تناسب آیه امامت حضرت ابراهیم (علیه السلام) در سوره بقره با فضای نزول سوره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد

2 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

قرآن کریم موضوع امامت حضرت ابراهیم (ع) را در آیة 123 سورة بقره مطرح کرده است، که به علت اهمیت این موضوع، مناسبت آن با سورة بقره بررسی شده است. مقاله پیش رو ضمن تاریخ‌گذاری سورة بقره، با بهره‌گیری از گزاره‌های درون‌متنی شامل سیاق، غرض آیات و محورها، موضوعات مشابه با سورة قبلی، و گزاره‌های برون‌متنی شامل گزارش‌های سیره، روایات ترتیب نزول و اسباب نزول، مقطع زمانی نزول آن را در ابتدای ورود پیامبر به مدینه (قبل از جنگ بدر) که دوران تشکیل حکومت اسلامی و استقبال مردم از دین اسلام بود، به‌دست آورده است. و در ادامه با بررسی امامت حضرت ابراهیم (ع) و تشریح مناسبت آن با شرایط و مقتضیات تاریخی زمان نزول سورة بقره، در نهایت به این نتیجه رسیده است که جهت این آیات، پایه‌گذاری اسلام به دست حضرت ابراهیم (ع) می‌باشد که به جاودانه شدن دین اسلام منتهی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Proportion of the Verse on the Imamate of Prophet Abraham (A.S.) in Sūrat al-Baqara to the Revelation Ambience of the Sūra

نویسندگان [English]

  • Farzaneh Bayat 1
  • Mahdi Jalali 2
  • Abbas Esmaeelizadeh 2
2 Ferdosi University
چکیده [English]

The Holy Qur’an has brought up the Imamate of Prophet Abraham (A.S.) in verse 123 of Sūrat al-Baqara; so, due to the importance of this issue, its proportion to Sūrat al-Baqara is examined here. While dating Sūrat al-Baqara, the present article, with the use of the intra-textual propositions including context, purpose of the verses and topics, subjects similar to previous sūra, and the extra-textual propositions including sīra reports, the traditions about the order of Revelation, and occasion of Revelation, has found out its time of Revelation in the beginning of the Prophet’s (S.A.W.) arrival in Medina (prior to the Battle of Badr), which was the period of the establishment of the Islamic rule and people’s welcoming Islam. Further on, by studying the Imamate of prophet Abraham (A.S.) and explaining its proportion to the historical circumstances and exigencies of the time of Revelation of Sūrat al-Baqara, it has finally concluded that these verses have been directed toward laying the foundation of Islam by prophet Abraham (A.S.), which would result in the eternalization of Islam as a religion.

مراجع

1. قرآن کریم.
2. ابن سعد، محمد؛ الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر، بی‌تا.
3. ابن عادل، عمربن علی؛ اللباب فی علوم الکتاب، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419ق.
4. ابن عاشور، محمدبن طاهر؛ التحریر والتنویر، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
5. ابن عقیل، عبدالله‌بن عبدالرحمن؛ شرح ابن عقیل، قاهره، دار التراث، 1980م.
6. احمدی، حبیب‌الله؛ پژوهشی در علوم قرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1376ش.
7. امین، نصرت بیگم؛ مخزن العرفان در تفسیر قرآن، اصفهان، مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت:، 1389ش.
8. بحرانی، سید هاشم؛ البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، 1416ق.
9. بهجت‌پور، عبدالکریم؛ همگام با وحی، قم، سبط النبی، 1387ش.
10. جوادی آملی، عبدالله؛ تفسیر تسنیم، قم، اسراء، 1385ش.
11. حسکانی، عبیدالله‌بن احمد؛ شواهد التنزیل، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1411ق.
12. حلی، حسن‌بن سلیمان؛ مختصر بصائر الدّرجات، بیروت، دارالمفید، 2003م.
13. زرکشی، محمدبن عبدالله؛ البرهان فی علوم القرآن، بیروت، دارالمعرفه، 1410ق.
14. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‏بکر؛ الإتقان فی علوم القرآن، بیروت، دارالکتاب العربی، 1421ق.
15. طباطبایی، سید محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
16. ـــــــــــــــــــــــ ؛ قرآن در اسلام، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1388ش.
17. طبرسی، فضل‌بن حسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، 1372ش.
18. طریحی، فخرالدین‌بن محمد؛ مجمع البحرین، تهران، مکتبة المرتضویه، بی‌تا.
19. عروسی حویزی، عبدعلی‌بن جمعه؛ تفسیر نور الثقلین، قم، انتشارات اسماعیلیان، 1415ق.
20. عیاشی، محمدبن مسعود؛ التفسیر العیاشی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه، بی‌تا.
21. قرطبی، محمدبن احمد؛ الجامع لأحکام القرآن، تهران، ناصر خسرو، 1364ش.
22. مصطفوی، حسن؛ تفسیر روشن، تهران، مرکز نشر کتاب، ۱۳۸۰ش.
23. مطهری، مرتضی؛ امامت و رهبری، تهران، صدرا، بی‌تا.
24. معرفت، محمدهادی؛ التمهید فی علوم القرآن، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1415ق.
25. مغنیه، محمدجواد؛ التفسیر الکاشف، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1424ق.
26. مکارم شیرازی، ناصر؛ تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب السلامیه، 1374ش.
27. واحدی، علی‌بن احمد؛ اسباب نزول القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1411ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار