قرآن، سنجه گزارش‌های تاریخی زندگی پیامبر اعظم (ص)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه معارف اسلامی قم

چکیده

ارزیابی گزارش‌های تاریخی و جداسازی سره از ناسره از دغدغه‌های محققان رشته تاریخ است، از آنجا که اخبار نادرست، محرَّف و جعلی به منابع مکتوب راه یافته است، ازاین‌رو جداسازی آنها و دستیابی به اخبار صحیح و کامل اهمیت بسزا دارد. این مقاله با روش تحلیلی ـ توصیفی، در پی آن است که «عرضه به قرآن» را به‌عنوان یکی از روش‌های ارزیابی گزارش‌های تاریخی، با استناد به قواعد نقد علمی ـ نه ادله نقلی ـ بررسی کرده و محدوده کارآمدی آن را تبیین نماید. در انتها روشن خواهد شد قرآن به‌عنوان منبعی تاریخی ـ وحیانی، کهن، اصیل، صحیح و عاری از موانع  چهارگانه (اغراض شخصی، قبیله‌ای، نمایشی و بازاری)، سنجه‌ای است برای ارزیابی گزارش‌های تاریخی ناظر به موضوع زندگی نبی اعظم (ص) که قرآن به آنها پرداخته است یا توصیف‌های عام قرآنی از نبی اعظم (ص) ناظر به آنهاست. با عرضه گزارش‌های یادشده، محققان قادر خواهند بود آن گزارش‌ها را تصحیح، تکمیل، رد یا قبول نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Qur’an, a Scale for Historical Reports on the Great Prophet’s (S.A.W.) Life

نویسنده [English]

  • Muhammad Husayn Daneshkia
Assistant Professor, Qum Islamic Ma’aref University
چکیده [English]

Evaluation of historical reports and distinction of the pure from the impure is one of the concerns to the researchers of history. Since untrue, distorted, and fabricated traditions have found their way into the written sources, the sorting out and obtaining sound traditions is of utmost importance. With an analytic-descriptive procedure, this article is intended to examine the “presentation of the Qur’an” as one of the procedures for evaluating historical reports with reliance on the rules of scholarly critique – rather than textual proof – and elucidate its range of efficiency. In conclusion, it would be clarified that, as a historical-revelatory, ancient original, sound a free of the four obstacles (personal, tribal, expressive, and commonplace motives), the Qur’an is a scale for assessment of historical reports concerning the Great Prophet’s (S.A.W.) life, which the Qur’an has dealt with or the general Qur’anic descriptions of the Great Prophet (S.A.W.) are about them. Presenting the above-mentioned reports would enable the researchers to take those reports as sound, complete, rejected, or acceptable.         

مراجع

1. انوری، حسن؛ فرهنگ بزرگ سخن، تهران، انتشارات علمی، 1390ش.
2. حمیری معافری، عبدالملک‌بن هشام؛ السیرة النبویة، تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم الأبیاری و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.
3. داداش‌نژاد، منصور؛ قرآن و سیره نویسان، قم پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1393ش.
4. دانش‌کیا، محمدحسین؛ «اهداف و ویژگی‌های تاریخ در قرآن با تأکید بر تاریخ اسلام»، مجله تاریخ فرهنگ و تمدن، سال پنجم، شماره 16، پاییز 1393، 90-55.
5. ــــــــــــــــــ ؛ نگاهی دیگر به تاریخ در قرآن، قم، نشر معارف، 1394ش.
6. رادمنش، عزت‌الله؛ سبک‌های تاریخی و نظریه‌های نژادی تاریخ، بی‌جا، انتشارات کویر، 1370ش.
7. زرین‌کوب، عبدالحسین؛ نقش بر آب، تهران، امیر کبیر، 1386ش.
8. زمانی، محمدحسن و دیگران؛ «بررسی دیدگاه شرق‌شناسان درباره اسطوره‌انگاری گزاره‌های تاریخی قرآن»، قرآن‌پژوهی خاورشناسان، سال چهارم، شماره 7، پاییز 1388، 162-133.
9. عاملی، جعفر مرتضی؛ الصحیح من سیرة النبی الاعظم، قم، دارالحدیث، 1385ش.
10. معرفت، هادی؛ علوم قرآنی، قم، مؤسسه تمهید، 1384ش.
11. نوروزی، مجتبی و دیگران؛ «بررسی دیدگاه مخالفان احادیث عرض در اهل سنت»، مطالعات اسلامی: علوم قرآن و حدیث، سال 46، شماره 92، بهار 1393، 70-50.
12. نوروزی، مجتبی؛ نقی‌زاده، حسن؛ «مفهوم‌شناسی مخالفت و موافقت حدیث با قرآن»، علوم حدیث، سال پانزدهم، شماره 55، بهار 1395، 60-37.
13. واقدی، محمدبن عمر؛ المغازی، بیروت، مکتب الاعلام الاسلامی، 1414ق.
14. یوسفی غروی، محمدهادی؛ آشنایی با منابع تاریخ اسلام و تشیع، قم، نشر معارف، 1394ش.
15. ــــــــــــــــــــــ ؛ موسوعة التاریخ الاسلامی، قم، مجمع الفکر الاسلامی‏، بی‌تا.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار