تحوّلات تفسیر نگاری در قرن چهارده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

دگرگونى‌هاى تفاسیر قرن چهارده به لحاظ روش و گرایش تفسیرى مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. نویسنده با تقسیم دگرگونى‌هاى پدید آمده در تفاسیر قرن چهارده به دو بخش حذفى و اثباتى، نخست به بیان منابع و معیارهایى مى‌پردازد که در تفاسیر گذشته اعمال مى‌شده امّا در تفاسیر قرن چهارده نادیده گرفته مى‌شود مانند: اعتبار اسرائیلیات، طرح مبسوط مباحث ادبى و لفظى، تفصیل آیات الأحکام، زیاده روى در تکیه بر روایات. نویسنده، با بررسى علل و عوامل حذف پدیده‌هاى یاد شده، از امورى چون گسترش تفکر نقد، توجه به محتوا و مفاهیم کلى و عینى آیات، اهتمام به ابعاد اخلاقى، اجتماعى و اعتقادى به جاى بعد فقهى، رشد عقل‌گرایى و پیدایش روش قرآن به قرآن، نام مى‌برد. سپس به تحولات اثباتى اشاره کرده آن را به دو بخش گرایش‌ها و روشها دسته‌بندى نموده است. از بخش نخست به عناوینى چون گرایش علمى، گرایش اصلاحى گرایش مادى و گرایش همه نگر اشاره مى‌کند و در تحلیل علل و عوامل پیدایش هر یک از آنها سخن گفته از پدیده‌هایى مثل اعتبار علم در کشف حقایق، نقش علم در رشد جوامع، باور به هدایت‌گرى فراگیر قرآن، هماهنگى قرآن با واقعیتها نام مى‌برد. در بخش دوم نیز به طرح موضوعاتى چون تفسیر موضوعى، روش قرآن به قرآن و ساده نویسى مى‌پردازد و به عواملى مانند پیدایش مکتبهاى اجتماعى متعدد، بى‌اعتبارى روشهاى گذشته و توجه به پیوند سیستمى محتواى آیات اشاره مى‌کند و در پایان به این نتیجه مى‌رسد که علت‌اصلى تحولات‌حذفى‌واثباتى تفاسیر قرن‌چهارده عنصرواقع‌نگرى و توجه به‌ضرورتها و نیازهاى موجود بوده که در همه تحولات خود را نشان مى‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

developments in writing exegeses in 14th century

نویسندگان [English]

  • Sayyid Musa Sadr
  • Amano-llah Farid
چکیده [English]

making reference to quantitative and qualitative developments of 14th century exegeses, this article enumerates their affrimative and negational characteristics:
regarding criteria and sources, it touches upon the invalidity of israصiliat, the requirement of summarization in literary and literval topics, avoidance of detailed specification in verses of ordinances (ayatul-ahkam), and moderation in relyin on tradit ions. it also casts a wholistic glance at new scientific, reformist and material trends in writing exegeses in 14 th century from the viewpoint of its affrimative outcome, and considers the techniques of topical exegesis, interpretation of quran through quran and simplicity in writing as newly emerged methods of this century.
finally, the author presents an analysis concerning traces of development in writing exegeses.