اذن الهی در موطن آخرت، بازخوانی مسئلۀ جواز و عدم جواز تکلم در قیامت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس پژوهش

2 طلبه

10.22081/jqr.2024.69086.4026

چکیده

آیاتی که بر تحقق نطق در موطن قیامت دلالت دارند به دو دسته تقسیم می‌شوند: 1. مواردی که دال بر صدور کلام به صورت مطلق و بدون قید اذن هستند؛ 2. آیاتی که بر نفی و عدم اذن به صدور آن به‌طور مطلق، دلالت می‌‌‌کنند. این مسئله، دستاویزی برای مدعیان وجود تناقض در آیات قرار گرفته است که در نتیجه مدعی غیروحیانی بودن قرآن شده‌اند. مفسران برای رفع این تعارض ظاهری پاسخ‌هایی را ارائه داده‎اند: الف: با توجه به تعدد مواقف در آخرت، در بعضی موارد اذن به تکلم صادر شده و در برخی از مواقف نیز سخن گفتن منع شده است. ب: با توجه به متعلق اذن، مراد از نطق مُجاز، تکلم دربارۀ شفاعت و مراد از نطق غیرمُجاز، تکلم دربارۀ عذر‌خواهی است. ج: عدم اذن، به نطقِ بدون حجت یا نطقِ بدون منفعت تأویل می‌شود. پژوهش پیش رو با تحلیل و بررسی اقوال مفسران، باز‌خوانی آیات اذن و عدم اذن الهی در موضوع تکلم و با استناد به معانی و کاربردهای دیگرِ اذن در قرآن کریم، پاسخی متفاوت در راستای رفع این تعارض ظاهری ارائه می‌دهد. نتیجۀ نهایی این است که با توجه به معانی دیگر اذن مانند اراده، رضایت و استماع، شبهۀ تعارض از اساس باطل است و به دلالت قرآن کریم، هیچ منعی برای تکلم در قیامت وجود ندارد. به بیان دیگر، کلام در مواقف مختلف موطن آخرت، محقق می‌گردد، اما نکتۀ مهم، عدم بهره‌مندی گناهکاران از عذر آوردن و عدم‎ پذیرش شفاعت شافعان در حق ایشان است. در واقع، مراد از اذن در آیات، گوش‌ ندادن و توجه نکردن به سخن مجرمان و عدم تعلق ارادۀ الهی بر رضایت و پذیرش عذر آنها پس از اتمام حجت بر ایشان در دنیا است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rereading the issue of permissibility and impermissibility of speaking on the Day of Resurrection

نویسنده [English]

  • Maryam Al-hashemi 2
1
2 student
چکیده [English]

Reflecting on the verses that indicate the realization of speech in the abode of resurrection, confronts us with two types of verses; The first category is the cases that indicate the absolute and unconditional issuance of the word, and the second category is the verses that indicate the absolute negation and lack of permission to issue it. This encounter strengthens the suspicion of contradictions in the Qur'an and prompts the commentators to have an appropriate answer to resolve this suspicion. The commentators have provided answers to resolve this apparent conflict: A: Due to the multitude of positions in the Hereafter, in some cases permission to speak has been issued and in some positions speaking has been prohibited. B: According to the subject of permission, what is meant by permissible speech is speech about intercession and what is meant by unauthorized speech is speech about apologizing. A: This lack of permission is interpreted as speech without evidence, speech without benefit. By analyzing and examining the statements of commentators, re-reading the verses of God's permission and non-permission in speech, and referring to the meanings and other uses of permission in the Holy Quran, the present research provides a different h

کلیدواژه‌ها [English]

  • permission
  • speech
  • apology
  • intercession
  • benefit