کار کرد التفات قرآنی در ایجاد پیوستگی و فضاسازی معنایی با خروج از زبان هنجار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه امام صادق (ع) - پردیس خواهران،

چکیده

التفات از مختصات سبکی قرآن کریم و یکی از مصادیق برجسته‌سازی است که با خروج از زبان هنجار و آشنایی‌زدایی، شبیه به طرح بی‌مقدمه موضوع و موجب گسست اجزای کلام می‌شود. این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی، نمونه‌هایی از آیات حاوی التفات سیاقی در قرآن را مطالعه می‌کند. التفات در نگاه تجویزی به نحو، عامل تضعیف پیوستگی اجزای جمله است. نویسنده بر این باور است که اگر این صنعت با نگاه توصیفی به نحو و مبتنی بر نظام زبانی قرآن و مناسبات معنایی و متکی بر کارکرد سلیقه و ذوق ادبی بررسی شود، نتیجه متفاوت می‌شود. با این نگاه، این صنعت به‌صورت نامرئی، در ماورای عبارت‌ها، لایه‌های معنایی ایجاد می‌کند و اجزای کلام را به‌هم پیوند می‌دهد و به حس زیبایی‌شناختی مخاطب پاسخ می‌دهد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Function of the Qur’anic Apostrophe in Creating Continuity and Semantic Ambiance by Withdrawing from the Norm Language

نویسنده [English]

  • Fatemeh Molayem
Assistant Professor, Imam Sadeq University, Women’s Campus
چکیده [English]

Apostrophe is among the stylist features of the Holy Qur’an and one of the evidences of agenda-setting that by withdrawing from the norm language and defamiliarization, it becomes like unprecedented bringing up a subject and causes dissociation in parts of speech. With an analytical-descriptive method, this article would study some examples of the verses containing contextual apostrophe in the Qur’an. Apostrophe, in a prescriptive view to syntax is a factor of weakening continuity of components in the sentence. The writer maintains that if this art is studied with a descriptive look at syntax based on the Qur’an’s lingual system and semantic relations as well as functioning by reliance upon literal taste, it would yield a different outcome. From this perspective, this art would invisibly, create semantic layers beyond phrases and would bind parts of speech together and respond to the addressee’s sense of beauty.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • apostrophe
  • norm
  • agenda-setting
  • continuity

مراجع

1. قرآن کریم.
2. ابراهیمی، ابراهیم (1395)، «نقد و تحلیل ساختار ادبی و محتوایی آیه تطهیر»، پژوهش‌های ادبی - قرآنی ، شماره دوم، سال چهارم، صص7-26.
3. ابن عاشور، محمد بن طاهر (بی‌تا)، التحویر و التنویر، بیروت: موسسة التاریخ.
4. ابن‌اثیر، أبو الفتح ضیاءالدین نصرالله (1990)، المثل السائر فی أدب الکاتب و الشّاعر، تحقیق محمد محیی الدین عبدالحمید، بیروت: المکتبة العصریة.
5. أنیس، إبراهیم (1966)، من أسرار اللغة، چاپ سوم، قاهره: مکتبة الأنجلو المصریة.
6. برّی، حوّاس (1984)، المقاییس البلاغیّة فی تفسیر التحریر و التنویر ِلمحمد الطاهر ابن‌عاشور، بیروت: المؤسّسة العربیة للدراسات و النشر.
7. بشر، کمال (1998)، دراسات فی علم اللغة، قاهرة: دار غریب للطباعة و النشر و التوزیع.
8. بهشتی، محمد حسین (1360)، روش برداشت از قرآن ، چاپ سوم، تهران: بنیاد نشر آثار و اندیشه های آیت الله بهشتی.
9. جرجانی، عبدالقاهر (2001)، دلائل الاعجازفی علم المعانی، چاپ دوم، تصحیح: محمد عبده، تحقیق: محمد رشید رضا، بیروت: دارالمعرفة.
10. رشید رضا، محمد (1947)، تفسیر المنار، چاپ دوم، قاهرة: دار المنار.
11. رضایی هفتادر، غلام‌عباس؛ نامدار، ابراهیم؛ احمدی، علی اکبر (1392)، «آشنایی‌زدایی و نقش آن در خلق شعر»، مجله ادب عربی، دوره پنجم، شماره2، صص69-88.
12. زمخشری، جار الله (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی.
13. سامرّایی، ابراهیم (1995)، النحو العربی فی مواجهة العصر، بیروت: دار الجیل.
14. شفیعی‌کدکنی، محمد رضا (1387)، صور خیال در شعر فارسی، چاپ دوازدهم، تهران: انتشارات آگاه.
15. صفوی، کورش (1394)، از زبان شناسی به ادبیات، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سورة.
16. صلاح، فضل (1987)، علم الأسلوب، بیروت: منشورات دار الآفاق الجدیدة.
17. ضیف، شوقی (1992)، المدارس النحویة، چاپ هفتم، قاهرة: دار المعارف.
18. طباطبایی، سید محمد حسین (1390)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.
19. طبری، محمدبن حریر (1412ق)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.
20. طبل، حسن (2010)، أسلوب الالتفات فی البلاغة القرآنیة، قاهرة: دار السلام للطباعة والنشر والتوزیع والترجمة.
21. عابدی فیروزجانی، حمید (1391)، «از قاعده و استثناء در نحو تجویزی تا سلیقه و معنی در نظم قرآنی»، مطالعات تاریخی قرآن و حدیث، شماره 51، صص73-88.
22. عباس‌زاده، حمید (1390)، «کارکردهای زیبایی‌شناختی حذف حروف جارّه در قرآن کریم»،آموزه‌های قرآنی، دوره 10، شماره 13، صص 89-109.
23. علوی مقدم، مهیار (1377)، نظریه‌هاینقد ادبی معاصر؛صورت گرایی و ساختارگرایی، تهران: نشر سمت.
24. فخر رازی، محمد بن عمر (1420ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
25. مغنیه، سید محمدجواد (1434 ق)، تفسیر الکاشف، تهران: دارالکتب الاسلامیة.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار