کنکاشی در گفتمان و پردازش اسلام و مسیحیت درباره نظریه «فدا»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

2 عضو هیأت علمی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی

10.22081/jqr.2022.65126.3626

چکیده

این مقاله با روش توصیفی و تحلیل یافته‌های حاصل از مطالعات کتابخانه‌ای، به بررسی تطبیقی مبانی گفتمانی نظریۀ «فدا» به‌عنوان محوری‌ترین آموزۀ الهیات مسیحیت با گفتمان منطقی اسلام پرداخته و به این پرسش پاسخ می‌دهد که دیدگاه قرآن کریم دربارۀ آن چیست؟ در عهد جدید، خطای آدم گناهی تلقی شده که از راه جسم به نسلش منتقل شده و برای نجات انسانها از گناه ناخواستهشان، راهی جز ایمان به عیسی(ع) بهعنوان فدیۀ خدا وجود ندارد. اعتقاد به تثلیث و شأن فرزندی عیسی برای خدا، انتقال گناه آدم به نسلش و انسداد باب نجات از آن، عدم تأثیر شریعت در نجات، به صلیب کشیده شدن عیسی(ع) بهعنوان خدای متجسد، مبانی پشتیبان این نظریه محسوب میشود. اما منابع اسلامی، گناه آدم را ترک اولی میداند، گناه را تسریپذیر نمیداند تا بنیآدم ناخواسته گنهکار تلقی شوند، تثلیث را نمیپذیرد و اعتقاد به فرزند برای خدا را کُفر میداند، عیسی(ع) را بنده و فرستادۀ خدا معرفی میکند که تمام صفات بشری را داشت و در نهایت، کشته نشد و به آسمان برده شد و شریعت را برای همگان، حتی شخص پیامبر، لازمالاجرا میداند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Exploration into the Discourse and Processing of Islam and Christianity Concerning the Theory of Fidā’ (Ransoming)

نویسندگان [English]

  • Husayn Faraji Aheq 1
  • Muhammad Ali Dowlat 2
1 Ph.D. Student, University of Sciences and Knowledge of the Holy Qur’an
2 Faculty Member, Secretariat of the Supreme Council of Cultural Revolution
چکیده [English]

This article, with the descriptive method and analysis of the findings from library studies, deals with the comparative examination of the foundation of discourse theory of fidā’ (sacrifice) as the most central doctrine of Christian theology with the logical discourse of Islam and answers the question, “What is the viewpoint of the Holy Qur’an about it?” In the New Testament, Adam’s fault is considered a sin that is passed on to his generation through the body, and there is no other way to save people from their unwanted sin except by having faith in Jesus (A.S.) as God’s fidya (ransom). Belief in the Trinity and the status of Jesus as the son of God, the transmission of Adam’s sin to his generation and the blocking of salvation from it, the lack of the effect of the Sharī’a on salvation, the crucifixion of Jesus (A.S) as God incarnate are the foundations for supporting this theory. However, the Islamic sources consider Adam’s sin as abandoning the preferable (tark-i ūlā), do not consider sin to be contagious so that the human beings are unintentionally considered as sinners, do not accept the Trinity, view belief in God having a son as blasphemous, introduce Jesus (A.S.) as the servant and the messenger of God that enjoyed all human qualities who, in the end, was not killed and was taken to heaven, and consider Sharī’a to be applicable to everyone, even to the Prophet himself.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jesus (A.S)
  • ransoming theory
  • trinity
  • sin of Adam
  • salvation
  1. قرآن کریم.
  2. نهج البلاغه.
  3. کتاب مقدس، شامل کتب عهد قدیم و عهد جدید، ترجمه قدیم.
  4. برانتل، جورج (1381)، آئین کاتولیک، ترجمه حسن قنبری، قم: مرکز مطالعات ادیان و مذاهب.
  5. بغدادی، عبدالقاهر (بی‏تا)، الفرق بین الفرق، تحقیق: محمد محیی‌الدین عبدالحمید، قاهره: مطبعة محمدعلی صبیح و اولاده.
  6. بلاغى نجفى، محمدجواد (1420ق)، آلاء الرحمن فى تفسیر القرآن، تحقیق: واحد تحقیقات اسلامى بنیاد بعثت، قم: بنیاد بعثت.
  7. پالما، آنتونی (1993)، بررسی رساله‌های پولس به غلاطیان و رومیان، ترجمه آرمان رشدی، بی‌جا: آموزشگاه کتاب مقدس.
  8. جوادی آملی، عبدالله (1379)، تسنیم، قم: نشر اسراء.
  9. جوادی آملی، عبدالله (1383)، توحید در قرآن، قم: نشر اسراء.
  10. خواص، امیر (1389)، «پولس و الوهیت عیسی مسیح»، معرفت ادیان، شماره 2، ص 97-116.
  11. ذاکری، محمداسحاق؛ قیومی، محمدباقر (1389)، «تجسد عیسی مسیح از دیدگاه مسیحیت و اسلام»، مجله طلوع، شماره 33، ص 107-132.
  12. زروانی، مجتبی؛ موسی‏پور، ابراهیم (1384)، «نبوت در دین‏های یهود و مسیحیت (بر اساس کتاب مقدس)»، دوفصلنامه اسلام‏پژوهی، شماره 1، ص 21-50.
  13. سلیمانی اردستانی، ابراهیم (1384)، مسیحیت، قم: زلال کوثر.
  14. صدوق، محمد‌بن على (1398ق)، التوحید، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  15. صدوق، محمد‌بن على (1413ق)، من لایحضره الفقیه، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  16. طباطبایی، سید محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
  17. طبرسی، احمد‌بن علی (1403ق)، الاحتجاج على أهل اللجاج، مشهد: نشر مرتضى.
  18. علم‏مهرجردی، نسرین؛ شاکر، محمدکاظم (1391)، «رابطه خدا با انسان؛ تمثل، تجسد یا تجلی؟»، دوفصلنامه انسان‏پژوهی دینی، شماره 28، ص 5-30.
  19. قمی، علی‌بن ابراهیم (1404ق)، تفسیر القمی، قم: دارالکتاب.
  20. کلینی، محمد‌بن یعقوب (1378)، الکافی، تهران: المکتبة الاسلامیه.
  21. مکارم شیرازى، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
  22. ناس، جان بایر (1385)، تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی‏اصغر حکمت، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  23. هوشنگی، لیلا (1387)، «بررسی دو رویکرد اساسی در حوزه مطالعات اسلامی درباره گزارش قرآنی از عیسی7»، پژوهش‌های فلسفی - کلامی، شماره 36، ص 179-194.
  24. هیک، جان (1386)، اسطوره تجسد خدا، ترجمه عبدالرحیم سلیمانی اردستانی و محمدحسن مظفری، قم: مرکز مطالعات ادیان و مذاهب.
  25. Bell, Richard (1968) The origion of Islam in its Christian Environment, Frank coss & co, LTD, London, (F.E).
  26. Parrinder, geoffery (1996), Jesus in the Quran, One world, Oxford, (F.E).