تبیین پیوستگی آیات سورۀ حدید بر اساس مدل آیینه‌ای نیل رابینسون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه حکیم سبزواری

2 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه حکیم سبزواری

10.22081/jqr.2023.63668.3509

چکیده

کشف تناسب و ارتباط میان آیات یکی از دغدغه‌های اصلی در طول تاریخ بوده است. همگام با تلاش قرآن‌پژوهان، برخی از محققان غربی که موافق تناسب در متن قرآن بودند، با به‌کارگیری رهیافتی نو، سعی در اثبات چهرۀ پیوستۀ قرآن داشتند. نیل رابینسون به‌عنوان چهرۀ اصلی این جریان، با استفاده از مدل خود، مبتنی بر نظریۀ بلاغت سامی، به اثبات انسجام ساختاری سوره‌های مدنی پرداخت. رابینسون با بررسی پیوند آیات این سوره‌ها، ضمن اثبات نظم و ساختار منسجم، ارتباط و اتصال لفظی و معنایی درون سوره‌ها را آشکار می‌سازد. این مدل بر پایۀ تکرار الفاظ استوار است. ابتدا به بخش‌بندی آیات پرداخته و سپس با استفاده از واژگان قلاب‌دار، دو بخش مجاور همچون زنجیره­ای به یکدیگر متصل می‌شوند. این پژوهش با روش تحلیل محتوا بر مبنای مدل آینه‌ای نیل رابینسون، به کشف پیوستگی سورۀ حدید پرداخته است. پس از تعیین بخش‌های سوره، ارتباط میان بخش‌ها به‌واسطۀ واژگان قلاب‌دار بررسی شده و در نهایت، ساختاری متقارن از بخش اول به بخش آخر و بخش دوم به بخش ماقبل آخر به‌صورت مدل آینه‌ای ارائه شده است. غرض سوره بر اساس مدل، تشویق به انفاق است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Elucidating the Cohesion among the Verses of Sūrat al-Ḥadīd Based on Neal Robinson’s Mirror Effect

نویسندگان [English]

  • Farzad Dehqani 1
  • Maryam Sakhdari 2
  • Muhammad Mustafa’i 1
1 Assistant professor, Hakim Sabzevari University
2 M.A. Student, Hakim Sabzevari University
چکیده [English]

Unveiling the cohesion among verses has been one of the main concerns throughout history. In agreement with the attempts by the Qur’an scholars, some western researchers who approved the proportion in the text of the Qur’an, tried to prove the continuous aspect of the Qur’an by applying a new approach. Using his own model based on the theory of Semitic rhetoric, Neal Robinson, as the main figure of this trend, proceeded to prove the structural coherence of Medinan sūras. By examining the connection between the verses of these sūras, Robinson revealed the verbal and semantic connection within them, while proving their orderliness and coherent structure. This model is based on repetition of words. First, the verses are divided and then, using the hooked keywords, two adjacent sections are interconnected together like a chain. With the method of content analysis based on Neal Robinson’s mirror-effect, this research has detected the cohesion of Sūrat al-adīd. After determining the sections of the sūra, the connection between the sections was examined by means of the hooked keywords and finally, a symmetrical structure from the first section to the last section and from the second section to the previous section was presented in a mirror-effect form. The purpose of the sūra, according to the pattern, is to encourage alms-giving.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sūrat al-Ḥadīd
  • cohesion
  • mirror effect
  • Robinson
  1. قرآن کریم.
  2. آلوسی، سیدمحمود (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  3. ایازی، محمدعلی (۱۳۷۹)، چهرۀ پیوسته قرآن‌پژوهشی در علم تناسب قرآن، قم: مؤسسۀ پژوهش‌های قرآنی.
  4. الهی‌زاده، محمدحسین (1396)، درس­نامه روش تدبّر در قرآن، مشهد: مؤسسه تدبّر در قرآن و سیره.
  5. الهی‌زاده، محمد‌حسین (1395)، درسنامه تدبر در قرآن جزء 26 و 27، مشهد: مؤسسه تدبر در قرآن و سیره.
  6. توکلی، نرجس؛ پویازاده، اعظم (1396)، «واکاوی کارکرد تحلیل گفتمان در اثبات پیوستگی متن قرآن با تأکید بر رهیافت نیل رابینسون»، مطالعات قرآن و فرهنگ اسلامی، شماره 4، ص 35-54.
  7. خامه­گر، محمد (1395)، اصول و قواعد کشف استدلالی ساختار و غرض سوره‌های قرآن، رساله دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی مشهد.
  8. خطیب، عبدالکریم (بی­تا)، التفسیر القرآنی للقرآن، بی­جا: بی‌نا.
  9. دهقانی، فرزاد؛ امامی دانالو، حسام (1396)، گامی لرزان در پیشگاه مسبحات، مشهد: مینوفر.
  10. دهقانی، فرزاد (1397)، حوزه معنایی کتابت در قرآن کریم، رساله دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبایی.
  11. رابینسون، نیل (1389)، «دستان باز (قرائتی دوباره از سوره مائده)»، ترجمه محمدکاظم شاکر و انسیه عسکری، پژوهش‌های قرآنی، سال هجدهم، شماره 69، ص 156-190.
  12. زحیلی، وهبة‌بن مصطفی (1418ق)، التفسیر المنیر فی­العقیدة والشریعة و المنهج، بیروت: دارالفکر المعاصر.
  13. شاذلی، سیدبن قطب (1412ق)، فی­ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق.
  14. شریفی، علی (۱۳۸۴)، «با قرآن‌پژوهان جهان؛ نیل رابینسون»، گلستان قرآن، شماره ۲۰۷، ص ۳۵ـ۳۵.
  15. طباطبایی، سید محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  16. طبرسی، فضل‌بن‌حسن (1372)، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو.
  17. طوسی، محمدبن‌حسن (بی­تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  18. محمدعلی‌نژاد عمران، روح الله؛ امامی، (1399)، «تبیین پیوستگی آیات سوره علق بر اساس روش نیل رابینسون»، علم زبان، شماره 12، ص 279-302.
  19. فیض کاشانی، ملامحسن (1418ق)، الأصفی فی تفسیر القرآن، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  20. معظمی گودرزی، محمد (1390)؛ نیل رابینسون کیست، دسترسی 8 اسفند، http://moazami.blogfa.com/post/4.
  21. مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷4)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
  22. مولائی‌نیا، عزت‌الله (۱۳۷۳)، تناسب آیات، قم: بنیاد معارف اسلامی.
  23. مینت، ر، پوزیه، ل، فاروقی، ن،سِنوّ .أ (2004)، طریقة التحلیل البلاغی و التفسیر: تحلیلات نصوص من الکتاب المقدس و من الحدیث النبوی الشریف، بیروت: دارالمشرق.
  24. , N (2001), “Hands outstretched: Towards a re-reading of surat al-ma'ideh”, Journal of Quranic Studies, 3(1): 1-19.