استلزامات مرجعیت علمی قرآن بر علوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته سطح 3 حوزه علمیه و کارشناسی ارشد دانشگاه باقرالعلوم (ع)

چکیده

طرح مرجعیت علمی قرآن کریم بر علوم، با هر بیان و خوانش، ضرورتاً باید در ظرف تفسیر و فهم متن مورد ارزیابی قرار بگیرد. بر این اساس پژوهش حاضر، به بررسی «استلزامات» تفسیر متن در تحقق مرجعیت علمی بر علوم می­پردازد (مسأله). کشف این استلزامات، از طریق بررسی و استقراء مبانی حِکمی- اصولی و هر آنچه که در تفسیر مدخلیت دارد، انجام خواهد گرفت (فرضیه). بررسی این فرضیه، از طریق روش تحلیلی- توصیفی و بررسی مبانی به‌کار رفته در حوزه دلالت الفاظ در فقه و اصول، و رویکردهای حِکمی انجام خواهد شد (روش و رویکرد)، تا مبانی طرح ایده مرجعیت علمی قرآن کریم بر علوم روشن شود؛ چرا که با طرح ایده مرجعیت علمی قرآن کریم، ناگزیر از توسعه دامنه تفسیر برای راه­یابی موضوعات و محمولات علوم هستیم، تا دلالت‌یابی قرآن و تأثیرگذاری آن بر علوم مشخص شود. ازاین‌رو هدف از پژوهش حاضر، تبیین استلزامات مرجعیت علمی قرآن کریم بر علوم است (هدف). برای نمونه می‌توان به قواعد زبانی حاکم بر الفاظ، و دایره حجّیت ظهور در علم اصول، و تحلیل پدیده‌های اعتباری در حکمت، و هر ابزار اندیشه‌ای که محقق را در تحقق مرجعیت یاری می­کند، اشاره کرد (یافته‌ها).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Implications of Scientific Authority of the Qur'an on Sciences

نویسنده [English]

  • Ali Bakhtiari
Level Three Hawza & M.A. Graduate of Bagheral Uloom University
چکیده [English]

