بازنگرى در حقیقت تأویل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

 گزارشى از معنى و مفهوم حقیقى "تأویل" در قرآن است. تعریفهایى که براى تأویل شده قابل خدشه است. این، نیاز به تأویل‌شناسى را ضرورى مى‌نمایاند. مراجعه به لغت عرب، عرف قرآن و سنت نشان مى‌دهد که تأویل به معناى فهم حقیقت مراد الهى است که با استفاده از نظام چند کنشى در قرآن در صورت داشتن دانشهاى کاربردى و رعایت راهکارهاى لازم امکان‌پذیر مى‌شود. معانى‌اى که براى تأویل ارائه شده هدایت‌گرى ندارد و گره مشکلات زندگى بشر را نمى‌گشاید در صورتى که ظهر و بطن قرآن ابزار هدایت است و ادعا دارد که در هر عصرى به نیازهایى از این دست پاسخ مى‌دهد. تأویل در لغت عرب به معنى یافتن اصل و فرجام یک چیز است. این معنى با عرف قرآن سازگار مى‌نماید و براى تعدادى از مفسّران مقبول افتاده است.
 در سنت علاوه بر تنزیل و تأویل واژه‌هاى: حرف، ظهر، بطن، حد، مطلع، عبارت، اشارت، لطایف و حقایق نیز ذکر شده که همه به آن دو بازمى‌گردد. تنزیل، معناى ابتدایى چسبیده به لفظ و راه ورود به معانى ناپیدا(بطن( مى‌باشد که تأویل نامیده شده و در سنت داراى ویژگى‌هاى ذیل است: براى همه قابل آموزش است، هویت کاربردى دارد، عمق نامتناهى دارد، هیچ آیه‌اى بدون تأویل نیست و از تنزیل قابل تفکیک مى‌باشد، با توجه به آنچه گذشت تأویل همان حقایق مورد اراده الهى از ظاهر است که با تدبیر معنى‌شناختى و شایستگى‌هاى لازم، براى مفسّر قابل دست‌رسى مى‌باشد این تلقى از تأویل پیشینه نیز دارد، راز مقبولیت این تلقى در این نهفته است که قرآن قالب محدود دارد و با چند کنشى قرار دادن واژه‌ها و آیات آن، فهم معانى نامحدود امکان‌پذیر شده است، براساس نظام چند کنشى قرار دادن واژه‌ها و آیات آن، فهم معانى نامحدود امکان‌پذیر شده تمام واژه‌ها و آیات تأثیر تبیینى متقابل دارند و هر آیه و واژه از کل قرآن مدد مى‌گیرد. فهم تأویل، ابزارى دارد که عبارت است از تجربیات فکرى بشر، دانستن علوم قرآن و رسوخ علمى، رعایت تعبد به قصد آزادى عقل، مراجعه دوره‌اى و مکرر به قرآن و مطالعه روش و آثار تفسیرى اهل‌بیت(ع).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Retrospection on the Reality of Ta'wil

نویسنده [English]

  • Sayyed Ibrahim Sajjadi
چکیده [English]

Regarding the vulnerability of the proposed definitions for ta'wil, reconsidering its reality is still a necessity. understanding ta'wil properly requires studying original Arabic language, considering the Qur'an's convention and the definition of ta'wil by tradition, which the present article is dealing with. It introduces tradition, instructibility, profundity, applicatory identity, Qur'an-inclusiveness, and separability from reveation as characteristics of ta'wil and considers the reality of "Divine Will" as the most appropriate meaning for ta'wil which sounds consistent with the Qur'an's lingual and conventional impression of ta'wil. Due to its unfamiliarity to man's mind and senses which is based on the principle of, "multifunctionality of the verses and of the Qur'an" , the reality of Divine Will is undestandable only through a comprehensive look at all verses of the Qur'an, and of course by taking into account all the opproaches pointed out in this article.