقه امامی و حنفی»، یافته‌های فقه قضایی، سال اول، شماره 2، 75-98.
  26. هدایت، شهرام (1372ش)، «بحث درباره چند واژه قرآنی از دیدگاه زبان‌شناسی»، مترجم (ویژه مباحث قرآن)، سال سوم، شماره 10، 124-151.
  27. یساقی، علی اصغر (1394ش): «شباهت مبانی تفسیر موضوعی برون‌گرایانه و هرمنوتیک»، فقه و تاریخ تمدن، سال یازدهم، شماره 43، 103- 121.