قرآن و آسیب شناسی ماهوی فرهنگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

محقق و پژوهشگر حوزه

چکیده

این نوشتار، آسیب‌های ماهوی فرهنگ دینی را به بررسی نشسته است. وجه تمایز جوامع انسانی و حیوانی، شاخصه فرهنگی جوامع انسانی و نیز برشماری رویکردهای کلی در چیستی فرهنگ و تقسیم گونه‌های فرهنگ به مادی و معنوی و تأثیر و پیشین هریک از انواع دوگانه فرهنگ مادی و معنوی بر دیگری، موضوعات درآمدی بحث را صورت داده است. مفهوم آسیب و آسیب فرهنگی و تقسیم آن به دو شاخه آسیب‌های بیرونی و درونی، و تبیین شرایط و پیش فرض‌های لازم در موضوع امکان سنجی آسیب‌های ماهوی فرهنگ دینی، بخش نخست از مباحث اصلی نوشتار است. پژوهنده در بخش دوم بحث، شش نوع آسیب ماهوی برای فرهنگ دینی بر شمرده است که عبارتند از: سست باوری به مبانی فرهنگ، تغییر نقش عناصر فرهنگی، با سه زیرعنوان خداانگاری انسان، خرافه پرستی و لهوگرایی، ستیز فرهنگی، گسست فرهنگی، ناسازگاری سامانه‌های نظام فکری و تحول فرهنگی. در بخش پایانی، نویسنده به راهبرد پیشگیرانه از آسیب فرهنگی پرداخته و همخوانی باورها با مواضع کنشگرهای اجتماعی را مهم‌ترین راهبرد پیشگیرانه از آسیب پذیری ماهوی فرهنگ دینی شناخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Qur'an and the Essential Pathology of Culture

نویسنده [English]

  • Sayyid Ḥusayn Hāshimī
چکیده [English]

This writing addresses the essential pathologies of religious culture, and as an introduction to this issue touches upon such topics as the distinctive feature of human communities and animal colonies, cultural index of human community, as well as recounting general approaches in the what-ness (quiddity) of culture and dichotomizing its various types into material and spiritual and the impact of each one of the two types of material and spiritual culture on the other. The first part of the main discussion includes: the concept of pathology and cultural pathology and its division into external and internal, explaining the conditions and preconditions required for the assessment of the essential pathology of religious culture. In the second part of this discussion, the researcher has introduced six types of essential pathology for the religious culture including: weakness of belief in the foundation of culture; change of the role of cultural components, with three subtitles of deification of man, superstitiousness, and frivolousness; cultural antagonism; cultural disruption; incompatibility of thought systems; and cultural transformation. In the final part, the writer introduces the preventive strategy for cultural pathology, regarding the homogeneity of convictions with the stances of the social pragmatists as the most important preventive strategy for the essential pathology of religious culture.