منابع و روشهای تفسیر موضوعی در سده چهاردهم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

 ابزار معتبر در تفسیر موضوعى قرآن و روشهاى تفسیر موضوعى در سده چهاردهم مورد بررسى قرار گرفته است. کاربرد قرآن، بهره‌گیرى از سنت، استفاده از آراى مفسّران، نقش لغت، مددگیرى از تاریخ، کارکرد عقل و بهره‌برى از دانش تجربى از جمله ابزارهاى تفسیر موضوعى محسوب مى‌شوند. نوع نگرش به تفسیر موضوعى و تعریفى که مفسّر براى آن دارد، ملاک دسته‌بندى گونه‌هاى تفسیر موضوعى است. از این رو، در تعریف تفسیر موضوعى، برخى مطالعه تجربى بشرى و نظر قرآن را همزمان و به صورت مقایسه‌اى سفارش مى‌کنند و برخى دیگر تنها روى موضوعات قرآنى و استقراء و جمع‌آورى تمام آیات متعلق به یک موضوع اصرار مى‌ورزند. این ملاکها اقسام زیر را در حوزه تفسیر موضوعى به وجود آورده است: 1. تفسیر موضوعى استقرایى و تفسیر موضوعى گزینشى، 2. تفسیر موضوعى سیستمى و تفسیر موضوعى غیرسیستمى و 3. تفسیر موضوعى برون‌گرا و تفسیر موضوعى درون‌گرا. محور دوم براى تقسیم مطالعات قرآن، استقلالى یا ضمنى بودن پژوهش موضوعى است که بر این اساس تفسیر موضوعى به تفسیر ترتیبى - موضوعى و تفسیر موضوعى خالص تقسیم مى‌شود. از سوى دیگر جهت‌گیرى‌هایى که در قرن چهارده در حوزه تفسیر موضوعى رخ نموده، آن را به تفسیر موضوعى - اجتماعى، تفسیر موضوعى - علمى و تفسیر ادبى - موضوعى تقسیم کرده است. نیز در تفسیر موضوعى، لغزشهایى راه یافته که پیشداوریها، علم‌زدگى، عقل‌گرایى و مصلحت‌مدارى، نفوذ اندیشه‌هاى بیگانه و گرایشهاى لیبرالیستى و ماتریالیستى از جمله آنهاست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

sources and methodology of 14th. topical exegesis

نویسنده [English]

  • AbouTaleb Mohammadi
چکیده [English]

in this article efficient means and sources used in topical exegesis of the quran are treated and the roles of the quran, traditions, interpreters’ opinions, language, history, intellect, experimental sciences...., in the procedure of topical exegesis ha ve each been reviewed. next, various methods adopted by 14th century interpreters in topical exegesis and the viewpoints of researchers of the quran in this regard have been critically reviewed. subsequently each of ordinal-topical, scietific-topical, an d literary-topical exegesis methods has been reviewed and then, slippages and abnormalities in the process of topical exegesis of the quran, such as scientism (science-centeredness), pragmatism, and impressionability by alien thought in its various forms , have been analysed and measured.