تحلیل دیدگاه جوادی آملی نسبت به المیزان در بررسی نسخ آیه ۱۰۹ بقره با ۲۹ توبه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 طلبه سطح چهار مدرسه علمیه معصومیه قم

2 عضو هیأت علمی پژوهشکده قرآن و عترت پژوهشگاه علوم وحیانی معارج (وابسته به بنیاد بین‌المللی اسراء)

3 استادیار پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

10.22081/jqr.2023.65028.3618

چکیده

پژوهش حاضر عهده‌دار ارزیابی نقد علامه جوادی آملی در تفسیر تسنیم بر آرای تفسیری علامه طباطبایی در تفسیر المیزان است. این دو تفسیر، در تراز تفاسیر گرانسگ شیعه است. اهمیت مقاله حاضر از جهت نمایاندن تفاوت آراء و نظر تفسیری دو مفسر برجسته، در پی تحلیل دیدگاه انتقادی تفسیر تسنیم نسبت به المیزان است، تا راز تفاوت این دو تفسیر نمایانده و راهی برای ارزیابی بهتر آنها گشوده شود. از نکات قابل توجه در تفسیر تسنیم، نقد دیدگاه‌های تفسیری است. گاهی مفسر تسنیم، در عرصه نظر، آزاداندیشی خود را پنهان نمی‌دارد؛ حتی به نقد دیدگاه استاد خود نیز می‌پردازد. پژوهش پیش رو با روش تحلیلی- انتقادی، به مهم‌ترین محور نقد ایشان در باب قاعده نسخ در آیات ۱۰۹ بقره با ۲۹ توبه پرداخته است. ازاین‌رو بر اساس ارزیابی صورت گرفته در هر دو تفسیر، با استناد به قواعد و مدارک تفسیری، این نتیجه حاصل شد که در آیات مورد بحث، دیدگاه علامه طباطبایی از اتقان بیشتری برخوردار بوده و به واقع نزدیک‌تر به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Javadi Amoli’s Viewpoint on Al-Mīzān in the Study of the Abrogation of Verse 109 of Sūrat al-Baqara with Verse 29 of Sūrat al-Tawba

نویسندگان [English]

  • Roqayya Hamel 1
  • Husayn Ashrafi 2
  • mohammadmahdi firoozmehr 3
1 Level Four Religious Student, Ma’sumiya Seminary, Qum
2 Faculty Member, Qur’an and ‘Itrat Research Institute, Ma’arij Revealed Sciences Research Center (Affiliated to Isra International Foundation)
3 , Assistant Professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Institute of Culture and Educationof Quran
چکیده [English]

The present research is intended to evaluate the criticism of Allama Javadi Amoli in Tafsīr-i Tasnīm on the commentaries of Allama Tabataba’i in Tafsīr al-Mīzān. These two interpretations are rated among the dignified Shi’ite interpretations. The importance of the present article is in showing the difference in opinions and interpretations of two prominent commentators, in order to analyze the critical viewpoint of Tasnīm’s interpretation of Al-Mīzān, to reveal the mystery of the difference between these two interpretations and to open a way for a better evaluation of them. One of the significant points in Tafsīr-i Tasnīm is the critique of tafsīrī (exegetical) viewpoints. Sometimes, Tasnīm’s commentator does not hide his free-thinking in the field of opinion; he even criticizes his teacher’s viewpoint. The present research, with analytical-critical method, has addressed the most important aspect of his criticism regarding the rule of abrogation in verse 109 of Sūrat al-Baqara with verse 29 of Sūrat al-Tawba. Therefore, according to the evaluation made in both interpretations and by citing the interpretation rules and documents, it was concluded that in the verses in question, Allama Tabataba’i’s viewpoint is more sophisticated and seems to be closer to reality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criticism of viewpoint
  • abrogation
  • Tafsīr al-Mīzān
  • Tafsīr-i Tasnīm
  1. قرآن کریم.
  2. آخوند خراسانی، محمدکاظم (1409ق)، کفایة الاصول، قم: مؤسسة آل البیت: لاحیاء التراث.
  3. ابن فارس، احمد (1404ق)، معجم مقاییس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  4. ابن منظور، محمد‌بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
  5. انصاری، شیخ مرتضی (1419ق)، فرائد الأصول، قم: مجمع الفکر الإسلامی.
  6. جوادی آملی، عبدالله (1389)، تسنیم، قم: مؤسسه اسراء.
  7. حکیم، محمدباقر (1378)، علوم قرآنی، تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.
  8. حیدرى حسنی، على‌نقى (1412ق)، اصول الاستنباط فى اصول الفقه و تاریخه باسلوب جدید، قم: لجنة ادارة الحوزة العلمیة بقم المقدسة.
  9. خویی، ابوالقاسم (1375)، البیان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسة إحیاء آثار الامام الخویی.
  10. راغب اصفهانى، حسین‌بن محمد (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دار القلم.
  11. صدر، سید محمّدباقر (1418ق)، دروس فی علم الاصول، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  12. طباطبایى، سید محمدحسین (1388)، قرآن در اسلام، قم: بوستان کتاب.
  13. طباطبایى، سید محمدحسین (1390)، المیزان فی تفسیر القرآن‏، بیروت: ‏ مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏.
  14. مرکز اطلاعات و مدارک اسلامى‏ (1389)، فرهنگ‌نامه اصول فقه‏، قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
  15. مظفر، محمدرضا (1423ق)، اصول الفقه، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
  16. معرفت، محمد هادی (1390)، التفسیر الأثری الجامع، قم: انتشارات تمهید.