رویکرد حقیقت‌انگاری زبان در تفسیر آیه 29 سوره دخان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

10.22081/jqr.2023.65198.3633

چکیده

آیه 29 سوره دخان از نفی گریه آسمان و زمین بر مرگ فرعون و یارانش سخن می‌راند. مفسران در تفسیر این آیه غالباً معنایی مجازی ارائه کرده‌اند. در این نوشتار آرای تفسیری مفسران به روش توصیفی-تحلیلی مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد و این نتیجه حاصل می‌شود که برای فهم صحیح از آیه، بایستی معنای حقیقی بکاء سماوات و ارض مبتنی بر ذوشعور بودن آنها مورد توجه قرار گیرد. در نهایت می‌توان مراد از نفی گریه آسمان و زمین را به‌معنای ادراک عدم ایمان فرعون و یارانش و ادراک بی‌اهمیت بودن مرگ ایشان توسط سماوات و ارض در نظر گرفت که موجب هیچ گونه تأثیر و تأثر درونی در آسمان و زمین نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Approach of Language Verisimilitude in the Interpretation of Verse 29 of Sūrat al-Dukhān

نویسندگان [English]

  • Mahdi Zerehsaz 1
  • Abbas Isma’ilizadeh 2
1 Ph.D. Student, Ferdowsi University of Mashhad
2 Associate Professor, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Verse 29 of Sūrat al-Dukhan talks about the denial of the weeping of heaven and earth over the death of Pharaoh and his companions. Interpreters have often presented a figurative meaning in the interpretation of this verse. In this article, the interpretative opinions of the interpreters are critically analyzed in a descriptive-analytical way, and the conclusion is drawn that for a correct understanding of the verse, the true meaning of the weeping of the heavens and the earth based on their intelligence should be taken into consideration. Ultimately, the meaning of the negation of the weeping of the heavens and the earth can be considered as perceiving the lack of faith of Pharaoh and his companions and understanding the insignificance of their death by the heavens and the earth, which does not cause any internal influence and effect in the heavens and the earth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • lamentation (bukā’) weeping of the sky and the earth
  • the intelligence of the inanimate
  • Sūrat al-Dukhan

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. آلوسی، محمود‌بن عبدالله (1415ق)، روح المعانی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  3. ابن شهرآشوب، محمد‌بن علی (1369ق)، متشابه القرآن و مختلفه، قم: نشر بیدار.
  4. ابن عطیه، عبدالحق‌بن غالب (1422ق)، المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  5. ابن قولویه، جعفر‌بن محمد (1356ق)، کامل الزیارات، تصحیح: عبدالحسین، امینی، نجف اشرف: دار المرتضویة.
  6. ابن‌بابویه، محمد‌بن علی (1398ق)، التوحید، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  7. ابن‌بابویه، محمد‌بن علی (1413ق)، من لایحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  8. اشکوری، محمد‌بن علی (1373)، تفسیر شریف لاهیجی، تهران: نشر داد.
  9. جعفری‌نژاد، علی محمد (1398)، «هم آوایی حکمت متعالیه و قرآن در انگاره همسانی وجود و ادراک»، پژوهش‌های اعتقادی کلامی، شماره 35، ص75-96.
  10. حسینی، سید حسن (1399)، «جستاری در باب حشر حیوانات و جمادات در قرآن با تأکید بر آرای علاّمه طباطبایی»، پژوهشنامه معارف قرآنی، شماره 43، ص149-174.
  11. حویزی، عبدعلی‌بن جمعه (1415ق)، تفسیر نور الثقلین، قم: اسماعیلیان.
  12. رازی، ابوالفتوح حسین‌بن علی (1408ق) روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد: بنیاد پژوهشهاى اسلامى‏.
  13. رازی، فخرالدین محمد‌بن عمر (1420ق)، التفسیر الکبیر، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  14. زمخشرى، محمود (1407ق‏)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل‏، بیروت: دار الکتاب العربی.
  15. سیوطی، عبدالرحمن (1404ق)، الدر المنثور فى التفسیر بالماثور، قم: کتابخانه حضرت آیت الله العظمى مرعشى نجفى.
  16. شایسته‌نژاد، علی‌اکبر (1392)، «سجدۀ واقعی و همراه با شعورحیوان، گیاه و جماد»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، شماره 20، ص 85-113.
  17. طباطبایی، سید محمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  18. طبرسی، فضل‌بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو.
  19. طوسی، محمد‌بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  20. عظیمی شندآبادی، علی (1397)، «شعور موجودات در قرآن و روایات»، دانش‌ها و آموزه‌های قرآن وحدیث، شماره 1 تا 5.
  21. علم‌الهدی، سید مرتضی (1431ق)، نفائس التأویل، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏.
  22. فیض کاشانی، ملا محسن (1415ق)، تفسیر الصافی، تهران: مکتبة الصدر.
  23. قاضی عبدالجبار، عمادالدین (1426ق)، تنزیه القرآن عن المطاعن، بیروت: دار النهضة الحدیثة.
  24. مسعودی، جهانگیر؛ کمالی، محمدهادی؛ سیدموسوی، سید حسین (1399)، «نقد دیدگاه ملاصدرا در مورد «بهره‌مندی جمادات از حیات و علم» از منظر قرآن کریم»، پژوهش‌های قرآنی، شماره 96، ص139-161.
  25. مظفر، محمدرضا (1375)، اصول الفقه، قم: اسماعیلیان.
  26. معین، امر اله؛ بیادار، هنگامه؛ ابوالحسنی، فاطمه (1393)، «تسبیح موجودات غیر ذی شعور از دیدگاه قرآن»، پژوهشنامه معارف قرآنی، شماره 18، ص 7-34.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار