مبانى و معیارهاى رفتار با زن در قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

 قرآن براى تعامل و رفتار در نهاد خانواده که دو رکن اساسى آن را زن و مرد تشکیل مى‌دهد معیارها و قواعدى بیان داشته است. نگارنده، پس از گزارش آغاز تاریخ حیات اجتماعى انسان در قالب نهاد خانواده، نگاه گذرا به ادوار سه گانه تاریخ حیات اجتماعى از منظر قرآن افکنده و آخرین دوره را دوره شروع قوانین و قواعد اجتماعى از جمله در روابط دوسویه مردان و زنان دانسته و سپس مبانى شیوه معاشرت مردان و زنان را برشمرده است که عبارتند از: همسانى مردان و زنان در آفرینش، همسانى در سرشت و فطرت انسانى، همسانى در شاخصه‌هاى انسانى از جمله در نیروى عقل و خرد.
 همسانى زن و مرد در شاخصه‌هاى انسانى چون خردمندى، نویسنده را بر آن داشته است تا به کاستى عقلانى زن به صورت مبسوط نیز بپردازد و آن را با استناد به آیات قرآن انکار کند، با این حال نویسنده ناهمسانى و تفاوتهایى را در بین زنان و مردان مى‌پذیرد و آن را ناشى از تفاوتهاى فیزیولوژیک مى‌داند که دست آفرینش در وجود هر یک از زن و مرد تعبیه کرده است. اما این تفاوت هیچ ارتباط به کرامت، میزان بهره‌ورى از انسانیت و عقل‌مندى زنان ندارد.
 گسترش و تداوم نظام‌مند نسل آدمیان و ایجاد کانون امن زندگى براى انسان، دو هدف بنیادین خانواده است که نگارنده آن را در نگره قرآنى دریافته است، راز کشش و تمایل دوسویه مردان و زنان و برشمارى ملاکهاى معاشرت مردان و زنان، تبیین مسایل پیرامونى این دو موضوع، همچون معاشرت به »معروف«، مفهوم معاشرت، جایگاه معروف در روابط زناشویى از نظر اسلام، نمونه‌هاى معاشرت به معروف، حوزه معناى معروف، ملاک حُسن معاشرت )طبع زن، عرف مردمان یک سرزمین، طبع و شأن اجتماعى خانواده و عرف جامعه انسانى( محورهاى اصلى مقاله را تشکیل مى‌دهد که نویسنده در مجموع به این نتیجه دست یازیده است که معروف، ملاک و معیارى است که قرآن آن را در روابط و تعامل مردان و زنان در کانون خانواده معتبر شناخته است، مقصود از معروف را نیز عرف و اجتماعى که محیط زیست هر خانواده است، معرفى کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Fundamentals and Criteria of Behavior Toward Women

نویسنده [English]

  • Sayyid Husayn Hashemi
چکیده [English]

The article intends to find some fundamentals and criteria for men's behavioral system toward women in the family from the viewpoint of the Qur'an. In the part for the fundamentals, men's and women's equality in creation, nature, and human indices, as well as the goal of the family institution as prerequisites for planing a behavioral system for men and women are brought up. In part dedicated to the equality of women and men in human indices, down-looking attitudes on women's intellect is criticized and it is concluded that man and woman equally enjoy the faculty of reason. Besides, "Treating with equity and kindness" which the writer views as an admirable conduct by reason, law, and convention, is introduced as the touchstone for behavior of men toward women.