The proposal of the scientific authority of the Holy Qur'an on sciences, with every expression and reading, must necessarily be evaluated in the context of interpretation and understanding of the text. Accordingly, the present research examines the "implications" of text interpretation in the realization of scientific authority on sciences (problem). The discovery of these implications will be carried out through examining and inferring the sapiential (ikamī)-theological principles and whatever that is included in the interpretation (hypothesis). The examination of this hypothesis will be carried out through the analytical-descriptive method and the examination of the principles used in the field of the verbal denotation in fiqh and uṣūl, and the sapiential approaches (method and approach), so as to clarify the fundamentals of proposing the idea of ​​the scientific authority of the Holy Qur'an on the sciences; because by proposing the idea of ​​the scientific authority of the Holy Qur'an, we are bound to expand the scope of interpretation to find the way to the topics and predicates of science, so that finding the denotation of the Qur'an and its impact on sciences can be specified. Therefore, the aim of the present research is to explain the implications of the scientific authority of the Holy Qur'an on sciences (purpose). For example, we can refer to the linguistic rules that govern words, and the circle of authenticity of manifestation in the science of the principles of Islamic Jurisprudence (ilm al-uṣūl), and the analysis of conventional phenomena in wisdom, and any tool of thought that helps the researcher in realizing authority (findings).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qur'an
  • implications
  • sciences
  • scientific authority
  • sapiential principles
  • uṣūlī principles
  • fiqhī principles
  1. قرآن کریم.
  2. ابن فارس، احمد (1415ق)، معجم مقاییس اللغة، قم: دار الفکر.
  3. ابن منظور، محمدبن مکرم (1414ق)، لسان العرب، قم: نشر ادب حوزه.
  4. آخوند خراسانی، محمدکاظم (1409)، کفایة الاصول، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  5. انصاری، مرتضی (1404ق)، الاجتهاد و التقلید، قم: کتابفروشی مفید.
  6. انصاری، مرتضی (1415ق)، الحاشیة علی استصحاب القوانین، قم: المؤتمر العالمی.
  7. پاکتچی، احمد، مقاله دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، قابل‌دسترس در: http://www.Cgie.org.ir.
  8. جزایری، محمدجعفر (1415ق)، منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، قم: مؤسسه دار الکتاب.
  9. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1376)، دانشنامه حقوقی، تهران: امیر کبیر.
  10. جمعی از نویسندگان (1389)، فرهنگ نامه اصول فقه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  11. جوادى آملى، عبدالله (1370)، شناخت‌شناسى در قرآن، قم: مرکز مدیریت حوزۀ علمیه.
  12. حلی، جعفربن حسن (1423ق)، معارج الاصول، لندن: مؤسسۀ امام علی7.
  13. خمینی، سیدروح‌الله (1375)، التعادل و التراجیح، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  14. خمینی، سیدروح‌الله (1376)، جواهر الاصول، تعلیقات لنگرودی، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  15. خمینی، سیدروح‌الله (1410ق)، کتاب البیع، قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  16. خمینی، سیدروح‌الله (1415ق)، انوار الهدایة علی تعلیقه الکفایة، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  17. خمینی، سیدروح‌الله (1415ق)، مناهج الوصول إلى علم الأصول‏، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  18. خمینی، سیدروح‌الله (1417ق)، الاستصحاب، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  19. خویی، سیدابوالقاسم (1422ق)، محاضرات فی اصول الفقه، تقریرات فیاض، قم: مؤسسۀ احیاء آثار امام خویی.
  20. ربیع نتاج، سیدعلی‌اکبر (1384)، «اشتراک لفظی در قرآن»، نشریۀ دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان، شمارۀ 10، ص 169-188.
  21. رشتی، حبیب‌الله (بی‎تا)، بدائع الافکار، قم: مؤسسۀ آل‎البیت (ع).
  22. رضایی، محمدعلی (1392)، منطق تفسیری قرآن، قرآن و علوم طبیعی و انسانی، قم: جامعة المصطفی العالمیه.
  23. رضایی، محمدعلی (1396)، «مرجعلیت علمی قران کریم»، در مجموعه مقالات قرآن و علوم انسانی، قم: جامعة المصطفی العالمیه.
  24. زرکشی، محمدبن بهادر (1410ق)، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دار المعرفه.
  25. سبزواری، ملاهادى (بی‌تا)، شرح المنظومه، حواشى محمدتقى آملى، بیروت: دارالمرتضى للنشر.
  26. سیوطی، جلال‌الدین (1363ق)، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: منشورات الرضی.
  27. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1387)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: صدرا.
  28. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1390)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر نشر اسلامی.
  29. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1428ق)، الانسان و العقیدة، قم: باقیات.
  30. طوسی، محمدرضا؛ عالمی، عبدالرئوف (1396)، «رابطۀ مرجعیت علمی قرآن با جهانی، جاودانگی، و جامعیت قرآن»، در مجموعه مقالات، قم: نشر المصطفی.
  31. عالمی، عبدالرئوف (1395)، «مرجعیت علمی قرآن کریم در علوم انسانی»، پروهش نامه علوم انسانی اسلامی، شماره 5، ص 78-104.
  32. عظیمی گرگانی، هادی (1391)، «معناشناسی تنقیح مناط مقارنه با مفاهیم مشابه و روش‌شناسی آن»، مطالعات اسلامی: فقه و اصول، سال 44، شمارۀ 90، ص 127-154.
  33. عظیمی، محمد شریفه (1396)، «چیستی و چگونگی مرجعیت قرآن در علوم انسانی»، در مجموعه مقالات، قم: نشر المصطفی.
  34. فراهیدی، خلیل‌بن احمد (بی‌تا)، العین، قم: دار و مکتبة الهلال.
  35. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  36. مظفر، محمدرضا (1387)، اصول الفقه، قم: بوستان کتاب.
  37. ملکی اصفهانی، مجتبی (1379)، فرهنگ اصطلاحات اصول، قم: عالمه.
  38. نائینی، محمدحسین (1352)، اجود التقریرات، تقریرات ابوالقاسم خویی، قم: مطبعة العرفان.
  39. نائینی، محمدحسین (1376)، فوائد الاصول، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.