قرآن و کثرت‏ گرایی دینی (پلورالیسم)؛ مبانی، زمینه‏ ها و انگیزه ‏ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

 ارزیابى مبانى پلورالیسم دینى از منظر درون دینى و قرآنى و انگیزه‌ها و زمینه‌هاى اجتماعى و سیاسى آن است. نگارنده، پس از تعریف پلورالیسم به تعدّد و تکثر ادیان حق به تاریخچه آن پرداخته و خاستگاه پلورالیسم را غرب و دنیاى مسیحیت دانسته که به تدریج به شبه قاره هند و دنیاى عرب و سپس به ایران وارد شده است. در ادامه زمینه‌هاى معرفتى و اجتماعى پلورالیسم دینى را فرو کاستن اعتبار دین مسیحى، عملکرد و رفتار سوء ارباب کلیسا، نارسایى‌هاى معرفتى مسیحیّت، گسترش فرقه‌هاى مذهبى به ویژه پروتستانیسم و نیز بازتاب لیبرالیسم در پلورالیسم، ارتباط پیروان ادیان، رواج اندیشه‌هاى الحادى، افول معنویت در غرب و آشنایى پاره‌اى از عالمان غرب مسیحى با حقانیّت آموزه‌هاى اسلامى برشمرده و انگیزه‌هاى طرح نظریه پلورالیسم را مورد بررسى قرار داده است. در پایان، به بازکاوى مبانى پلورالیسم دینى از جمله: گوهر یگانه ادیان، تکافؤ دلایل حقانیت ادیان، دورى حقیقت از دسترس عقل، زمان‌مندى آموزه‌هاى ادیان، نسبیّت فرهنگى، فراگیرى لطف و هدایت الهى و تکثر فهم دینى پرداخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Qur’an and Religious Pluralism-its Foundations, Backgrounds, and Motivations

نویسنده [English]

  • Sayyed Husayn Hashemi
چکیده [English]

In this article, religious pluralism from the viewpoint of the Qur’an is discussed. First, the writer gives a definition of pluralism and then gives a brief account of its history. Next, he points out some epistemological and social backgrounds of its emergence such as: malfunction of the churches, epistemological insufficiency of Christianity, crises and tensions in relations among various religions, political liberalism, transformation of the world into a single village, prevalence of heretical ways of thinking, decline of spirituality in the West, and familiarization of the people of the Book with the rightfulness of Islamic doctrines.
In another part of the article, motivations of bringing up the theory of religious pluralism is pointed out and in the end the following seven foundations of religious pluralism are reviewed: 1. The unity of essence in religions, 2. Equality of proofs, 3. Inaccessibility of reality by intellect, 4. Temporality of religious doctrines, 5. Cultural relativity, 6. Inclusiveness of Divine Grace and Guidance, 7. Plurality of religious understanding