تأملی پیرامون روایت کشتن یهودیان بنی‌قریظه در منابع تاریخ و تفسیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

چکیده

قبیله بنی‌قریظه یکی از قبایل یهودی ساکن در اطراف مدینه بوده است که بارها توطئه کرده و به همراهی با مشرکین در جنگ­های پیامبر، به مصاف با مسلمانان برخاسته است و در نهایت، عده­ای از آنان نابود و عده­ای دیگر مجبور به کوچ از آن سرزمین می­شوند. قرآن داستان این گروه را در سوره احزاب به‌صورت فشرده و گذرا بیان کرده و به شکل ساده از کنار آن می‌گذرد، درحالی­که در میان مستشرقین و برخی نویسندگان معاصر، بحث­های فراوانی صورت گرفته و این حادثه را نمونه­ای از جنگ‌طلبی و سخت‌گیری پیامبر دانسته­اند. در روایات تاریخی و به همین مناسبت در تفسیر قرآن، این داستان شاخ و برگ پیدا کرده و مطالبی بیان شده که نه به دلیل عقلی و نه شاهد تاریخی و نه با روحیات پیامبر گرامی سازگاری دارد و نیازمند بررسی جدی است. در این مقاله با محوریت گزارش قرآن، سعی شده چند نکته بررسی شود: اولاً معلوم شود که این حادثه چگونه رخ داده، ثانیاً مفسرین این داستان را چگونه توصیف کرده‌اند، و ثالثاً چه توجیهاتی برای قتل و کشتار آنان بیان و آیه ناظر بر آن را چگونه تفسیر نموده‌اند. طبعاً یکی از مباحث مهم این داستان، تعداد کشته‌شدگان است که توضیح آیه می­تواند به روشن شدن حادثه کمک کند. همچنین تعارض روایات و مشکلات دیگر نقل تاریخی می­تواند مبین این نکته باشد که این حادثه بدان گونه که مشهور شده است، نبوده و به‌جای تسلیم شدن، کشتار در میدان جنگ بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Deliberation on the Narration of Killing the Banī Qurayḍa Jews in History and Interpretation Sources

نویسنده [English]

  • Sayyid Muḥammad ‘Alī Ayāzī
چکیده [English]

Banī Qurayḍa was one of the Jewish tribes settled in the suburbs of Medina that has repeatedly plotted conspiracies and along with the polytheists have taken part in wars against Muslims in the Prophet’s battles; and ultimately, a number of them were killed and another number were forced to emigrate from that land. The Qur’ān has intensively and briefly recounted the story of this group in Sūrat al-Aḥzāb and has simply sidestepped it, whereas there have been discussions among the orientalists and some contemporary writers, who have viewed it as an example of the Prophet’s bellicosity and strictness. In the historical traditions and accordingly in the Qur’ān interpretation, this story has been embellish and some accounts have been given that are neither compatible with intellectual reasons, nor with the historical evidences, or the morale of the Holy Prophet, and requires serious examination. Focusing on the report given by the Qur’ān, this article tries to express several points: firstly to clarify how this event took place; secondly, how the interpreters have described this event; and thirdly, what justifications have been stated for killing them and how the verse concerning this issue has been interpreted. Naturally, one of the important aspects of this story is the number of the killed ones, the explanation of which can help clarify this incident. Furthermore, the contradiction of traditions and other problems of historical narratives can indicate that this incident has not happened as is known to have, and that, instead of surrendering they have been killed in battle.