مبانی و روش‌های قرآن در گسترش دین و توسعه جغرافیای امّت اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

10.22081/jqr.2020.59031.3058

چکیده

قرآن که داعیه‌دار معارف برتر و هدایت پایدارتر است و برنامه‌های خود را مایه حیات واقعی بشر معرّفی کرده، برای تحقّق آرمانِ زندگی بهتر و جامعه برتر انسانی، راه روشنگری ذهنی و فکری و اصلاح بینش و نگرش فرد و جامعه را توصیه نموده و معتقد است که در طریق هدایتگری و دین‌گستری، باید از مبانی و روش‌هایی بهره برد که راه رشد اندیشه و تفکّر و انتخاب آگاهانه و آزادانه دین را برای مردم هموار ساخته و از اجبار و اکراه و بی‌عدالتی و ستم و استثمار مبرّا باشد. در این پژوهش هشت مبنا و ده روش قرآنی برای تبلیغ و ترویج اندیشه دینی و توحیدی شناسایی شده است که نشان می‌دهد روش قرآن برای ترویج اندیشه توحیدی و اسلامی و گسترش دین در جوامع بشری، به‌دور از الزام و اجبار و به‌کارگیری ظلم و زور و قساوت است و هر روشی که به ظلم و زور و رفتار غیر عقلانی و غیر اخلاقی منتهی شود، مورد تأیید و حمایت قرآن نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Principles and Methods of the Qur’an in Development of Religion and Geographical Expansion of the Muslim Community

نویسنده [English]

  • Ahmad Aqaeezadeh Torabi
Assistant Professor, Mashhad University of Medical Sciences, Faculty of Medicine
چکیده [English]

The Qur’an, which is an advocate of the superior knowledge and everlasting guidance and has introduced its plans as the source for real life of humankind, has recommended the path of mental and spiritual illumination and rectification of the attitudes of the individual and society for actualization of a better and ideal life and superior human society, believing that in the way of guidance and religion expansion, one is to utilize the principles and procedures that would pave the ground for growth of thoughts and consciously free selection of religion for the people and to avoid coercion, reluctance, oppression, and exploitation. In this research, eight principles and ten Qur’anic methods have been identified for propagation and promulgation of religious and monotheistic thinking. This indicates that the Qur’an’s method for promulgation of monotheistic and Islamic way of thinking and expansion of religion in human communities is free from force and coercion and exerting oppression, force, and cruelty and that any method that ends up in injustice, force, and irrational and unethical conducts is not approved and supported by the Qur’an.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • principles
  • methods
  • propagation
  • religion expansion
  • Muslim community
1. قرآن کریم.
2. نهج البلاغه.
3. آبیارى، ابراهیم (1405ق)، الموسوعة القرآنیة، قاهره: مؤسسة سجل العرب.
4. آلوسى، محمود‌بن عبدالله (بی‌تا)، روح المعانی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
5. ابن‏عاشور، محمدبن طاهر (1420ق)، تفسیر التحریر والتنویر، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
6. ابن‏عربى، محمد‌بن على (1422ق)، تفسیر ابن عربى (تأویلات عبدالرزاق)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
7. بیضاوى، عبدالله‌بن عمر (1418ق)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
8. حرّانی، ابن شعبه (1363)، تحف العقول عن آل الرسول6، قم: چاپ علی اکبر غفاری.
9. حویزى، عبدعلى‌بن جمعه (1415ق)، تفسیر نور الثقلین، چاپ چهارم، قم: اسماعیلیان.
10. دره، محمد على طه (1430ق)، تفسیر القرآن الکریم و اعرابه و بیانه، بیروت: دار ابن کثیر.
11. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق)، المفردات، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
12. زحیلى، وهبه (1411ق)، التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج، دمشق: دار الفکر.
13. سیوطى، عبدالرحمن‌بن ابى‏بکر (1404ق)، الدّرّ المنثور فى التفسیر بالمأثور، قم: کتابخانه آیت الله مرعشى.
14. صبحی صالح (1414ق)، شرح نهج البلاغه، قم: مؤسسه دارالهجره.
15. صادقی تهرانى، محمد (1406ق)، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنة، قم: انتشارات فرهنگ اسلامى.
16. صفوى، محمدرضا (1388)، ترجمه قرآن بر اساس المیزان‏، قم: دفتر نشر معارف.
17. طالقانى، محمود (1362)، پرتوى از قرآن، تهران: شرکت سهامى انتشار.
18. طباطبایى، سید محمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
19. طبرسى، فضل‌بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو.
20. طبرى، محمد‌بن جریر (1412ق)، جامع البیان فى تفسیر القرآن (تفسیر الطبرى)، بیروت: دار المعرفة.
21. طوسى، محمد‌بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
22. فخر رازى، محمد‌بن عمر (1420ق)، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
23. فضل الله، سید محمدحسین (1419ق)، من وحى القرآن، بیروت: دار الملاک.
24. شاذلی، سیدبن قطب (1425ق)، فى ظلال القرآن، بیروت: دار الشروق.
25. لحمر، حمید (1424ق)، الامام المالک مفسّرا، بیروت: دار الفکر.
26. قشیری، عبد الکریم (بی‌تا)، لطائف الاشارات، قاهره: الهیئة المصریه.
27. قمى، على‌بن ابراهیم (1363)، تفسیر القمی، چاپ سوم، قم: دار الکتاب.
28. قمى مشهدى، محمد (1368)، تفسیر کنز الدقائق و بحرالغرائب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
29. ماتریدى، محمد‌بن محمد (1426ق)، تأویلات أهل السنة (تفسیر الماتریدى)، بیروت: دار الکتب العلمیة.
30. متقی هندی، علی‌بن حسام الدین (1401ق)، کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، بیروت: مؤسسة الرسالة.
31. مدرسى، محمدتقى (1419ق)، من هدى القرآن، تهران: دار محبی الحسین.