تفسیر علمی در «المیزان»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

 بیان و نقد نظر علامه طباطبایى درباره تفسیر علمى در »المیزان« است. براى دریافت تعریف علامه از تفسیر علمى باید از تعریف تفسیر و موارد تفسیر علمى در المیزان بهره گرفت. علامه تفسیر علمى را به عنوان یکى از شیوه‌هاى تفسیر قرآن باور دارد اما به‌کارگیرى یافته‌هاى علمى به صورت مستقیم در کشف مقاصد آیات را باور ندارد. آیات باید نخست تفسیر قرآن به قرآن شوند و آن گاه از همخوانى آیه با یافته‌هاى علمى سخن به میان آید. بهره‌گیرى علامه از یافته‌هاى علمى در فهم آیات هیچ‌گونه ناسازگارى با مخالفت علامه با تفسیر حس‌گرایان و معتقدین به اصالت عمل و ماده ندارد. علامه طباطبایى تأثیر وزن در رویش گیاهان، زوجیت اشیاء، انبساط و گستردگى جهان و اختلاف شب و روز را به کمک تفسیر علمى نتیجه مى‌گیرد. تفسیر پراگماتیستى، ماتریالیستى، امپریسیزمى و پوزیتویستى از نظرگاه علامه نادرست است. روش تفسیرى علامه و نظرگاه ایشان درباره هدفمندى قرآن و ارتباط اجزاء و سوره‌ها، با تفسیر سیستمى از آیات قرآن همانندى‌هایى دارد. در نقد و بررسى تفاسیر علمى، علامه، گاه از روش‌هاى برون دینى مانند: قطعیت نداشتن، جامعیت نداشتن، ناسازگارى با سایر یافته‌هاى علمى و گاه از روش‌هاى درون دینى مانند: ناسازگارى با آیات و لغت و سیاق سود مى‌برد. بنابراین مى‌توان ادعا کرد شرایط تفسیر علمى از نگاه علامه، آن است که یافته، جامع، علمى و قطعى باشد و با آیات، سیاق و لغت ناسازگار نباشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Scientific Interpretation in "Almizan"

نویسنده [English]

  • Ali Hedayat Zadeh
چکیده [English]

The writer introduces Allamah Tabatabaee as consenting to the scientific interpretation, and considers the difference of Allamah's scientific interpretation with others, in that Allamah does not directly make use of science in underestanding and interpreting the verses but first he interprets the verses with the help of other verses, and then take adventage of scientific interpretation, and avoids comparing the verses with scientific findings and date. Among instances of scientific interpretation in the Qur'an are the impact of weight on growth of plants; pairness of all things; expansion of the universe and the difference of night and day. In the end Allamah's method in criticism and survey of scientific interpretation is divided into in-religious and out-religious.